Océans
Recensie

Océans (2009)

Verbluffende natuurdocumentaire is zo zeldzaam prachtig dat het leven er een heel klein beetje mooier op wordt.

in Recensies
Leestijd: 2 min 46 sec
Regie: Jacques Perrin & Jacques Cluzaud | Cast: Gijs Scholten van Asschat (verteller) | Speelduur: 100 minuten | Jaar: 2009

Als de aftiteling over het scherm rolt, besef je pas echt wat voor een massieve onderneming het filmen van Océans moet zijn geweest. Gedurende een tijdspanne van vier jaar reisden de makers van deze documentaire alle continenten af en filmden tijdens maar liefst zeventig expedities onder andere rond de kusten van Madagaskar, Nieuw-Zeeland en Antarctica. Het eindresultaat is niets minder dan indrukwekkend en vormt een nieuwe standaard voor natuurdocumentaires.

De vooral als acteur bekende Fransman Jacques Perrin (hij had onder andere een rol in Cinema Paradiso) had met The Travelling Birds, een voor een Oscar genomineerde documentaire over trekvogels, zijn sporen al verdiend in het genre van de natuurdocumentaire en doet er met Océans nog eens een schepje bovenop. Met een astronomisch budget van vijftig miljoen euro en de meest actuele technologische apparatuur tot zijn beschikking dook Perrin, samen met co-regisseur Jacques Cluzaud, in de zeewereld met de intentie de kijker te tonen hoe divers het leven in de oceaan is.

Het eerste uur van Océans is van een ongekende schoonheid. De overdonderende beelden volgen elkaar in rap tempo op tot het punt dat je bijna zou wensen dat Perrin een stapje terug doet omdat het op een gegeven moment te veel wordt om allemaal te verwerken. Tot de talloze hoogtepunten uit dit deel van de film behoort een prachtige scène op de zeebodem tussen twee exotische wezens, die doet denken aan een klassieke shoot-out uit een western. Maar ook een scène waarin een zeeschildpad vanuit de verte een ruimtelancering bekijkt is, hoewel hoogstwaarschijnlijk in scène gezet, prachtig gevonden.

Waarin Océans zich onderscheidt van andere natuurdocumentaires zoals Planet Earth, waar de film vaak mee vergeleken zal worden, is het gebruik van de voice-over. De serie van de BBC had de beschikking over de autoritaire stem van Richard Attenborough die alles wat op het scherm te zien was nog eens van uitleg voorzag. Océans doet dit niet. De voice-over, in de Nederlandse versie ingesproken door Gijs Scholten van Asschat, wordt spaarzaam gebruikt en dient niet zozeer als leidraad voor wat op het scherm gebeurt maar meer als een gids die je zo nu en dan bij de hand neemt.

Océans is dan ook veel meer een beschrijvende dan een verklarende documentaire. De film bekijkt zijn onderwerp vol verwondering en ontzag en probeert meer een algemeen gevoel van verbazing bij de kijker op te wekken dan alle details minutieus te bespreken. Mede hierdoor en door de niets minder dan geniale muziek van Bruno Coulais krijgt de film dan ook een welhaast poëtische sfeer, die subtiel op je gemoedstoestand weet in te werken.

Het is dan ook eeuwig zonde dat de film in het tweede deel helaas een wat drammerig karakter aanneemt. Natuurlijk heeft Perrin gelijk als hij zegt dat we slecht met het milieu omgaan en ons gedrag snel moeten veranderen, maar juist in een film als deze, die bij vlagen een spiritueel effect weet te bereiken, komt die boodschap opmerkelijk aards over. Dat is jammer, maar het zou niemand ervan mogen weerhouden Océans te gaan bekijken. Het is namelijk bijna crimineel als iemand niet kan genieten van de prachtige beelden uit deze film, die het leven een heel klein stukje mooier maken.