Oorlog en vrouwenonderdrukking, in allerlei vormen en maten, zijn de twee onderwerpen die domineren in de recente Arabischtalige cinema. Van documentaires uit oorlogsgebieden zoals Syrië en Irak tot fictie van en over vrouwen, en de (wettelijke) obstakels waar zij tegenaan lopen in de maatschappijen van bijvoorbeeld Saoedi-Arabië of Tunesië. Het levert geweldige, goede en minder goede films op, maar bijna uitsluitend serieus en schrijnend. Manele Labidi wilde een ander geluid laten horen, en maakte daarom het komische drama Un Divan à Tunis, met internationale arthousester Golshifteh Farahani in de hoofdrol.
Golshifteh Farahani is een Iraanse actrice, die al sinds haar veertiende in Iraanse films speelt. Eind jaren 2000 bereikte ze een nieuw toppunt van haar roem, met een rol in de Hollywoodfilm Body of Lies en in de Iraanse film About Elly. Dat bleek echter haar laatste film in Iran, want terwijl ze in Frankrijk haar internationale filmstercarrière opbouwde werd ze uit Iran verbannen, officieel omdat ze topless in een antiracisme-campagne meedeed. Sindsdien speelde ze in films uit heel veel landen, inclusief Frankrijk, de VS, India en nu dus ook de Frans-Tunesische coproductie Un Divan à Tunis, wat letterlijk 'een bank in Tunesië' betekent.
De bank in kwestie is de bank die psychologe Selma neerzet voor haar cliënten. Zij keert terug naar haar moederland Tunesië, na in Frankrijk psychologie gestudeerd te hebben. Volgens haar is daar een overschot aan psychologen en kan Tunesië wel wat therapie gebruiken. Ze zet haar praktijk op en loopt tegen heel wat obstakels aan, van vooroordelen over het praten met een psycholoog tot wantrouwen van de politie. Want een jonge, mooie vrouw die op zichzelf woont en in haar woning cliënten ontvangt, dat zal vast een prostituee zijn. Daarnaast merkt ze dat ze specifieke Tunesische vergunningen moet regelen en zich door een héél trage bureaucratie moet zien te bewegen.
Un Divan à Tunis is daarmee een typische film van Frans-Tunesische makelij, waarbij de cultuurschok voor de naar Tunesië terugkerende 'Française' centraal staat. Een vrijgevochten, onafhankelijke vrouw die moet opboksen tegen conservatievere normen en waarden, en opnieuw moet leren leven in een maatschappij waar ongeschreven sociale regels misschien wel belangrijker zijn dan de officiële wet. Manele Labidi kon putten uit haar eigen ervaring als Frans-Tunesische vrouw die in Parijs opgroeide.
Het maakt de casting van de Iraanse, in Parijs wonende Farahani erg logisch: zij klinkt en oogt als een buitenstaander, die door de lokale bevolking als verwesterd wordt gezien. Farahani schittert als zo vaak en draagt deze verder wat onevenwichtige komedie op haar schouders. De vrolijke toon botst soms met de serieuze onderwerpen die aan bod komen; als twee kleuren die niet goed gemengd zijn. De karakterisering van een mogelijke transgender hinkt bijvoorbeeld op twee gedachten. Conservatief gedachtegoed wordt aan de kaak gesteld, maar er worden ook flauwe grappen over gemaakt.
