Regisseur Hans Weingarter geeft met The Edukators een kijk op zijn eigen leven van de afgelopen 10 jaar. Net als zoveel jonge mensen was ook hij op zoek naar een mogelijkheid om tot politieke verandering te komen, maar had hij geen idee waar hij moest beginnen. Toen hij op een dag door de Duitse ME op brute wijze uit zijn kraakpand werd gezet, nam hij zich voor om een film te maken die zijn kijk op de wereld uiteen zou zetten. Net als in zijn eigen leven spreekt Weingarter in The Edukators vooral de wens en de (on)mogelijkheden tot verandering uit. Antwoorden geeft de film niet, want die heeft hij zelf ook niet. Waar het om gaat is dat iedereen de vrijheid heeft om te kiezen voor wat voor hem belangrijk is. Niet voor niets geeft Weingarter aan dat hij hoopt dat de kijker na het zien van de film bij zichzelf te rade gaat en op zoek gaat naar zijn eigen revolutionaire ziel.
Wanneer Jule op een dag haar huur niet meer kan betalen neemt ze haar intrek bij haar vriend Peter, die samen met zijn maat Jan door geweldloze acties de wereld probeert te verbeteren. Jule denkt dat ze dit doen door 's nachts illegaal posters te plakken. Als Peter in z'n eentje op vakantie gaat, ontdekt Jule dat ze eigenlijk heel wat anders uitspoken. Ze verschaffen zich namelijk toegang tot kapitale villa's, waar ze vervolgens alle meubels en andere huisraad verplaatsen en de boodschap "die fetten Jahre sind vorbei" of "Sie haben zuviel Geld" achter laten. Deze teksten ondertekenen ze met 'Die Erziehungsberechtigten', oftewel 'de rechtmatige opvoeders'. Met deze boodschap willen ze de bewoners het signaal geven dat hun kapitalistische leefwijze de langste tijd heeft gehad. Door op deze wijze hun privé-domein binnen te dringen, ondermijnen ze het door materiële welvaart verkregen gevoel van veiligheid.
Jule heeft haar eigen geheim. Ze heeft grote schulden, doordat ze ooit onverzekerd de dure auto van zakenman Hardenberg heeft aangereden. Jan en Jule besluiten Hardenberg een lesje te leren en nemen zijn villa te grazen. Tijdens deze klus lopen de zaken behoorlijk uit de hand. Uiteindelijk zien ze zich zelfs gedwongen om met hulp van de inmiddels teruggekeerde Peter Hardenberg te ontvoeren en zich schuil te houden in een berghut. De drie idealisten worden door de gesprekken met Hardenberg gedwongen kritisch te kijken naar hun eigen ideologieën. Ook hun ideeën over liefde en vriendschap komen onder druk te staan.
The Edukators biedt humor, spanning en romantiek en serveert dit alles op een bord van politiek activisme en anti-globalisme. Weingarter slaagt er gelukkig wel in om het allemaal niet al te zwaar te laten worden, waardoor de film onderhoudend en hier en daar prikkelend wordt, maar nergens belerend of dogmatisch.
Voor wie wil, biedt de film genoeg boodschappen; de rebellen van de jaren '60 zijn de conservatieven van nu, dus wat betekent dat voor de rebellen van nu? Weingarter betoogt ook dat het verkrijgen van vrijheid meer inspanning kost dan het verkrijgen van veiligheid, maar ook meer beloning oplevert. In zijn optiek kiezen teveel mensen tegenwoordig toch voor veiligheid, waardoor ze gevangenen worden van hun bezittingen.
Ook voor wie geen boodschap heeft aan het linkse idealisme van Weingarter biedt The Edukators voldoende vermaak. Bovendien wordt de boodschap slechts aangeboden, en niet door je strot geduwd, waardoor je ook de mogelijkheid hebt om meewarig je schouders op te halen bij zoveel aandoenlijke naïviteit.
De acteurs leveren een indrukwekkende prestatie. Ze spelen zo naturel en met zoveel overtuiging, dat je geneigd bent aan te nemen dat ze de rebelse idealen van hun karakters tot op zekere hoogte delen.
Daniël Brühl heeft al een aantal grote prijzen in zijn kast voor zijn spel in Das Weisse Rauschen en Goodbye Lenin. Inmiddels heeft het buitenland hem ook ontdekt, en een internationale carrière lijkt dan ook slechts een kwestie van tijd. Julia Jentsch en Stipe Erceg zijn minder bekend, maar ook zij zetten bijzonder overtuigende personages neer. Zeker in combinatie met het speelse camerawerk, dat helemaal met hand-held camera's is gedaan, geven de acteurs de film het gevoel van spontaniteit en vrijheid dat Weingarter zo graag wil tonen.
Opvallend detail aan de film is het gebruik van muziek, of juist het gebrek daaraan. De film bevat maar 7 liedjes, omdat er geen geld was voor de rechten van meer nummers. Bovendien zegt Weingarter dat hij meer muziek niet bij de film vond passen. Omdat hij toch een soundtrack wilde maken, heeft hij de acteurs een selectie van hun favoriete muziek laten maken. Dit resulteerde uiteindelijk in een dubbel-CD met maar liefst 32 nummers. Gelukkig heeft Lucky Jim's versie van Leonard Cohen's Halleluja de film wel gehaald. Hoewel ik persoonlijk de versie van John Cale de meest indrukwekkende blijf vinden, weten ook de heren van Lucky Jim de bittere, emotionele tragiek weer te geven op een manier die de vergelijking met de uitvoeringen van Rufus Wainright in Shrek, van Jeff Buckley in The West Wing en The OC en John Cale in Scrubs kan doorstaan.
