Sworn Virgin
Recensie

Sworn Virgin (2015)

Albanees drama over identiteit in het keurslijf van een eeuwenoude subcultuur in Oost-Europa.

in Recensies
Leestijd: 2 min 39 sec
Regie: Laura Bispuri | Cast: Alba Rohrwacher (Hana/Mark), Flonja Kodheli (Lika), Lars Eidinger (Bernhard), Luhan Jaha (Stjefen), Bruno Shllaku (Gjergj), Hire Selaj (Katrina), Emily Ferratello (Jonida), e.a. | Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2015

Sworn Virgin opent met het beeld van een groep mannen die een geit proberen te vangen in de besneeuwde Albanese bergen. Hoe de mannen het dier ook insluiten, het wil zich maar niet laten vangen. Tussen hen in werkt, als enige, een jonge vrouw. Ze is ‘one of the guys’, helemaal als ze met de naam Mark wordt aangesproken. Maar er zit meer achter die naam. Wie is deze vrouw wier omgeving maar blijft doen alsof ze een man is?

Mark, oftewel Hana, is een zogenaamde ‘gezworen maagd’. In het afgelegen noordelijke gebied van Albanië leeft men nog steeds naar de Kanun, eeuwenoude stamwetten die het dagelijkse leven reguleren. In dit patriarchale systeem hebben vrouwen maar weinig rechten. Het staat een vrouw echter wel vrij zich uit te roepen tot man, zich er als één te kleden en te gedragen, en daarmee alle bijbehorende rechten te verkrijgen. Daartegenover staat dat geheelonthouding van deze vrouwen wordt geëist, en dat zij dus nooit een relatie met iemand van welk geslacht dan ook kunnen aangaan.

Regisseur Bispuri zet een authentiek beeld neer van de leefwijze van de dorpelingen die nog volgens deze traditie leven. Ze filmde in hun leefgebied in de bergen en betrok hen bij de productie. Het levert een fascinerende blik op een aparte cultuur op die vooral voor een West-Europees publiek moeilijk te vatten zal zijn. Het onherbergzame en kille landschap illustreert daarbij de hardheid van hun bestaan en maakt de verpletterende eenzaamheid van Hana’s zelfgekozen leven voelbaar. Het contrast met Milaan, waar ze naartoe reist om haar zus te bezoeken die deze situatie op veertienjarige leeftijd ontvluchtte, kan niet groter zijn.

Het verblijf in Milaan bevalt Hana en langzaam maar zeker begint zij haar lichaam weer eigen te maken. Een montage in het zwembad waar haar nichtje traint, waarin de camera over lichamen in alle vormen en maten beweegt, opent een nieuwe wereld voor haar. Door middel van dergelijke tegenstellingen verbeeldt Bispuri mooi Hana’s transformatie. Als er op een avond op het station een groepje feestende meiden op hoge hakken en korte rokjes langs komt lopen, duikt Hana instinctief weg. Het is duidelijk dat ze nooit zo’n type vrouw zal zijn. Mark is net zo goed onderdeel van haar en ze zal een manier moeten vinden om beide kanten van haar persoonlijkheid te verenigen.

Desondanks blijft Bispuri bij deze ontwikkeling wat op afstand. We zien Hana experimenteren met kleding, make-up en seks, maar het wordt nooit voelbaar hoe zij dit allemaal ervaart. Het zijn mijlpalen die worden aangestipt, maar weinig zichtbaar zijn in haar verdere ontwikkeling. Ook gaat Bispuri niet in op Hana’s gevoelens over het achterlaten van haar thuisland en eed, die haar goedschiks of kwaadschiks toch hebben gevormd. Daardoor geeft Sworn Virgin weinig inzicht in wat het betekent opnieuw een eigen identiteit te ontwikkelen en echt aangrijpen doet het drama dan ook nauwelijks. Wel slaagt Bispuri’s film als een document van een bijzonder fenomeen, dat nog steeds in Europa plaatsvindt.