"Onze vaders zijn onze spiegels", klinkt een rustige stem aan het begin van het breekbare Daughters. De aan-of afwezigheid van een sterke, betrouwbare vaderfiguur in je jeugd kan een wereld van verschil maken, zeker als zijn áfwezigheid is gekoppeld aan een vroeger trauma. Deze intieme documentaire volgt opgroeiende dochters wiens vader langdurig gevangen zit. Door bemiddeling van een rehabilitatieproject mogen de vaders en hun vaak piepjonge kinderen zich ruim voor de vrijlating toch verheugen op een verzoeningsmoment.
Het kost de makers van Daughters luttele minuten om tot een ontwapenende kern te komen. In een groepsruimte van een gevangeniscomplex probeert een vaderschapscoach op beheerste wijze het ijs te breken. De gevangenen en hij hebben één ding gemeen: ze zijn trotse vaders. Tegelijk hebben de daden van de gevangenen die trots wel een knauw gegeven, en voor een langdurige scheiding van hun dierbare(n) gezorgd. In de meeste situaties wordt die scheiding verder gecompliceerd door terechte pijn en teleurstelling bij de moeder.
De vaderschapscoach legt uit hoe het rehabilitatieproject in zijn werk gaat. Over een tijdje zullen de dochters naar de gevangenis komen voor een 'Date with Dad', een speciale ontmoeting waarbij de mannen wat tijd met hun kinderen kunnen doorbrengen en zelfs een dans mogen voorbereiden. De moeders zullen in het gebouw aanwezig zijn, maar wonen het daadwerkelijke verzoeningsmoment niet bij. De documentaire laat zien hoe intens de vaders naar de sessie toeleven, maar volgt ook de dochters, doorgaans in het bijzijn van hun betrokken moeders.
Het is knap hoe de makers van Daughters ver weg weten te blijven van een oordelende of didactische toon. Je kunt op zich namelijk best vraagtekens plaatsen bij het rehabilitatieproject zoals dat in deze gevangenis wordt uitgevoerd. Hoewel de documentaire niet in alle gevallen specificeert wat deze mannen precies verkeerd hebben gedaan, kun je hen wel te allen tijde zelf verantwoordelijk stellen voor hun langdurige afwezigheid. Vervolgens wordt er ook nog eens aan de moeders gevraagd om voor het project een stap 'opzij' te doen, terwijl ook zij door de daden van de vaders zijn geraakt.
De sessies met de vaderschapscoach en de nadere toelichting via beknopte voice-overs scheppen een begrijpelijk beeld van dit hoe en waarom. De hoop van het rehabilitatieproject is dat de veroordeelde vaders leren hun verantwoordelijkheid te hernemen. Zij kijken hun dochters in de ogen, doen hen een belofte en beseffen zo wat ze laten liggen als ze onverhoopt toch nog eens de fout in zouden gaan. De dochters krijgen op hun beurt niet alleen de kans om hun vader te omarmen, ze scheppen ook een herinnering die hen zal vormen en bijblijven.
De keuze om de moeders als het ware een bijrol te geven, voelt als het enige aanwijsbare manco waar deze intieme voltreffer mee te kampen heeft. Tegelijkertijd maakt de consistente focus op de vader-dochterrelatie dat de makers (co-regisseuse Angela Patton is de initiatiefnemer van het project) ontzettend aandachtig te werk kunnen gaan; zij weten precies in welke emoties ze hier geïnteresseerd zijn en hoe ze die in beeld willen brengen. Zoekend, dicht op de huid en impulsief als we de dochters volgen, beschouwend en aandachtig in het bijzijn van de vaders.
Er zit een pakkend moment in de 'Date with Dad'-sessie, waarbij een van de dochters de dans met haar vader liever niet wil aangaan. Ze wil praten; horen wat hij haar en haar moeder te zeggen heeft, en waar het in het verleden is fout gegaan. De vader gaat er gedwee in mee en bewijst daarmee wat de titel al aanduidt: hoewel we de vaders evenzeer volgen als de dochters, gaat het in dit verhaal om hén.
Over het algemeen genomen is het stukje confrontatie in deze specifieke situatie waar het in Daughters aan ontbreekt, maar dat maakt de documentaire ook bijzonder. Deze vaders wéten dat ze het verkeerde pad zijn ingeslagen, en de vertwijfeling bij deze jonge meisjes is bijna tastbaar. Toch kiezen de makers ervoor om dat belaste verleden niet uit te vergroten, maar juist hoop te houden op beter. Om van dat kwetsbare proces getuige te mogen zijn, is cinema op zijn puurst.
Daughters is te zien bij Netflix.
