Reflection
Recensie

Reflection (2021)

Reflection biedt een venster op de wereld en de onmenselijkheid van de strijd in Oekraïne.

in Recensies
Leestijd: 2 min 33 sec
Regie: Valentyn Vasyanovich | Scenario: Valentyn Vasyanovich | Cast: Roman Lutskyi (Serhiy), Andriy Rymaruk (Andriy), Nika Myslytska (Polina) e.a. | Speelduur: 128 minuten | Jaar: 2021

In de openingsscène van Reflection praten twee mannen, Serhiy en Andriy, over de strijd met Rusland. Ondertussen doet de dochter van de ene man mee aan een verhit paintballgevecht dat te zien is door een doorzichtige wand. Dit alles in een statisch shot. Het is afstandelijk, schrijnend en het begin van een pakkende Oekraïense 'slow cinema'-ervaring over het conflict dat al sinds 2014 bezig is.

Valentyn Vasyanovich maakte hiervoor het eveneens indringende Atlantis en met zijn nieuwe film bevestigt hij zijn status als auteur. Opnieuw neemt hij niet alleen de regie voor zijn rekening, maar ook het camerawerk, de montage en het script. Niet gek dus dat daar stijlvaste films uit komen.

Reflection telt zesentwintig shots, waarvan het grootste gedeelte vanuit een statisch camerastandpunt vastgelegd wordt. Dat betekent niet dat de film saai is om naar te kijken, want over de composities en belichting is nagedacht. In de meeste scènes is veel diepte te zien. Vasyanovich maakt gebruik van vensters, zoals bij het paintballen in de openingsscène, waardoor de aandacht gericht wordt op dingen die in de achtergrond gebeuren. Daarnaast zijn scènes prachtig uitgelicht: soms heel helder, soms met sterke schaduwen. Dat geeft de film een artificieel en kil karakter, maar ook een heel eigen gevoel.

Tegelijkertijd verandert Vasyanovich de stijl op cruciale momenten. Hoofdpersonage Serhiy wordt opgepakt door de Russische autoriteiten en als hij meegenomen wordt naar een martelkamer verplaatst de camera zich voor het eerst bij een shot. Daardoor zijn de schaarse momenten waarbij dit gebeurt extra intens, zeker omdat het lange trackingshots zijn en dus nog steeds niet doorbroken worden.

Omdat bijna alles statisch en afstandelijk is, zijn gezichten van de acteurs maar beperkt te zien. Emotie is dan ook vooral te vinden in de lichaamshoudingen van de acteurs die met weinig toch veel nuance weten over te brengen. Omdat de scènes lang aanhouden, wordt de kijker gedwongen om te blijven kijken. Ook naar de extreem nare, expliciete martelscènes. Niet alleen de personages moeten reflecteren op hun door trauma's getekende leven, maar ook de kijker krijgt een spiegel voorgehouden.

De reflectie uit de titel komt op allerlei vlakken terug. Niet alleen biedt de film de mogelijkheid om te reflecteren, maar de titel komt ook letterlijk terug in een gesprek. Ten slotte zorgt de esthetiek voor het idee van een venster op de wereld, vanwege de vele vensters die in beeld komen, maar ook omdat de camera meestal recht op de actie gericht is. Geen bijzondere standpunten, de film wordt juist eerder een toneel. Soms taai en confronterend, maar vooral een unieke ervaring.

De film wordt uitgebracht door distributeur Cherry Pickers om de Oekraïense filmmakers te steunen. De opbrengst gaat dan ook geheel naar hen. Zeker met de politieke inslag en zware kritiek op onmenselijk gedrag is dit verhaal erg relevant, maar daarnaast verpakt in een prachtige stijl. Voor liefhebbers van slow cinema of Vasyanovich is dit zeker een must-see.