Kindervoetjes stampen ritmisch op de grond en klapspelletjes gaan gepaard met 'spoken word'-achtige rijmpjes, in beeld gebracht met ritmisch gemonteerde close-ups. De eerste minuten van Gloria! zetten meteen de toon: hier zit muziek in. Wat volgt is zo'n honderd minuten feelgoodfeminisme. Daarmee is zeker niet gezegd dat de boodschap verloren gaat in de muzikale gezelligheid. Integendeel, dit is misschien wel de enige juiste manier om de onvertelde geschiedenis van de vrouwen in de barokmuziek te vertellen.
De debuutfilm van Margherita Vicario, tevens singer-songwriter, komt voort uit een vraag die zij zichzelf als muzikant stelde: "Waarom ken ik geen klassieke vrouwelijke componisten of muzikanten?" Het simpele antwoord luidt dat ze er niet waren. Het ingewikkeldere antwoord is dat hun verhalen, zoals die van vele vrouwen in de geschiedenis, nooit belangrijk genoeg werden bevonden om door te vertellen. Tijdens haar onderzoek stuitte Vicario op de 'Ospedale della Pietà', een opvanghuis voor (wees)meisjes en vrouwen, dat ook fungeerde als muziekschool en waar Vivaldi meerdere jaren vioolleraar was. Het bleek niet de enige plek waar kansarme vrouwen muziekles kregen. Met Gloria! wil Vicario het vergeten verhaal van al die vrouwen laten zien en horen.
Op de achttiende-eeuwse kloosterschool, gemodelleerd naar de 'Ospedale della Pietà' en de centrale locatie in Gloria!, heerst een strikte hiërarchie. De conservatieve schooldirecteur Perlina regeert, en dirigeert, met ijzeren hand over de school. Samen met zijn vrouw maakt hij een onderverdeling van de meisjes die bij zijn klooster worden gebracht. Meisjes uit de lagere klasse of die onzedelijk worden bevonden, helpen in de huishouding. Meisjes die van hoger allooi lijken te zijn, krijgen muziekles. Het eliteorkest van uitverkoren leerlingen brengt elke zondag hun kunsten ten gehore aan de bewoners van de omliggende dorpen.
Dat klassenonderscheid was natuurlijk sterk aanwezig in de barok, maar onder regie van Vicario doet de kloosterschool vooral denken aan een Amerikaanse highschool. De dames van het elitekoor hebben de status van cheerleaders: ze zijn knapper, dragen mooiere kleding, beschikken ogenschijnlijk over meer talent en krijgen bovenal meer kansen. De rest heeft het nakijken. Zo ook Teresa, die door de populaire meisjes en Perlina zelf, regelmatig 'De Stomme' wordt genoemd omdat ze nooit spreekt. Zij is de Cady Herron uit Mean Girls van dit verhaal.
Het plot komt in beweging door de komst van een piano. Een zondig instrument volgens de conservatieve Perlina. Na wat geschokte en afkeurende oh's en ah's van Perlina en zijn vrouw, verbergen ze het instrument in de kelder. Niet lang natuurlijk. De stille Teresa ontdekt het duivelse instrument bij toeval en blijkt over een uitzonderlijk muzikaal talent te beschikken.
Een aantal vrouwen uit het orkest hoort Teresa's stiekeme muzikale experimenten, en al snel stijgt ze in achting bij de populaire kliek. Juist omdat ze anders is dan anderen. Zoals het de highschool-trope betaamt, ligt de Regina George van dit verhaal, eerste violist Lucia, dwars. Deze it-girl van de barok is best bereid om het nieuwe instrument een kans te geven, maar speelt liever conservatieve composities dan dat ze meegaat in de muzikale uitspattingen van de vreemde Teresa.
Het is merkbaar dat Vicario en medescenarist Anita Rivaroli nauwelijks ervaring hebben met het schrijven van een film. Sommige zijverhalen missen een stukje diepgang en bepaalde plotwendingen zijn wat onzorgvuldig uitgewerkt. Dat Perlina de piano uitpakt en niet simpelweg in de doos laat, vereist de nodige 'suspension of disbelief'. Ook voel je al van mijlenver aankomen dat wanneer Perlina een compositie voor de paus moet schrijven, uiteindelijk de meisjes de vastgeroeste componist zullen overtreffen dankzij hun nachtelijke piano-escapades.
Ondanks, of misschien juist wel dankzij het wat slordige en soms voorspelbare plot, overtuigt Gloria! in zijn boodschap. De geschiedschrijving over vrouwen die leefden en musiceerden in de zogenoemde Ospedali is allesbehalve volledig. Door gebruik te maken van bekende en moderne verhaalthema's kan de kijker zich al snel met de dames en het plot identificeren. De wil om gezien en gehoord te worden is immers van alle tijden, en waarschijnlijk nog sterker in een tijd waarin vrouwen per definitie als tweederangsburgers werden gezien, zelfs als je de Regina George van de groep bent.
Vicario en Rivaroli lijken die highschool-tropes in te zetten als knipoog naar de moderne tijd. De soundtrack benadrukt dit nog eens extra. Teresa speelt ritmes en melodieën op de piano die veel te modern zijn voor de achttiende eeuw. Bovendien worden de composities verrijkt met hedendaagse beats en arrangementen zodra ze de diëgetische wereld verlaten. In de slotscène bereikt deze knipoog zowel muzikaal als narratief een rebels en precies anachronistisch genoeg hoogtepunt.
Cady Herron breekt aan het einde van Mean Girls haar kroontje om ieders unieke kracht te benadrukken. In Gloria! begraven de vrouwen juist de strijdbijl om samen een orkest te vormen en zichzelf als één vrolijke feministische golf te laten horen. Gezien het feit dat hun verhalen nooit zijn verteld en hun muziek niet bewaard is gebleven, kun je onmogelijk beweren dat het niet zo is gegaan.
