De openingsscène van Metamorfose toont de meest archetypische metamorfose die er is: de verandering van rups naar vlinder. Het is een mooi gezicht, maar omdat er slechts enkele tijdssprongen zijn en we het meeste in 'real time' zien gebeuren, duurt het proces veel te lang om de aandacht vast te houden. Het gerinkel en getinkel als achtergrondmuziek verandert daar weinig aan. We zien een cocon wiebelen, nog een keer wiebelen, en nog meer wiebelen. Daar komt een voelspriet; zo zijn we weer twaalf minuten verder. De toon is gezet.
Het is niet erg om rustig de tijd te nemen om deze mooie beestjes in haarscherpe macrobeelden onder de aandacht te brengen, maar na de zoveelste rups die aan een blaadje knabbelt, begint het toch wat tegen te staan. Het is telkens een andere rups, en de opnames met witte achtergrond ogen alsof ze zo uit een plaatjesboek komen, maar liever horen we wat meer van Maria Sybilla Merian, de zeventiende-eeuwse onderzoeker en kunstenaar die haar geliefde rupsen, wormen en maden vereeuwigde in, inderdaad, een plaatjesboek.
Prachtig gedetailleerde waterschilderingen doen het werk van tekenares Marjolein Bastin van drie eeuwen later verbleken. Merian was waarschijnlijk de eerste die rupsen afbeeldde op de bladeren van de plant die ze eten, net zoals de shots in de film. Zij bracht de levenscyclus van talrijke dag- en nachtvlinders in kaart. Haar werk droeg bij aan het verdwijnen van het wijdverbreide geloof dat rupsen spontaan uit modder en rotzooi zouden ontstaan. Nee, beste Gouden Eeuwers, zij komen toch echt uit eitjes.
Metamorfose vertelt het levensverhaal van Merian aan de hand van (fictieve) getuigenissen en dagboekfragmenten, of korte scènes waarin we haar met haar bezigheden bezig zien: verf maken uit pigmenten, haar dochter corrigeren bij haar tekenwerk, een vergrootglas beoordelen en meer. De gesproken teksten zijn veroudnederlandst, wat in het begin even wennen is, maar bijdraagt aan het (soms wat kolderieke) historische karakter van de film.
Een erg leuke vondst is dat de personages en figuranten vaak 'op ware grootte' in een oude tekening of gravure rondlopen, waarbij de betreffende afbeelding zelf ook van bewegende elementen is voorzien. De kostuums en omgevingselementen zijn ook erg mooi. Door het gebruik van passende geluidseffecten komt alles echt tot leven, maar het blijft tegelijkertijd een fraai gestileerd schilderijtje. Knap gedaan.
Het leven en werk van Merian zijn zeker interessant genoeg om deze biopic/natuurdocumentaire te rechtvaardigen. De bredere context en het tijdsbeeld van de periode waarin zij haar onderzoek deed en al die prachtige platen schilderde, worden summier, maar treffend neergezet in de geacteerde scènes. Acteurs zoals Pierre Bokma, Jonathan Huisman en Sieger Sloot brengen de getuigenissen op een amusante manier. Jammer dat de balans tussen het tonen van mensen en rupsen te veel doorslaat richting de veelvoeters.
