Als blijkt dat hij er een extra zakcentje voor kan opstrijken, besluit Maurice om zijn ernstig beperkte zoon Lucien tijdelijk in huis te halen. Of ja, huis, eigenlijk een stacaravan. En Maurice heeft het zelf trouwens te druk met zijn klusbedrijf om voor zijn zoon met hersenverlamming te zorgen, dus dat mag zijn andere zoon opknappen. En dat is de dertienjarige Brian, die daar helemaal niet op zit te wachten. Hij vindt Lucien maar raar en rijdt liever rondjes op zijn quad. Maar dan leert hij zijn broer beter kennen.
Schrijver Jaap Robben werd door Adriaan van Dis onthaald als een van de belangrijkste nieuwe Nederlandse schrijftalenten in een Hier is... Van Dis-revivaluitzending van DWDD. En toen de Engelse vertaling van zijn tweede roman Zomervacht uitkwam, werd die al snel genomineerd voor de prestigieuze Man Booker Prize. Nu is er ook de eerste verfilming van datzelfde boek. Zomervacht is ook nog eens het regiedebuut van aanstormend filmtalent Joren Molter en pakte het Gouden Kalf voor beste productieontwerp.
Je kunt al deze dingen prachtig opsommen als redenen om de film te gaan zien, maar wat pas écht indruk maakt is de casting van Joël in 't Veld. Die leeft zelf namelijk ook met cerebrale parese, zij het in een wat andere vorm dan in de film. Het is hoe dan ook bijzonder want castingbureaus hebben geen acteurs met een beperking, zoals regisseur Molter in diverse interviews onderstreept. De zoektocht was lang, maar het was het waard. In 't Veld kruipt met zijn spel onder je huid, bijna zonder dat je het doorhebt.
Ook opmerkelijk is zijn chemie met hoofdrolspeler Jarne Heylen, die perfect is gecast als de jonge rauwdouwer Brian. Altijd net wat moeilijk kijkend, een beetje schuchter en een tikkeltje nukkig, naar een wereld die hem niet heel erg welkom lijkt te heten. Brian is opmerkzaam, en als je hem dat toelaat ook zacht. Als hij begint te observeren dat wat mensen over Lucien zeggen - dat hij zich niet kan uitdrukken - volkomen larie is, ontwikkelen ze snel een band en een vriendschap.
En dan is er nog de scherpte van Zomervacht. Een diepe, oprechte rauwheid die dingen laat gebeuren in het verhaal die wat moeilijk te verteren zijn, maar nooit de neiging geven om de personages - en vooral Brian zelf - te veroordelen. Sommige handelingen en beslissingen laten je sidderen, omdat het misschien onwijs de fout in kan gaan. Maar er is altijd iets menselijks in de kern.
Zo is er de buurman, Emiel, die wel heel makkelijk veel tijd doorbrengt met Brian. En vooral pa Maurice vindt dat maar verdacht, zo'n volwassen vent die om zijn zoontje cirkelt. De jonge Brian zelf ontwikkelt dan weer een relatie met ene Salma, een net wat ouder tienermeisje met een mentale beperking, wat gepaard gaat met zijn seksuele ontluiking. Je wordt steeds wakker geschud, je stapt bijna uit jezelf tijdens het kijken. Want je wil niet dat deze personages iets onvergeeflijks doen. Dat is een spanning die films zelden voor elkaar krijgen.
Jeroen Molter en Jaap Robben zijn erg vrijgevig naar hun personages, hoe raar dat misschien ook klinkt. Ze gunnen hen een binnenleven, iets ongrijpbaars dat helemaal van henzelf is. Iets waar we alleen maar naar kunnen staren, en waar we waarschijnlijk iets van vinden, maar waar we niet op kunnen ingrijpen. Dat maakt het soms moeilijk om achterover te leunen en toe te kijken hoe alles zich uitspeelt. Toch is dat alles wat we kunnen doen. En uiteindelijk leidt dat alleen maar tot mooie dingen.
