In Nederlandse steden ontstaat soms een wervelwindje tussen gebouwen. Omhoog cirkelende blaadjes, misschien zelfs een sigarettenpeuk of een papieren bekertje. Geinig om te zien. Minder leuk is het als zo'n natuurfenomeen een doorsnede heeft van meer dan een kilometer en er geen bloemblaadjes rond dwarrelen, maar auto's, koeien en mensen. In Missouri kunnen ze daar over meepraten. De afgelopen honderd jaar teisterden meer dan vijftig tropische stormen en tornado's deze staat in het hartland van Amerika. De opwarming van de aarde maakt het risico op een catastrofe steeds groter. Vorige week kostten de woeste weersomstandigheden nog een tiental mensen het leven.
De meest dodelijke Missouriaanse wervelwind sinds het weer met moderne middelen wordt bijgehouden, raasde echter op 22 mei 2011 door het centrum van Joplin, een All American-mijnstadje met het inwonersaantal van pak 'm beet Oss, Noord-Brabant. Deze tornado van de zwaarste categorie (F5) trok een diep spoor door de woongebieden en levens van duizenden mensen. In The Twister: Caught in the Storm herbeleven een aantal overlevenden die fatale dag als ze voor het oog van de camera verslag doen van hun ervaringen.
Ironisch genoeg vond die middag de diploma-uitreiking plaats aan Joplin High School. Er wordt ingezoomd op een vijftal leerlingen die het ene moment stralend in toga op het podium stonden en een paar uur later in doodsangst moesten schuilen, dan wel door de storm werden gegrepen. Zoals duidelijk zichtbaar in de emotionele interviews heeft de tornado blijvende schade aangericht, zowel lichamelijk als geestelijk. De oud-leerlingen moeten leven met survivor's guilt en PTSS, maar de documentaire laat ook zien hoe elk van hen er toch op een bepaalde manier sterker uit is gekomen. Dit is Amerika, the land of the brave. Een tornado krijgt hen niet klein.
De verhaallijnen van de geïnterviewden zijn boeiend en gevarieerd en lenen zich eigenlijk prima als basis voor een toekomstige speelfilm. Er is bijvoorbeeld de homoseksuele jongen die denkt dat de tornado het oordeel Gods is, de aanvoerder van het American Footballteam die de overlevenden te hulp schiet, de piepjonge aspirant-weerman die door de storm in één keer in het diepe wordt gegooid, en zelfs een jongeman die later de bijnaam 'miracle boy' zal krijgen.
De interviews worden afgewisseld met telefoonfilmpjes van de bewuste dag, CCTV-beelden, nieuwsflarden en nagespeelde reconstructies. Die laatste doen wat goedkoop aan en in plaats van dat ze de ernst en de wanhoop van de situatie accentueren leiden ze er eerder van af. Niets is overtuigender dan rauw beeldmateriaal van de daadwerkelijke gebeurtenissen. We hoeven eigenlijk niet te zien hoe in een studio en met CGI autocrashes, rondvliegend debris en comateuze dromen worden nagebootst.
Niettemin is The Twister: Caught in the Storm een pakkende, vaardig gemaakte documentaire die nog maar eens benadrukt hoe machteloos de mens staat wanneer dit soort natuurgeweld toeslaat en - indirect - hoe belangrijk het is de opwarming van de aarde tegen te gaan om de frequentie van dergelijke stormen te minimaliseren. Niet dat we er vooralsnog al te veel last van zullen hebben in Nederland, maar toch, op een dag kunnen die grappig rondcirkelende blaadjes de voorbode zijn van iets veel woesters.
The Twister: Caught in the Storm is te zien bij Netflix.
