In Steven Spielbergs A.I. was het makkelijk te begrijpen dat een moeder net zo veel om een robot gaf als haar eigen kind. Het geavanceerde stukje technologie leek immers zo veel op een echt jongetje dat je zijn geraamte van computerkaarten en draadjes al snel vergat. In Chappie zit een vergelijkbare ouder-kindliefde tussen mens en machine, alleen is de robot in dit geval ook overduidelijk een robot. Dat heeft een merkwaardig en soms lachwekkend effect. Maar hoe verder deze nieuwste film van regisseur Neill Blomkamp vordert, hoe intrigerender hij wordt.
Chappie speelt zich af in het Johannesburg van 2016. De stad is vergeven van criminaliteit, dus worden politiemachten in hun strijd bijgestaan door Scouts, robots voorzien van kunstmatige intelligentie. Oorlogsveteraan Vincent is het daar niet mee eens. Hij ziet veel liever dat vechtmachines kunnen worden bestuurd door echte mensen, zoals het geval is bij de Moose (qua ontwerp een ironische knipoog naar de verraderlijke, zelfdenkende machine uit Robocop). Whizzkid Deon wil intussen juist graag dat de politierobots een upgrade krijgen, want hij heeft ontdekt hoe hij computers een bewustzijn kan geven. Geen van beiden krijgt toestemming om hun plan door te zetten, maar daar laten ze het niet bij zitten.
Nadat Deon stiekem een robot van de sloop heeft meegenomen om zijn uitvinding op uit te testen, wordt hij overvallen. Het duurt niet lang tot het tuig erachter komt wat het in handen heeft. Dit apparaat leert als een echt mens, dus met een pistool op hem gericht krijgt Deon een duidelijke opdracht: We want you to turn this robot into the illest gangster on the block. Deon gehoorzaamt deels. Hij installeert het nieuwe programma, maar probeert de robot wel een goede opvoeding mee te geven. De criminelen (het Zuid-Afrikaanse rapduo Die Antwoord, dat min of meer zichzelf speelt) willen hem intussen juist klaarstomen voor een grote overval.
Tenminste, het is vooral Ninja die dat plan op heeft gevat. Zijn vriendin Yolandi ontfermt zich al snel als een moeder over Chappie, een naam die ze zelf verzint. Een bizar uitgangspunt: Chappie ontvouwt zich als een gezinsdrama over een jongetje dat in een spagaat terecht komt doordat zijn ouders er verschillende opvoedingsideeën op na houden. Alleen dat jongetje is in dit geval dus een machine van twee meter. Nogal een vreemde gewaarwording, zeker wanneer het stuk metaal bijvoorbeeld als een gepest schoolkind huilend thuiskomt of onder de dekens een verhaaltje krijgt voorgelezen. Mommy loves you, zegt Yolandi dan tegen hem. En dat meent ze.
Wie op dat punt nog niet is afgehaakt, zal beginnen te merken dat Chappie naast een film met sterke visuele effecten en een handjevol overtuigende actiescènes, ook heel interessant materiaal is. Want wat betekent het eigenlijk dat deze zelfverklaarde moeder van het apparaat houdt dat ze heeft volgestopt met haar eigen karakteristieken? Het is puur narcisme. Deon en Vincent worden daar net zo goed door gedreven, ook al geloven ze er zelf - net als Yolandi - heilig in dat ze uitsluitend nobele bedoelingen hebben.
Waar Blomkamp met Elysium nog open deuren intrapte en bovendien zijn boodschap te duidelijk uitspelde, gaat hij met zijn nieuwste film verrassend creatief te werk. Chappie illustreert mooi hoe de samenleving door technologische ontwikkelingen steeds egoïstischer wordt. Dat begint als een enigszins ongeloofwaardige en maffe satire, maar sluit uiteindelijk veel sterker af met ethische en existentiële kwesties. Blomkamps nieuwste film is even curieus als fascinerend.
