Regie: Chris Otwell, Graham Suorsa | Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2022

"Ik wou dat jullie mee konden rijden, zodat jullie kunnen voelen hoe het is," zegt Jessi Combs als ze zojuist snelheden van 800 kilometer per uur heeft bereikt. Dit, razend over de dorre woestijngronden van Oregon in een Lockheed F-104-straaljager, gemodificeerd door hobbyisten met verkreukelde baseballpetten op hun kalende hoofden. Voor iedereen die dit aanbod beleefd zou afslaan, is het maar goed dat deze documentaire alles uit de kast trekt om je alsnog mee te nemen.

Het landsnelheidsrecord voor vrouwen (824 kilometer per uur) dient verbroken te worden door Jessi Combs, een waaghals extraordinaire met een passie voor autoracen en alles wat verder nog adrenaline oplevert. Na een rebelse jeugd - en een urenlange rit in een stuntvliegtuig waarin ze niet moet kotsen - blijkt ze voor het Eagle Team de uitverkorene om in een afgedankte straaljager van 25.000 dollar over een woestijnvlakte te razen. Het zijn typisch Amerikaanse cowboyfratsen, waarbij alles toch à la NASA moet kloppen. De documentaire lijkt ondertussen met een zelfde gevoel voor perfectionisme en kwetsbaarheid te zijn gemaakt.

Het zet in het begin een ijzersterke karakterschets van Jessi Combs neer, en laat haar vervolgens met de andere vertakkingen van het verhaal omgaan. Zo kan naadloos worden overgegaan naar de mannen in het American Eagle Team, haar bezorgde familie en haar vrouwelijke voorgangers. Het verhaal van Kitty O'Neil, een dove stuntvrouw uit de jaren zeventig, is op zichzelf namelijk al goed, maar wat het nog beter maakt is als Jessi - die we inmiddels goed hebben leren kennen - bij haar langsgaat voor een vertederend gesprek ("Do I have permission to break your record?")

Dat vormt vervolgens een perfect bruggetje voor Jessi om zelf te reflecteren op haar privéleven en haar toekomst, maar ook op het feministische, meer symbolische aspect van haar poging. Niet te lang en niet te kort, want er is nog meer te behandelen. Er zit dus veel in, maar het wordt strak bij elkaar gehouden. Op vaardige wijze word je van het ene naar het andere deel van het emotionele spectrum geleid.

Meestal blijven de makers op de achtergrond, maar soms eisen ze heel even de aandacht op. Om een prangende vraag te stellen als dat nodig is, of om op prachtige wijze een shot van een juichende Jessi op te volgen met een familiekiekje waar ze als kleuter in de achtertuin van haar ouders een identieke pose inneemt. Spannende muziekjes komen soms voor, maar vaker nog wordt gebruikgemaakt van de blikkerige geluiden van de straaljager zelf - hij klinkt als een Suzuki Alto op een Belgische snelweg - om voortdurend te herinneren dat elke recordpoging eigenlijk een vorm van prachtige waanzin is.

De voornaamste verdienste blijft echter dat de makers zeven jaar overal bij zijn geweest en je weten te bedienen als een butler die na al die jaren weet wat je wil alvorens de bel gerinkeld heeft. Alleen het middenstuk is wat fletser vergeleken bij de rest, omdat we in het retrospectief van Kitty O'Neil haar moderne evenknie even uit het oog verliezen. Maar als ze weer terug is, word je weer overrompelt door hoe ontroerend de grote en kleine momenten kunnen zijn.

Een specifiek voorbeeld is Jessi die een aangedane monteur troost die met een voorbereidingsfout een van de spaarzame testdagen verknoeit. Maar er verder op ingaan zou afbreuk doen aan de emotionele kracht die de documentaire weet te spierballen op kijkers die nog van niets weten. Het paradoxale van [i]The Fastest Woman on earth[i] is uiteindelijk dat het materiaal schreeuwt om een biopic. Tegelijkertijd ontneemt de documentaire alle noodzaak daartoe; het zou maar een slap aftreksel van de echte beelden zijn.

The Fastest Woman on Earth is te zien bij HBO Max.