Michael Kohlhaas
Recensie

Michael Kohlhaas (2013)

Een jaar na Jagten krijgt Mads Mikkelsen opnieuw een hoop onrecht te verduren, maar dit keer slaat hij wél terug.

in Recensies
Leestijd: 3 min 18 sec
Regie: Arnaud des Pallières | Cast: Mads Mikkelsen (Michael Kohlhaas), Mélusine Mayance (Lisbeth), Delphine Chuillot (Judith), David Kross (Preacher), Bruno Ganz (Governor) e.a.| Speelduur: 122 minuten | Jaar: 2013

Mads Mikkelsen kan inmiddels wel tot de internationale sterren worden gerekend. Na een succesvolle carrière in zijn thuisland wist de Deen zich als Bondschurk in Casino Royale goed in de kijker te spelen en kreeg vervolgens vaste voet aan de grond in Hollywood met zijn titelrol in de serie Hannibal. Dat hij zijn thuisland nog niet geheel heeft verlaten, liet hij vorig jaar zien met zijn rollen in A Royal Affair en Jagten, waarvoor hij de nodige lof ontving. Voorts lijkt hij een vergelijkbaar traject te volgen als zijn halve landgenoot Viggo Mortensen door zich niet te laten hinderen door nationaliteit of taal. Vandaar dat we hem in Michael Kohlhaas voor het eerst in het Frans aan het werk kunnen zien.

Dat de titel van de film niet bepaald Frans klinkt, komt doordat deze afkomstig is van het Duitse boek waarop de film is gebaseerd. Dit boek uit 1811 (geïnspireerd op een waargebeurd verhaal van drie eeuwen eerder) vertelt over een paardenhandelaar die op een dag geconfronteerd wordt met de nieuwe tolheffing van de plaatselijke baron. Hij wordt pas doorgelaten wanneer hij twee van zijn paarden achterlaat als onderpand. Wanneer hij hiervoor later terugkomt, blijkt de knecht die hij had achtergelaten om de paarden te verzorgen zwaar te zijn mishandeld. Voor de paarden geldt praktisch hetzelfde, aangezien de baron ze zware fysieke arbeid heeft laten verrichten. Kohlhaas probeert via de officiële instanties gerechtigheid te krijgen, maar ziet uiteindelijk geen andere mogelijkheid dan het recht in eigen hand te nemen, wat leidt tot een groeiende rebellie.

Dit verhaal zal sommigen bekend voorkomen, aangezien het in de jaren negentig de basis vormde voor een door HBO geproduceerde western genaamd The Jack Bull. Voor deze nieuwe verfilming is men iets dichter bij het bronmateriaal gebleven, al is de setting ditmaal veranderd van het Duitse Saksen naar de Franse Cevennen. Daar lijkt geen andere reden voor de te bestaan dan de Franse nationaliteit van de regisseur. De nationaliteit van het titelpersonage komen we nooit te weten, maar zijn naam, zijn accent en de enkele woorden Duits die hij spreekt, suggereren duidelijk in welke richting we het mogen zoeken. Jammer genoeg wordt daar verder niets mee gedaan. Kohlhaas als immigrant had namelijk een interessante voedingsbodem kunnen zijn voor het onrecht dat hem wordt aangedaan.

Waar in The Jack Bull de protagonist en antagonist al een zekere aanvaring hadden voor het gedoe met de paarden begon, start Michael Kohlhaas zonder introductie op het moment dat het centrale conflict zich aandient. Dat blijkt prima te werken: de situatie is volkomen duidelijk en de achtergrond van de hoofdpersoon wordt later netjes ingevuld. Deze methode wordt vaker succesvol toegepast. Zo is er een punt waarop Kohlhaas het vechten staakt, zijn mannen betaalt en naar huis terugkeert. Dat een van zijn manschappen te kennen geeft nergens naartoe te kunnen negeert hij. Enkele scènes later wordt vermeld dat een van zijn voormalige soldaten nog steeds strijd voert. We krijgen nooit te zien welk personage dit is, maar de kijker die heeft opgelet kan zelf de connectie leggen.

Michael Kohlhaas zal waarschijnlijk een polariserend effect hebben op zijn publiek. De film heeft namelijk een aantal zeer indrukwekkende kwaliteiten, maar laat helaas ook de nodige steken vallen. Zo is het camerawerk sterk zonder opzichtig te zijn. Hier geen zwierende camerabewegingen zoals gebruikelijk in dit soort films, maar vooral bewegingsloze longtakes die geregeld een beklemmend gevoel opleveren. Helaas leidt het op andere momenten juist tot verveling, want de film blijkt soms behoorlijk droog en traag. Daarnaast wordt de omvang van de rebellie nooit echt tastbaar, omdat het perspectief van Kohlhaas’ tegenstanders niet wordt getoond. Gelukkig houdt de sterke rol van Mads Mikkelsen het geheel goed overeind en lijkt het verhaal door de recente protesten in Turkije nog niets aan relevantie te hebben ingeboet.