Een bekende vraag: 'Als je de samenleving zo vreselijk vindt, waarom ga je dan niet lekker in een hutje op de hei wonen?' Noorse grijsbaard Nils Leidal ging dat daadwerkelijk doen. In de beginminuten van de documentaire Drømmeland verbrandt Nils zijn paspoort en roept hij een vrijstaat uit in de Noorse natuur. De rest is een filmportret van deze vrijbuiter in zijn dagelijkse leven. Het is teleurstellend hoe een eerbetoon aan een kleurrijke gek zo saai uitpakt.
Regisseur Joost van der Wiel ontmoette de zoon van Nils, toen die hem een lift aanbood tijdens zijn vakantie in Noorwegen. De filmmaker hoorde aan hoe pa zijn gezin had achtergelaten om een nieuw leven te beginnen. Van der Wiel zocht Nils zelf op in het Hardangervidda-gebergte en trof hem in volle glorie: spiernaakt, bij zijn paard. Een imposante vertoning. Binnen een halfuur rende Nils echter naar binnen om zijn telefoon te checken. De filmmaker zag een spanning in de vraag hoe iemand zich zo wil afzonderen, maar er tegelijkertijd een socialemediaverslaving op nahoudt.
Ook in de film is Nils vaak met zijn smartphone aan het spelen en hangt hij uren aan de telefoon met zijn vriendin, die zeshonderd kilometer verderop woont. Verder banjert hij door de natuur, vist en jaagt hij, maakt hij een paar mooie foto's en banjert hij voort. Het is steeds hetzelfde riedeltje en dat blijkt al snel saai en eentonig. Door variaties op hetzelfde zo vaak herhaald te zien worden, leer je Niels ook niet écht kennen. Het wordt hooguit vermakelijk om te fantaseren dat Luke Skywalker zijn tijd op dezelfde manier heeft doorgebracht op dat eiland in The Last Jedi.
Er zijn interessante momenten. Bijvoorbeeld wanneer Nils in een trui maar verder piemelnaakt op herten jaagt. Vervolgens vilt hij zijn prooi en propt hij een half hert in zijn backpack. Van der Wiel heeft naar eigen zeggen een zekere bewondering voor Nils. Hij wilde hem alleen observeren, omdat hij dacht dat de beelden veelzeggender zouden zijn dan wanneer hij deze zonderling zou interviewen. In sommige films werkt die aanpak, maar nu blijven er te veel vragen open. En het hoeft geen Man Bijt Hond te worden. Laat Nils lekker een beetje raaskallen, dat had hem uiteindelijk meer sympathie opgeleverd. Gemiste kans.
Het is jammer, want de Nederlandse regisseur laat wel zien dat hij met beperkte middelen vrij mooie beelden weet te verzamelen. Een getraind oog ziet dat Drømmeland met een tv-camera is geschoten. De resolutie maakt het beeld net wat wazig voor een bioscoopscherm, en de gebruikte lens is vrij basic. Een belangrijk onderdeel van camerawerk is echter ook richten, wat Van der Wiel en co-cameraman Rogier Timmermans uitstekend doen. En dat heeft een film in deze setting ook echt nodig. Je wilt geen veredelde vakantiedia's voorgeschoteld krijgen. Bovendien is het geheel verdienstelijk aan elkaar geknipt.
Langzaam wordt het echte knelpunt van de vertelling duidelijk. Nils wil namelijk helemaal geen contact via social media. Hij wil bewondering. Nils plaatst diepzinnig klinkend gewauwel op Facebook om likes te vergaren, niet om een dialoog aan te gaan. Dat blijkt ook als er kampeerders op zijn land komen, fans van Nils. Zij krijgen niet de aandacht terug die ze wel aan hem schenken. Ook reageert Nils ronduit bot als de dingen even niet gaan zoals hij het precies wil. Zelfs in de communicatie met zijn vriendin: Nils stort liever zijn mening uit over haar, dan dat hij er blijk van geeft dat hij naar haar luistert en haar gevoelens serieus neemt. Gelijkwaardig is anders.
Van der Wiel heeft het dus mis: in de afzondering van Leidal zit geen spanning, want hij kan bijna altijd zelf bepalen hoeveel 'contact' hij met de buitenwereld wil hebben en onder welke voorwaarden. Het enige wat hem enigszins tegenwerkt is slecht bereik. En dat komt hem duidelijk niet slecht uit. Want als hij dat bereik echt zo erg vindt, kan hij ook gewoon in een geïsoleerd appartementje in de stad gaan wonen.
