Als Pedro Almodóvar La Mala Educación tien, vijftien jaar geleden had gemaakt, was deze film over seksueel misbruik door Spaanse geestelijken een stuk militanter geweest, aldus de gevierde regisseur zelf in een interview met cinema.nl. Een wraakoefening, een aanklacht in ieder geval een film die eenduidiger en rauwer zou zijn geweest dan het gepolijste kunstwerkje dat Almodóvar nu heeft afgeleverd. Hij is milder geworden, zegt hij zelf, minder zeker van zijn zaak, en dat is te merken ook. Formeel gezien is La Mala Educación een juweeltje. Almodóvar toont een absolute stilistische beheersing, van de sfeerrijke begincredits (waar Hitchcock zo voor zou hebben getekend) tot het puntige einde met de in korte teksten gevatte epilogen. Verteltechnisch dwingt de film zo mogelijk nog meer bewondering af. Almodóvar beweegt zich soepel en vanzelfsprekend heen en weer tussen verschillende lagen van tijd en werkelijkheid, en dat zonder ons ook maar een moment in verwarring te brengen. De vraag is of al dat vakmanschap ook in dienst staat van een verhaal dat weet te raken. Almodóvar zelf doet over een eventuele boodschap geen uitspraken; hij heeft zijn onzekerheid omarmd, en laat het aan ons over om te bepalen of zijn film iets te zeggen heeft.
Na vele jaren staat regisseur Enrique anno 1980 weer oog in oog met zijn eerste liefde Ignacio, met wie hij op de paterschool zat toen ze tien jaar oud waren. Ignacio die er op staat Ángel genoemd te worden is zelf acteur geworden en heeft een filmscript geschreven over hun jeugd en hun ervaringen met de priesters. Enrique is de aangewezen man om het script van La Visita te verfilmen, aldus Ángel, die zichzelf in de hoofdrol ziet. Alleen in zijn appartement leest Enrique het script. Samen met hem worden we teruggetransporteerd naar 1977, en zien we hoe Ignacio als zijn drag-queen alter ego 'Zahara' verhaal gaat halen bij pater Manolo, de priester die hem als 10-jarig jongetje tot seks dwong.
Enrique besluit het script te verfilmen, maar ziet in Ángel geen Zahara, en daar heeft hij gelijk in. Ángel echter wil per se die hoofdrol, om redenen die alleen hij kent, en doet er alles aan om zich naar het ideaalbeeld van de regisseur te vormen. Terwijl de wrijving tussen de twee jeugdvrienden toeneemt, voert La Visita ons mee naar de korte periode van hun verliefdheid, al die jaren geleden.
De scènes waarin de jeugd van Ignacio en Enrique wordt herbeleefd zijn de sterkste in de film, en soms van een lyrische schoonheid. Het potje voetbal waarbij de vonk tussen de twee jongens overslaat, de engelachtige zangstem van Ignacio die pater Manolo tot tranen roert en zijn verlangen naar de koorknaap onherroepelijk doet ontvlammen, de straal bloed die Ignacios voorhoofd in tweeën spleet na een aanranding door Manolo: het zijn beelden die de gloed van onuitwisbare herinneringen uitstralen. Almodóvar laat zien welke eroderende uitwerking dat heilloze verlangen heeft op zowel de onschuldige jongen als de geile priester; beiden verworden ze tot pathetische figuren die uit alle macht proberen hun oude identiteit van zich af te schudden.
La Mala Educación is niet alleen een knap gemaakte film, waarin Almodóvar zijn eigen speelse draai geeft aan film noir-archetypen als de detective en de femme fatale, maar biedt hoofdrolspeler Gael García Bernal ook volop de ruimte om zijn aanzienlijke talent te tonen, in een uitgesproken ambiguë rol. En toch mis je uiteindelijk het gevoel van noodzaak achter deze film, de woede, het oordeel dat er tien, vijftien jaar geleden volgens de regisseur wel in had gezeten. Pedro Almodóvar is met de jaren ongetwijfeld een wijzer man geworden, en zal zeker zijn redenen hebben om zijn personages niet te willen veroordelen. Maar ergens vermoed ik dat deze film meer zeggingskracht had gehad als hij tenminste voor zichzelf conclusies had getrokken.
