Een van de hoogtepunten van vorig jaar was het Franse Welcome, waarin een Algerijnse jongen het Kanaal wil overzwemmen om naar Engeland te vluchten. De gelijkenissen met Return to Hansala zijn treffend. Ook in dit maatschappelijk geëngageerde drama gaat het om Noord-Afrikaanse vluchtelingen die een kort, maar verraderlijk stuk water moeten overbruggen; in dit geval de straat van Gibraltar. De nieuwsbeelden van aangespoelde lichamen op de Spaanse stranden zullen bij menigeen nog in het geheugen gegrift staan.
In de intense openingsscène zien we de camera onder en boven water duiken en horen we het geluid van iemand die paniekerig naar adem hapt. De Spaanse kust is al in zicht, maar de happen adem worden steeds korter en de camera duikt steeds dieper. We zijn getuige van een lugubere verdrinkingsdood. Zo krachtig als de opening wordt de film helaas niet meer.
Het verhaal vervolgt met begrafenisondernemer Martín die om de pols van een van de slachtoffers een telefoonnummer vindt. Hij krijgt Leila, de zus van de verdronken jongen, aan de lijn. Ze wil haar broertje een waardige begrafenis in Marokko geven, wat klauwen vol met geld blijkt te kosten.
Ze stemt toch in en de twee vertrekken in een busje met het lichaam. Het is het begin van een voorspelbare roadmovie waarin twee personages die sterk verschillen steeds meer naar elkaar toe groeien. Tijdens de reis, die langs fraai in beeld gebrachte landschappen voert, lopen de twee tegen de nodige obstakels aan. De emotionele Leia wordt daarin tegenover de schijnbaar rationele Martín gezet. Een rouwproces tegenover pure business.
Het dilemma van Leila en haar arme Marokkaanse familie is goed te begrijpen en ontroert oprecht op bepaalde momenten. Er wordt een mooi contrast gecreëerd tussen de rouwende familieleden en de groep Marokkaanse jongeren die niets liever wil dan de welvaart opzoeken, ook al vormt dat een groot risico.
Ondanks hun verdriet is de hele familie Martín dankbaar voor wat hij doet, maar hoe moeten ze uiteindelijk die drieëndertighonderd euro bij elkaar sprokkelen om hem te betalen? Intussen is het voor Martín ook niet makkelijk om het geld aan te nemen, maar hij moet ook ergens van leven, legt hij snikkend uit.
Toch is dat moment verre van aangrijpend. Waarom heeft hij nu opeens het punt bereikt dat zijn werk hem emotioneel in de weg zit? Hij is niet de boosdoener, noch de nabestaanden. Er treft maar één groep mensen blaam voor al het onheil. En juist die groep komt nauwelijks aan bod.
Return to Hansala zou intrigerender zijn geweest als de beweegredenen van de vluchtelingen duidelijker waren. Die nuancering ontbreekt, waardoor er nu onbedoeld de boodschap ontstaat dat mensen die gedreven zoeken naar een welvarender bestaan in feite roekeloze egoïsten zijn.
