Hoe vaderlandslievender en heroïscher de Amerikaanse oorlogsfilm, hoe meer je ervan uit mag gaan dat het Amerikaanse ministerie van Defensie een flinke vinger in de pap heeft gehad. Het Pentagon stelt maar wat graag zijn materieel en kennis ter beschikking, maar vraagt hiervoor een niet geringe tegenprestatie. Defensie en de politiek hebben zelfs een Film Liaisons Office opgericht dat zich bezighoudt met de scripts van Hollywood. Het leger moet er natuurlijk wel een beetje succesvol en aantrekkelijk vanaf komen. De interessantste producties, namelijk die een dwars en kritisch standpunt durven innemen, betalen dan ook een grote prijs voor hun geloofwaardigheid, historische precisie en nuance. De makers mogen zelf voor het materieel en de logistieke middelen zorgen.
Act of Valor is wel het summum van Amerikaanse legerpropaganda. De titel betekent letterlijk 'moedige daad' of 'heldendaad'. Het script kwam tot stand door middel van nauwe samenwerking met de marine en de cast komt grotendeels regelrecht uit het veld. Het is een ongegeneerde poging om nieuwe zieltjes voor het leger te winnen. De Uncle Sam Wants You-boodschap lijkt impliciet, maar wordt niet onder stoelen of banken gestoken. Zorg dat je erbij komt! Dit allemaal onder het mom en de belofte van onvervalste authenticiteit.
Door de overdreven patriottistische aanpak prikken wij nuchtere Hollanders en eigenlijk elke weldenkende filmfan met gemak heen. De aftrap waarin een school in de Filippijnen wordt gebombardeerd ziet er nog lekker spectaculair uit, maar het tweekoppige regisseursteam Mike McCoy en Scott Waugh valt gaandeweg door de mand. Hun aanvalstactiek verhoogt de amusementsfactor, maar hoogstwaarschijnlijk niet op de manier die de twee heren en hun stille opdrachtgever voor ogen stond.
De Navy Seals die we hier in het heetst van de strijd zien, werken de ene na de andere missie af. Het begint met CIA-agente Morales die in Midden-Amerika wordt ontvoerd en aan een martelverhoor wordt onderworpen. Morales was een lijntje tussen de Oost-Europese drugscrimineel Christo en moslimterrorist Abu Shabal op het spoor. De twee knutselen aan keramische zelfmoordvesten om het Amerikaanse grondgebied op zijn grondvesten te doen schudden. De militaire opdrachtjes worden afgewerkt als levels in een computergame en bieden weinig variatie. De situatie en de onlosmakelijk hieraan verbonden risicos worden in kaart gebracht, de vijand komt in het vizier en de actie breekt los. Als overbrugging worden de snode plannen van de boeven uit de doeken gedaan, waarin ze ook nog geregeld ruzie met elkaar staan te maken.
Er is gekozen voor een tranentrekkende, niets aan de verbeelding overlatende raamvertelling, waarin militair Dave de pasgeboren zoon van zijn legerkameraad Rorke toespreekt. Als we zijn zalvende woorden mogen geloven was zijn beste vriend een held van de bovenste plank die de code of honor door zijn bloed had stromen. Hij heeft alles gegeven voor zijn vaderland. Rorkes vrouw kondigt in het begin haar zwangerschap aan, waardoor de toekomstige vader nog meer redenen heeft om ongeschonden uit de strijd te komen. Het persoonlijke tintje is bedoeld om alle actie een gezicht te geven. Er schuilt namelijk een mens en een bezorgd thuisfront achter elke soldaat.
De militairen die in Act of Valor de dienst uitmaken zijn echte, maar vooral voorbeeldige mannen. Ze vloeken niet, drinken geen druppel en blijven ver weg van tabak of stikkies. Het zijn plichtsbewuste mariniers die het waarborgen van de veiligheid van het Amerikaanse grondgebied en zijn burgers tot levensdoel hebben gemaakt. Naast deze wel erg tamme karakteruitwerking is het bedroevende acteerwerk van de amateurs een onoverkomelijk euvel. Er wordt niet buitensporig veel gekletst, maar als er tekst die niet uit commandos en instructies bestaat voorbijkomt, dan is het tamelijk eenvoudig de amateur van de professional te onderscheiden.
Act of Valor doet geen enkele moeite om schakeringen aan te brengen in de personages en hun motieven. Er is een duidelijk onderscheid tussen goed en slecht, waarbij geen ruimte is voor grijstinten. Een fikse dosis scepsis, achterdocht en cynisme van de kijker lijkt hierop haast een reflexmatige reactie. Hierdoor is het zeker geen tweede The Hurt Locker. Best zonde, want op het visuele vlak en in de montage laten de makers een sterk staaltje cinema zien. Ze hadden imposante middelen tot hun beschikking en brengen die sensationeel in beeld.
De Amerikanen zullen zich waarschijnlijk minder storen aan het rekruterende toontje. De Europeaan barst in lachen uit bij de slottekst, waarin wordt vermeld dat Act of Valor is gemaakt voor alle helden die voor het Amerikaanse volk hun leven waagden en nog zullen wagen. Of we maar even bij het kruisje willen tekenen.
