Sílení (Lunacy)
Recensie

Sílení (Lunacy) (2005)

Een jongeman wordt op sleeptouw genomen door een gestoorde Markies.

in Recensies
Leestijd: 1 min 51 sec
Regie: Jan Švankmajer | Cast: Pavel Liska, Jan Tríska, Anna Geislerová, Jaroslav Dusek, Martin Huba, Pavel Novy | Speelduur: 118 minuten

Een jongeman wordt op sleeptouw genomen door een gestoorde Markies en belandt door diens toedoen in een gesticht waar hij het verschil tussen absolute vrijheid en totale repressie aan den lijve ondervindt.

De film begint met een inleiding van de regisseur, die vertelt dat hij een ‘filosofische horrorfilm’ heeft proberen te maken, waarbij hij zich heeft laten inspireren door de dichter Edgar Allen Poe en Markies de Sade. Die laatste is terug te zien in het personage van de krankzinnige Markies die zichzelf levend laat begraven als therapie om geestelijk gezond te blijven en orgiën in een kapelletje organiseert waarbij hij monologen vol blasfemieën houdt. Het horroraspect van de film dat Švankmajer voor ogen had, steekt in dit personage en diens kasteel al de kop op, maar komt pas tot volle wasdom in het gekkenhuis waar de Markies hoofdpersoon Jean Berlot mee naar toeneemt.

In dit gekkenhuis blijken de gekken zelf de dienst uit te maken en leven daar in een compleet anarchistische samenleving, afgesloten van de buitenwereld. In deze waanzin bevindt zich ook nog een mooie jonge vrouw van wie tot aan het eind onduidelijk blijft of ze is misbruikt of juist uiterst manipulatief is. In ieder geval is zij verantwoordelijk is voor de ommekeer in de inrichting, die de dokters en bewakers de orde laat herstellen met ruw geweld en barbaarse, wrede behandelingen. Zowel in het ene systeem als het andere gedijt Berlot slecht, waarmee Švankmajer duidelijk wil maken dat zowel de totale anarchie als de repressie in wezen verkeerd zijn (beide gaan in zijn visie overigens gepaard met seksuele decadentie). Daarbij maakt hij geen gebruik van enige subtiliteit of diepgang, hij wil vooral de waanzin voor zich laten spreken. Jammer alleen dat zijn boodschap voor ieder weldenkend mens al vanzelfsprekend is, daar hoef je deze film niet voor te zien; maar die waanzin blijft gelukkig wel de hele film intrigeren, saai wordt het nooit.
Het animatieverleden van Švankmajer laat zich overigens ook nog gelden als hij het verhaal veelvuldig onderbreekt voor enigszins onsmakelijke animaties van hompen (mensen)vlees, tongen en beenderen die rond de personages glibberen en glijden.