In dit derde deel van de Finse rendierreeks wil Niko dolgraag in de voetsporen van zijn vader treden door zich aan te sluiten bij de Vliegende Brigade, de groep rendieren die jaarlijks de slee van de kerstman trekt. Het slungelige, speelse rendier legt zichzelf echter te veel druk op voor iets waar hij nog niet klaar voor is. Ondanks de bezwaren van zijn moeder ("kan ook over een paar jaar") vertrekt Niko toch om zijn vader trots te maken.
Dan verschijnt de parmantige Stella ten tonele, eveneens vastberaden om een plekje bij de brigade te bemachtigen. Stella is nóg wendbaarder, nóg sneller en heeft een nóg dikkere vacht dan hij. Hoewel Niko de rendierraces van haar moet winnen is het moeilijk om niet bevriend met haar te raken. Maar dan zijn plotseling de dieprode arrenslee en het mysterieuze rendiervrouwtje verdwenen: Niko had vlak voor hun laatste wedstrijd de slee nog aan haar laten zien.
Papa boos. Het rendiergenootschap in paniek. Zonder de slee om de cadeautjes te brengen kan kerstmis niet doorgaan. De rendieren vliegen alle kanten op om de slee te vinden. Niko krijgt huisarrest - de precieze betekenis daarvan in het prachtig ongerepte winterwonderland is niet helemaal duidelijk. Niko herinnert zich dat Stella aangaf dat de plek waar zij vandaan kwam nog kouder was dan de standplaats van de kerstman. Niko moet naar het noorden van de Noordpool.
Rendieren die door de lucht suizen en over een magisch landschap vliegen, werken wonderwel in deze geanimeerde kerstfilm. Ze zijn pluizig, lenig, aaibaar en toch stoer. De scenarioschrijvers speelden met zichtbaar plezier met de mogelijkheden van de atmosfeer. Hoe hoog kan een rendier vliegen voordat de lucht te ijl en te koud wordt? De ingevingen nemen zelfs astronomische proporties aan. Zo belandt de weggeslingerde arrenslee op een gegeven moment in de ruimte, waar de temperatuur extreem laag is. Wanneer Niko vervolgens als een spaceshuttle naar beneden duikt, beginnen zijn hoeven zelfs te gloeien.
Het betoverende noorderlicht heeft een grappige Freudiaanse lading gekregen. De samengepakte heldergroene nevelen lijken van binnen uit glanzende neuronenclusters te bestaan. Je moet je ogen stevig dichthouden als je er doorheen vliegt want anders zie je enge dingen, zo waarschuwen de volwassen rendieren Niko. Voor de rendieren betekent het noorderlicht induiken ongeveer hetzelfde als een psychedelisch bezoekje aan hun eigen onbewuste.
Niko's maatjes, de vliegende eekhoorn Julius en witte wezel Wilma, zijn herkenbare en komische sidekicks. De lemmingen die als helpers opduiken, zijn niet alleen nuttig, maar ook verrassend grappige. Dit is verfrissend aangezien bijfiguren in kinderfilms vaak niet goed tot hun recht komen of - erger nog - helemaal niet komisch zijn. Toch houdt de alsmaar uitdijende groep knaagdieren iets geloofwaardigs. Aanvankelijk zijn ze vooral schattig met hun voorliefde voor mosgroene blaadjes, maar ze blijken uiteindelijk van onschatbare waarde te zijn.
Het plot heeft leuke wendingen en verrassingen zonder uit de bocht te vliegen (de rendieren doen het soms wel) en bevat kleine details die de animatiefilm dynamisch houden. Een aardige spitsvondigheid is bijvoorbeeld dat de verwilderde veelvraten (zwarte, wolfachtige monsters met rommelige vachten) allergisch voor knaagdieren blijken te zijn.
In Niko Voorbij het Noorderlicht staan geen epische gevechten centraal, maar "de kunst van het van gedachten veranderen". Het is soms de kunst om je fouten te erkennen en je onzekerheden toe te geven. De film draait niet om goed of kwaad, maar vooral om voortschrijdend inzicht. Niko en Stella proberen samen nieuwe wegen te vinden in de ingesleten patronen van hun gebrouilleerde vaders.
In het kraakheldere winterlandschap zit bovendien een heldere boodschap voor kinderen: je ouders zijn niet volmaakt en zitten er ook weleens naast. Hun wil is geen wet, ze zijn niet heilig. Ze zijn gevormd door hun verleden, hebben blinde vlekken en laten zich soms leiden door eeuwenoude emoties. Je hoeft er als kind dus niet spastisch en wanhopig naar te streven om je ouders tevreden te stellen, maar je mag af en toe ook eigenwijs zijn en met ze botsen.
Afgezien van een paar vernieuwende en eigentijdse elementen, blijft Niko Voorbij het Noorderlicht vooral een klassieke kinderfilm. Hij is trouw aan de formule waarin de chaos compleet lijkt, maar alles toch op een magische wijze samenkomt en wordt opgelost dankzij de onvermoeibare inzet van de personages. Het is een speels en vermakelijk verhaal over de kracht van vriendschap en durven uitvliegen - met of zonder de goedkeuring van je ouders.
