Het beeld dat we in het door massamedia verwende Westen hebben van Iran is nog steeds zeer eenzijdig. Alsof het land nog steeds enkel leeft onder het juk van de ayatollahs en geen culturele, politieke en maatschappelijke diversiteit kent. Natuurlijk wordt het land in het Midden-Oosten nog steeds gedomineerd door godsdienst, maar daarbinnen zijn veel gradaties te bespeuren. Het beeld dat we van Iran hebben is dat van onverschrokken atoommacht en als een land waar vrouwen worden onderdrukt en minderheidsgroeperingen hun leven niet zeker zijn. Je vrije mening verkondigen is er al helemaal niet bij. Aangezien het niet zo gemakkelijk is om even naar het land af te reizen, kunnen we veel leren van de blik van de wereldcinema op Iran.
Dat de inwoners van het land worstelen met universele wereldse problemen werd al duidelijk in het meeslepende en alom gelauwerde familiedrama A Separation. Het lot en de toekomstdromen van een ambitieus meisje daarentegen werd juist weer belicht in het ontroerende Sepideh. En de Nederlanders Jet Homoet en Sharog Heshmat Manesh toonden ten slotte in hun dappere documentaire Daughters of Malakeh al dat achter de kille betonnen muren van de huizen van Teheran levendige en kleurrijke huiskamers schuil gaan. Ook bleek dat filmen in Iran een helse onderneming is, omdat de staat alles wil controleren. Al net zo dapper zijn de pogingen van de filmmaker Jafar Panahi die Taxi Teheran schoot. Hij toont ons de belevenissen van een door hemzelf gespeelde taxichauffeur in de straten van Teheran. Het draait allemaal om de mensen en niet om de maatschappelijke of politieke context. En zo nemen de meest kleurrijke personen plaats op de achterbank van Panahis taxi.
Panahi speelt met de vorm en narratieve context van zijn verhaal. Dit heeft voornamelijk als functie om de kijker bij de les te houden, maar ook om de boel afwisselend te houden. Aanvankelijk lijkt het erop dat we de chauffeur of zijn passagiers helemaal niet te zien krijgen. De camera is gemonteerd op het dashboard met de lens in de rijrichting. Als de eerste klanten plaats hebben genomen in de auto van Panahi ontstaat een levendige discussie. Het is kennelijk heel gebruikelijk voor de inwoners van Teheran om samen een taxi te delen. Vervolgens draait de camera en krijgen we gaandeweg niet alleen te zien wie Panahi allemaal een rit aanbiedt, maar ook de filmmaker zelf.
Op dit laatste punt eist Panahi een te grote rol op. Vooral wanneer hij een grappige maar enigszins louche dvd-handelaar meeneemt ontstaat een gesprek over de vraag of het hier nu draait om een documentaire of om in scène gezette voorvallen. Wie hier nog aan twijfelt moet er toch wel uit zijn zodra de taxi wordt bevolkt door een vrouw die compleet over haar toeren is als haar man gewond naar het ziekenhuis moeten worden vervoerd. In de taxi neemt hij nog even zijn testament op en nadat het slachtoffer is gedropt in het ziekenhuis blijft de vrouw Panahi maar stalken over het filmpje dat haar man heeft gemaakt en waarmee ze haar toekomst kan veiligstellen.
Panahi trekt het vage onderscheid tussen werkelijkheid en fantasie te ver door en hoe meer hij zijn best doet om de kijker op het verkeerde been te zetten hoe ongeloofwaardiger zijn onderhoudende taxidrama wordt. Gelukkig pikt hij net op tijd zijn goedgebekte nichtje op van school. Het meisje zorgt voor weer wat meer vaart en houdt nauwelijks op met praten. Taxi Teheran vliegt alle kanten op, maar Panahi weet een amusant en wervelend portret neer te zetten van de keur aan inwoners van de Iraanse hoofdstad en de problemen waarmee zij worstelen. De Gouden Beer die Panahi won in Berlijn is wellicht iets te veel eer, al roepen zijn de inspanningen van de filmmaker om zijn project van de grond te krijgen niets dan respect op. Panahi heeft namelijk een filmverbod van twintig jaar in Iran en mag het land ook niet uit. Hij filmde Taxi Teheran in het geheim en smokkelde de film het land uit.
