Regisseur Bertrand Bonello begint Coma met een vijf minuten durende referentie naar zijn vorige werk, Nocturama uit 2016, en een uiteenzetting hoe de corona-lockdown geboorte heeft gegeven aan de film die je nu gaat zien. De monoloog wordt niet gesproken, maar in ondertitels gezet onder wazige beelden. Het is vijf minuten lang zelfgenoegzame interessantdoenerij, met als hoogtepunt de tegeltjeswijsheid: "Hoe hard de winter ook is, er komt altijd lente." Daarop volgt vijf kwartier oninteressante narratieve en cinematografische vondsten en pseudofilosofisch geneuzel, die driedubbel zo lang voelen.
Patricia Coma is een mysterieuze internetpersoonlijkheid die een kanaal heeft dat de kijker leert beter te leven. Ze kijkt bloedserieus in de camera onderwijl strooiend met tips en wijsheden. Ook presenteert ze een paar uitvindingen, met als belangrijkste de Revelator: een Rubiks kubus-achtig spelletje met de twist dat je het nooit kunt verliezen. Snap je het? De mens heeft geen controle over zijn eigen keuzes; vrije wil bestaat niet. Diep zeg. De narratieve mogelijkheden rond dit thema en het speeltje worden tot in den treure uitgemolken. Zo is er een droomachtige 'free zone' (limbo) waar je wel op de Revelator kunt verliezen. Zou dit dan de plaats zijn waar je echt jezelf bent?
Een middelbare scholier die tijdens de lockdown thuis zit, verslindt Patricia's filmpjes. We schakelen van de hak op de tak tussen de 'echte' wereld van deze naamloze protagonist, het streamingkanaal van Patricia, de free zone en een stop-motion rollenspel van een paar nep-Barbiepoppen, die over liefde, overspel en seks praten. Jazeker, dit is een Franse film. De grenzen tussen de verschillende realiteiten vervagen al snel, wanneer blijkt dat het zich eigenlijk allemaal in de innerlijke belevingswereld van 'de adolescent' afspeelt, wellicht in een droom? Het zijn haar levensvragen, angsten en onzekerheden waar de kijker mee geconfronteerd wordt.
Maar willen we dat? Is het vermakelijk of boeiend om slechts flarden van de filosofietjes van een Zoomer in isolement te zien, zonder dat deze voortvloeien uit een verhalend plot of een dergelijk narratief ondersteunen? Dat zou het best kunnen zijn als de personages niet slechts op monotone wijze (op Patricia na) de ene platitude na de andere uit zouden kramen of als er een beetje humor aan te pas zou komen. Bonello probeert zijn film komische diepgang te geven, maar plastic poppen die doodserieuze gesprekken houden, een absurdistisch weerbericht of een lachband die soms lukraak opduikt, zijn zwakke pogingen. Het is meer van hetzelfde: kijk mij eens interessant wezen!
Ook visueel weet Coma geenszins te overtuigen. Er is afwisseling, overlapping en samensmelting van verschillende stijlen, maar een scène van de protagonist die plotseling de vorm van een cartoon aanneemt is niet nieuw en voelt simpelweg vreselijk geforceerd. De zwart-witte limbowereld wordt weergegeven met shots van het bladerdak boven de aanwezigen en de rotsen eromheen, maar het is noch mooi, noch betekenisvol.
Bordello vraagt bij alles natuurlijk aan de kijker om over (het gebrek aan) de betekenis na te denken, maar waarom zou die dat willen als de film qua beleving geen enkele beloning geeft om deze uit te zitten? Ook een paar veel te lang uitgesponnen scènes op zangnummers - een versleten arthouse-trucje - dragen daar niet aan bij.
Coma wordt niet genekt door het gebrek aan plot, maar wel door de stuitende pretenties van het geheel. Van de proloog en epiloog die de regisseur rechtstreeks tot zijn dochter richt tot de bloedserieuze toon, zogenaamd met een knipoog. Dit is geen interessante studie van tieners in lockdown, de impact op hun geesteswereld en de morele gevolgen, maar een zelfingenomen project dat de diepte van iemands filosofische domein tentoon moet spreiden.
Jammer, dat dat niet veel verder reikt dan de introductiecursus waar elke universiteitsstudent in het eerste jaar een zesje voor haalt. Een stem in de free zone waarschuwt dat je nooit gevangen moet raken in andermans droom, maar daar is met deze film gelukkig weinig kans op. Bonello's droom is niet eens een lekkere nachtmerrie, maar een saaie, irritante muilezel.
Coma is te zien bij MUBI.
