Saw is gruwelijk en fascinerend tegelijk. Twee mannen, Lawrence en Adam, worden wakker in een aftandse sanitaire ruimte waar een ranzig toilet, vuile tegels, roestige pijpen, druppelend water en tl-verlichting de lugubere toon van de film zetten. De mannen zijn met hun enkel vastgeketend aan een dikke buis, elk aan een kant van de ruimte; buiten bereik van elkaar. Tussen hen in ligt een lijk in een plas bloed. Beide mannen weten niet hoe ze in deze situatie verzeild zijn geraakt en wat er met ze gaat gebeuren. Met behulp van een aantal voorwerpen en cryptische aanwijzingen komen ze erachter dat ze in handen zijn gevallen van de Jigsaw Killer, een sadistische moordenaar die er genoegen in schept zijn slachtoffers een kans op ontsnapping te geven als ze bereid zijn iets weerzinwekkends te doen.
Meer verklappen zou zonde zijn. De film is het spannendst als je net zo onwetend bent als de twee mannen. Voor een uitgebreide plotbeschrijving verwijzen we graag door naar websites die er minder moeite mee hebben om een aantal verrassingen te bederven. Het complete verhaal is vast wel ergens te vinden, want het world wide web staat vol met Saw, inmiddels een van de grootste culthits van de laatste tijd. Sinds The Blair Witch Project hebben maar weinig undergroundfilms zoveel aandacht gekregen en roem vergaard. Volkomen terecht trouwens, want Saw is een knappe thriller met een aantal nietsontziende horrormomenten. Het succes is te danken aan twee jonge filmmakers uit Melbourne die een gruwelijk verhaal bedachten en het script geproduceerd kregen in Amerika. Met een budget van 1,2 miljoen dollar maakten ze in achttien draaidagen een regelrechte knaller die al zeker het vijftigvoudige heeft opgebracht. Hoewel de makers overduidelijk inspiratie hebben opgedaan uit (met name) Se7en en de films van Dario Argento, kenmerkt Saw zich door een eigentijdse frisheid. De film verdient zijn cultstatus door het originele uitgangspunt (de geketende mannen in de kelder), de benauwende sfeer, een paar hoogst onplezierige scènes, het formidabele einde en een serial killer die met zijn morbide spelletjes zowel shockeert als intrigeert. Het zal voor de liefhebber een opluchting zijn dat er nog steeds geen einde is gekomen aan het aantal akelige manieren waarop een mens vermoord kan worden. Minstens zon verademing is het ontbreken van relativerende humor, die in horrorfilms het echte griezelen zo dikwijls in de weg staat. Saw doet niet aan ironie, maar blijft stug volharden in zijn bruutheid.
De basis van Saw is het tweespel tussen Lawrence en Adam. Ze praten met elkaar, maar zijn nooit samen in beeld. Dit benadrukt de uitzichtloosheid van hun situatie: ze hoeven geen hulp van elkaar te verwachten, ze zijn geen team. Hoewel een film over twee vreemden in een kelder die de dood in de ogen zien, best heel boeiend kan zijn, bestaat de kans dat de vaart eruit gaat, dat de acteurs de aandacht niet vast kunnen houden of dat het verhaal verzandt. Kortom: dat het saai wordt. Saw heeft een passende oplossing gevonden in de vorm van een niet-lineaire vertelstructuur. Een groot deel van de film wordt gevuld door flashbacks waarin rechercheur Tapp (gespeeld door good old Danny Glover) jacht maakt op de seriemoordenaar en waarin de achtergrond van met name Lawrence wat verder wordt uitgewerkt. Terloops komen er feiten, motieven en leugens aan het licht die weer een weerslag hebben op de interactie tussen Lawrence en Adam.
In de donkere, neerslachtige scènes met Danny Glover is de invloed van Se7en eenvoudig te herkennen, terwijl de flashbacks van eerdere Jigsaw moorden veel flitsender in beeld worden gebracht. Regisseur James Wan maakt met de beelden perfect duidelijk wanneer hij een onderhuids spanningsgevoel wil opwekken en wanneer hij uit is op de instant shock. Visueel zit de film dus buitengewoon aardig in elkaar. Minder consistent blijkt uiteindelijk het verhaal. Voor 'plothole-fetisjisten' valt er heel wat te genieten, zij het pas achteraf. Dat maakt het meteen een stuk draaglijker, want de enorme kick van het moment blijft zo gegarandeerd. Het is inderdaad waar dat het een en ander niet klopt aan Saw (opnieuw verwijzen we door naar spoilersites), maar het is veel te makkelijk om deze dijk van een film daarom af te schrijven. Vergelijk het maar met Back to the Future. Die klopte ook niet, maar het was een geweldige film!
