The Here After
Recensie

The Here After (2015)

Soberheid troef in dit veelbelovende Zweedse debuut waar de situatie onder hoogspanning komt te staan als een jeugddelinquent terugkeert naar zijn geboortedorp.

in Recensies
Leestijd: 3 min 48 sec
Regie: Magnus von Horn | Cast: Ulrik Munther (John), Mats Blomgren (Martin), Alexander Nordgren (Filip), Loa Ek (Malin), Wieslaw Komasa (opa), Olivier Heilmann (Kim), e.a. | Speelduur: 101 minuten | Jaar: 2015

"Heb je de zeep laten vallen in de douche?" Prepuber Filip, waarschijnlijk nog te jong om te weten waar hij het eigenlijk over heeft, glimlacht voorzichtig naar zijn oudere broer John, die na jaren van afwezigheid voor het eerst weer met het gezin aan de keukentafel zit. Een poging de stilte te doorbreken en het ijs te breken. Onmiddellijk wordt hij berispt door hun alleenstaande vader, van wie hij nooit de vragen mag stellen die hij eigenlijk wil stellen. Het is exemplarisch voor het leven binnen dit kleine dorp op het uitgestrekte platteland van Zweden. Geen dialoog, maar liever stilte. Beter afstandelijkheid dan doorvragen en wie weet wat tegenkomen. Dan volgt er ook geen conflict. Toch is in The Here After vanaf de eerste minuut duidelijk dat die beteugeling in het geval van de oudste zoon een keer faliekant verkeerd heeft uitgepakt.

De zwijgzame en gesloten tiener is na twee jaar gevangenschap weer thuis. Thuis bij zijn wat onbeholpen vader, balorige broertje en seniele grootvader op hun afgelegen boerderij, terug in de kleine gemeenschap en op zijn oude middelbare school tussen dezelfde klasgenootjes. Terug in de maatschappij betekent in Johns geval terug naar het plaats delict. Op school wordt hij of gegeneerd en ontweken, of uitgedaagd en in elkaar gestompt. Iets wat het schoolbestuur hoopt met wat handen schudden op te kunnen lossen. Hij zit gevangen tussen de mensen die hem nog lang niet vergeven hebben voor wat hij heeft gedaan en anderzijds het handjevol in zijn naaste omgeving dat wel liefde en begrip wil tonen maar zich eveneens geen raad weet met zijn hervatte aanwezigheid. Lang blijft onduidelijk wat John precies gedaan heeft waarvoor hij zo gestraft moest worden – en als het aan zijn dorpsgenoten ligt nog altijd moet worden. De pesterijen gaan van kwaad tot erger en de vijandigheid groeit. Jongens wachten hem op en slaan hem aan gort. Het duurt niet lang of zijn hele familie is onveilig voor de hetze die in het dorp oplaait.

Hier doet The Here After denken aan het Deense Jagten van Thomas Vinterberg uit 2012, waarin een onschuldige leraar zijn leven niet meer zeker is als hij door zijn dorpsgenoten verdacht wordt van een gruwelijk misdrijf. Beide Scandinavische films belichten schuld en boetedoening en verbeelden het sociologische proces dat zich voltrekt als massahysterie in een gesloten gemeenschap en resulteert in een uitzinnige heksenjacht. Het doelwit in The Here After is onomstotelijk aansprakelijk, maar ook gaat het om een joch dat nog maar een kind was en nog altijd is.

Regisseur Magnus von Horn (1983) is een Zweedse filmmaker die in Polen aan de Lódz Film School heeft gestudeerd. Een prestigieus instituut waar ook Roman Polanski is opgeleid en waar cameraman Hoyte van Hoytema (Her, Interstellar) voor koos nadat hij tot tweemaal toe bij de Nederlandse Filmacademie werd afgewezen. Met zijn korte films en documentaires heeft Von Horn internationaal veel lof geoogst. The Here After, waarvoor hij ook het scenario schreef, is zijn speelfilmdebuut.

De jonge regisseur legt met dit drama een soberheid aan de dag die kenmerkend is voor veel Scandinavische cinema. Muziek is totaal afwezig. Zelfs de aftiteling rolt voorbij in stilte. Zo gereserveerd als de vader van de twee puberjongens is, zo ingetogen is ook de beeldtaal in The Here After. Zo kaal als de uitgestrekte vlaktes van het platteland zijn, zo minimalistisch is ook de fotografie. Het harde, koele licht benadrukt nauwgezet het contrast tussen de weidsheid van het Zweedse platteland en de benepenheid van het kleine dorp waar deze jongen als enige buiten valt. De calvinistische aanpak weerspiegelt de soberheid van dit boerenleven, waar de warmte van een moeder gemist wordt. De statische camera blijft een scène lang draaien in hetzelfde shot en blijft daarmee hangen op hetzelfde lijf of gezicht, ook al is een ander aan het woord of de actie verplaatst. De consequentie hiervan is dat alles op het spel van de acteurs neerkomt. Niet alleen hoofdrolspeler Ulrik Munther (in Zweden een beroemde popster), maar ook zijn filmvader (Mats Blomgren) en -broer (Alexander Nordgren) hebben een sterk personage in handen en weten veel van hun rol te maken. Een ander resultaat van deze benadering is het feit dat veel aan het oog onttrokken blijft. Je wordt gedwongen stil te staan bij de ander, maar tegelijkertijd kun je nooit weten wat er werkelijk speelt en in die ander omgaat. Het sluit treffend aan bij het thema van dit veelbelovende debuut.