The Last Bus
Recensie

The Last Bus (2021)

Bewapend met een buspas gaat een Britse bejaarde nog een laatste keer op zoek naar betekenis. Hij vindt vooral wanorde.

in Recensies
Leestijd: 2 min 50 sec
Regie: Gillies MacKinnon | Scenario: Joe Ainsworth | Cast: Timothy Spall (Tom), Phyllis Logan (Mary), Ben Ewing jonge Tom), Natalie Mitson (jonge Mary), e.a. | Speelduur: 86 minuten | Jaar: 2021

Na een lang leven op een van de meest noordelijk gelegen plekken van de Britse Eilanden, besluit de hoogbejaarde Tom Harper terug te gaan naar zijn geboortegrond. Zijn geboortegrond is Land's End, het meest zuidelijke puntje van Engeland. Ooit, als jonge vent, maakte hij de reis noordwaarts per bus met zijn geliefde. Een lang leven later maakt hij deze reis per bus de andere kant op. Eindeloos overstappen om vele honderden kilometers af te leggen. Een laatste keer terug naar het begin, om de cirkel rond te maken.

Na een lange strijd om van Schotland zijn thuis te maken, is het laatste dierbare wat hem in het noorden hield hem onlangs ontvallen. Zo is deze odyssee ook een liefdevol eerbetoon aan zijn vrouw Mary. En net als voor Odysseus gaat de thuisreis voor Tom niet zonder slag of stoot en ontmoet hij onderweg de meest zonderlinge stervelingen en uitzonderlijke uitdagingen. Iedere bus waar hij in- of uitstapt lijkt een nieuw probleem of avontuur te betekenen, wat van de film een aaneenschakeling van thema's en gebeurtenissen maakt. Allemaal zijn het puzzelstukjes die betekenis moeten geven aan het leven van Tom en aan maatschappelijke ontwikkelingen in de Britse samenleving tijdens dit lange leven.

Wie dacht dat een busreis ooit zonder slag of stoot kon plaatsvinden, komt bedrogen uit. Er is altijd wel weer iets wat ervoor zorgt dat het verhaal overeind blijft, als een soort omgekeerde deus ex machina. Eentje die altijd weer zand in de machine strooit en er daardoor voor zorgt dat het verhaal van een bejaarde busreiziger boeiend blijft. Of het nu een terreinwagen met pech is, een gemiste bushalte of een ongeldige buspas, de moeilijkheden blijven zichzelf aandienen met de regelmaat van een dienstregeling.

De mensen die Tom onderweg tegenkomt zijn vaak plat. Deze personages krijgen hooguit een handvol minuten schermtijd en binnen dat tijdsframe moet hun bijdrage begrijpelijk en waardevol zijn. Meermaals zoekt The Last Bus zijn toevlucht tot ietwat goedkope stereotypes om snel tot een punt te kunnen komen. De man die in een overvolle stadsbus een halve liter bier soldaat maakt is een xenofoob, de gesluierde moslima blijkt het meest tolerant. Niet alleen de personageontwikkeling lijdt eronder, ook het acteerwerk en de dialoog worden er kleurloos van. De enige die in dit opzicht positief uit de toon valt is de door Timothy Spall gespeelde hoofdpersoon zelf, die erachter komt dat de wereld om hem heen tijdens zijn leven voorgoed is veranderd. Volgens hem wellicht zelfs verslechterd.

Dat de wereld verandert, blijkt ook uit de digitale roem die de buspas-pensionado vergaart. In de eenentwintigste eeuw blijken normen, waarden en fatsoen vergankelijk, daden zijn dat minder dan ooit. Alles wat je doet wordt vastgelegd en eindeloos gedeeld op sociale media. De thuisreis van de nietsvermoedende Tom wordt een zegetocht, aanmoedigingen van een begaan publiek incluis. Ook bij deze hedendaagse twist redt The Last Bus het net niet, hoewel het resultaat bij tijd en wijle charmant is. De film speelt met thema's zoals vergankelijkheid en nalatenschap, zowel in een historisch perspectief als in een hedendaagse onlinewereld. Het blijft echter bij spelenderwijs stoeien, vooral ook door de haast en vluchtigheid waarmee het verhaal wordt verteld. Het stoeien wordt gelukkig geen worstelen, maar meer dan innemend wordt The Last Bus niet.