Penoza is een serie die een plekje in de geschiedenisboeken heeft verdiend als het gaat om meeslepende dramaseries van vaderlandse bodem. Dat dit onderwereldverhaal nu, na vijf seizoenen op zondagavond bij de publieke omroep, de stap maakt naar het witte doek is dan ook niet verwonderlijk. Dat de film een kassucces wordt staat eveneens bij voorbaat al vast. Een enorme schare trouwe aanhangers kon al voor de officiële release de bioscoopzalen in en dat zal in de weken erna niet anders zijn. Maar was deze bioscoopfilm ook buiten het kassucces gerechtvaardigd, en hebben ze er alles uitgehaald wat erin zat?
Bij films als deze komen al gauw de bekende vragen aan bod. De belangrijkste: zal het bioscooppubliek de film ook ten volle kunnen waarderen wanneer het de serie niet gezien heeft? Ook de vertaling van de dynamiek van een afgeronde serie naar iets dat slechts de lengte heeft van één lange aflevering is al snel onderwerp van gesprek. Zo kozen de makers van Breaking Bad onlangs voor een film die meer weg had van een spin-off, terwijl de Sex and the City- en Entourage-franchises eerder gingen voor een grootse afsluiting buiten de in de serie vertrouwd gemaakte omgeving.
Penozadoet eigenlijk geen van beide. Nadat de serie eerder al enkele keren de bestaande verhaallijn uit de dood had opgewekt voor een nieuw seizoen, doet de film nu hetzelfde. Carmen, de Zwarte Weduwe, heeft al eens een nieuwe identiteit gekregen en is meer dan eens voor dood achtergelaten als afsluiter van een televisieseizoen. De film kiest voor een combinatie van deze twee methodes, door te onthullen dat de vermeende dood van Carmen door haar geënsceneerd blijkt te zijn. Inmiddels werkt ze anoniem in een wegrestaurant in Canada, ver weg van haar kinderen die van deze ontsnapping niets afweten. Haar kroost is immers alleen veilig voor de Nederlandse politie en het Colombiaanse kartel als zij van de aardbodem verdwenen is. Of lijkt.
Toch komt ze uiteindelijk buiten haar schuld, of eerder dankzij haar zorgzame persoonlijkheid, weer voor het voetlicht van iedereen die nog een appeltje met haar te schillen heeft. Er ontvouwt zich een verhaal dat veel lijkt op de opbouw van de serie. Carmen blijkt al gauw weer muurvast te zitten in een web van intrige en zware criminaliteit en met elke poging die ze doet om los te komen, raakt ze alleen nog maar verder verstrikt. Alle personages die de serie hebben overleefd geven nog een laatste keer acte de présence, terwijl het verhaal langzaam maar zeker uitloopt op een onherroepelijk definitieve afsluiter. Een allerlaatste hoofdstuk.
Dit laatste hoofdstuk blijkt uiteindelijk meer een uit de hand gelopen epiloog. Een afscheidscadeautje aan de honderdduizenden trouwe fans, die hun helden nog een laatste keer het water tot aan de lippen zien stijgen. Het constante risico om volledig kopje onder te gaan heeft voor deze afsluiter alleen wel een zichtbaar groter productiebudget meegekregen en dat is wat het bovenal de moeite waard zal maken. De laatste stuiptrekking van deze Amsterdamse boevenfamilie toont vooral aan dat het behoorde tot het soort drama dat het best gedijt wanneer er uitgebreid de tijd voor wordt genomen. Het verdient meer dan mogelijk is in twee uur op het grote scherm.
