Sinds drie jaar staan op de podia van de diverse internationale filmfestivals opeens Roemeense regisseurs met bloemen in de hand staande ovaties in ontvangst te nemen. Zomaar, uit het niets. Want tot voor kort stelde de Roemeense cinema weinig tot niets voor. Met de bijna gelijktijdige release van maar liefst drie veelvuldig onderscheiden Roemeense films staat het land ineens op de filmkaart.
Het Filmmuseum viert deze wonderlijke opstanding met een speciaal programma met prijswinnaars als Cristi Puius Cigarettes and Coffee, Catalin Mitulescus Trafic en Corneliu Porumboius 12:08 East of Bucharest dat vorig jaar in Cannes werd onderscheiden als het beste debuut van het jaar. Nadat het programma vorige week werd geopend met The Way I Spent the End of the World is het nu de beurt aan het zwartgallige, tweeënhalf uur durende The Death of Mr. Lazarescu van de veertigjarige Roemeen Cristi Puiu, dat vele prijzen won waaronder de Un Certain Regard Award in Cannes, waarmee de film financiële ondersteuning kreeg bij de distributie in Frankrijk.
Hoewel deze tweede speelfilm van Cristi Puiu wordt geafficheerd als een zwarte komedie, valt er maar weinig te lachen om dit bewonderenswaardige portret van de laatste uren van de zieke, oude Lazarescu die op een ochtend wakker wordt met hoofdpijn en steeds moet overgeven. In afwachting van de ambulancebroeders hangt hij wat rond in zijn vervuilde huis met zijn katten en Kim Wilde-posters. Als Lazarescu bij de buren aanklopt voor pijnstillers, houden zij hetzelfde pleidooi als zijn twee dochters: stop met drinken en val ons tot die tijd niet lastig met geklaag over vage pijntjes. Als zuster Mioara arriveert, vermoedt ze echter een serieus medisch probleem en besluit ze om Lazarecu te laten opnemen.
Zo begint een lange nachtelijke tocht langs drie ziekenhuizen en vele tientallen doktoren, verpleegsters en scanapparaten. Steeds opnieuw moet de oude baas onderzocht worden, en terwijl zijn medische toestand verslechtert, wordt hij van de ene specialist naar de andere gestuurd. Gelet op de filmtitel, laat het zich raden dat het einde weinig hoopgevend zal zijn. Hoewel de eerstehulpafdelingen van de drie ziekenhuizen onder druk staan door een ernstig busongeluk, loopt Mioara Avram met toenemende verbazing en ongeduld tegen een muur van onbegrip en arrogantie aan.
Regisseur Puiu gaf in interviews aan dat het hem verbaasde dat de film als zwarte komedie werd aangeprezen. Zelf wilde hij in de eerste plaats een zo realistisch mogelijk portret schetsen van naastenliefde. Door de pijnlijke laatste uren van een zo anoniem mogelijk mens te laten zien in de koude, analytische omgeving van ziekenhuizen toont The Death of Mr. Lazarescu een beeld van de menselijke tendens om een ander te domineren in plaats van te respecteren. Door zijn tweede speelfilm van vele verwijzingen naar Dante, Vergilius en de Bijbel te voorzien, wil Cristi Puiu zijn film een algemeen geldende waarheid meegeven, die door iedereen zal worden herkend.
Deze lange, onopgesmukte Roemeense zit wordt pas beloond als de zaallichten weer zijn aangestoken en de film zich nestelt in de hoofden van de bezoekers. Want ofschoon er vele ethische en filosofische vragen worden opgeroepen, beantwoordt The Death of Mr. Lazarescu er in die soms slepende 150 minuten geen enkele. Rest ons het lang aanhoudende beeld van dat kale, geschoren lichaam dat wel degelijk te redden was. Of is een dergelijk optimisme hopeloos uit de tijd?
