De boekenreeks 'A Series of Unfortunate Events', die als basis diende voor zowel een film als een serie, wilde kinderen iets bijbrengen over het omgaan met tegenslagen. De jonge hoofdpersonages krijgen heel wat ellende te verduren, maar blijven terugvechten en staan er niet alleen voor. Hun avonturen zijn bovendien fantasierijk, wat hun onfortuinlijke lot wat luchtiger maakt. Memoir of a Snail gaat ook over kinderen die tegenslagen moeten verwerken, maar het hoofdpersonage kiest voor een benadering die vooral op de zenuwen werkt.
Wanneer Grace haar beste en enige vriendin verliest, besluit ze haar huisdierslakken vrij te laten in de achtertuin. Ze gebruikt de tijd - en die is er in overvloed aangezien slakken niet snel vluchten - om haar levensverhaal te vertellen aan haar favoriete slak Sylvia. Ze begint bij haar geboorte en werkt toe naar het heden, met de liefde voor haar broer als rode draad.
Memoir of a Snail is een Australische, handgemaakte stop-motion klei-animatie ('claymation'). Zulke producties oogsten vaak bij voorbaat al lof bij critici omdat ze zo lekker anders zijn. De visuele stijl is dan ook uniek en prachtig en ook het geduld en vakmanschap van de makers verdienen alle respect. Maar een film is meer dan zijn esthetische kwaliteiten. Het narratief is minstens zo belangrijk, maar dat is in dit geval nogal zeurderig.
Het grootste probleem is Grace zelf, die allesbehalve assertief is en graag in de slachtofferrol kruipt. Ze wordt geboren met een hazenlip en wordt daar later veel mee gepest, wat begrijpelijk een emotioneel litteken achterlaat. Maar in plaats van te groeien of zich te ontwikkelen, laat ze zich er compleet door definiëren. Grace wentelt zich graag in ellende en vertelt graag hoe zielig ze is.
Het eerste halfuur schetst in rap tempo een kleurrijk beeld van de jeugd van Grace en haar broer Gilbert. Het voelt aan als een boekverfilming, maar het betreft toch echt een origineel script van regisseur Adam Elliot die zijn eigen ervaringen erin verwerkte. Hij doet dat echter zo onevenwichtig, dat zaken niet goed met elkaar te rijmen zijn.
Gilbert wordt neergezet als een ongelukkige jongen, depressief door het vroege overlijden van hun moeder en de constante strijd tegen de pestkoppen van zijn zusje, waar hij heel wat blauwe plekken aan overhoudt. Even later is hij een vrolijke, energieke knul. Hij is ook een enorme dierenliefhebber die dieren graag in vrijheid ziet, maar hij vindt het prima dat Grace meerdere slakken levenslang opsluit in een jampotje.
Voor ouders die Theo & Thea ooit verboden vanwege de volwassen ondertoon, is deze film een twijfelgeval. Hoewel de verwijzingen naar volwassen thema's minimaal zijn, kunnen ze een struikelblok vormen. Het grootste probleem blijft echter Grace. Terwijl Gilbert blijft vechten voor zijn zus, blijft zij steken in haar klaagzang. Soms rijst zelfs de vraag of Grace emotioneel en intellectueel onderontwikkeld is.
Uiteindelijk blijft haar verhaal minder hangen dan dat van Gilbert. Een week na de film is het moeilijk te herinneren wat Grace precies allemaal deed in het middenstuk. Er zijn geen iconische momenten, geen memorabele uitspraken, en niets wat kinderen zullen naspelen.
Af en toe zien we hoe Gilbert zich door het dagelijks leven ploetert. Herhaaldelijk horen we hoe erg Grace hem mist. Dat zorgt in de laatste akte dan toch voor een emotionele lading. Meer voor hem dan voor haar is te hopen dat ze elkaar weer vinden. Het zorgt voor een welkome spanning, zeker gezien de pessimistische toon.
Hopelijk heeft Adam Elliot met deze film een hoop demonen van zich afgeschreven en kunnen we in de toekomst meer stop-motionverhalen van hem verwachten. Die mogen best duister zijn met scherpe randjes, maar liever niet zo mekkerend als deze. Zijn talent, creativiteit en inventiviteit staan buiten kijf, maar als hij net zo veel publiek wil trekken als Aardman of Tim Burton, zal hij iets meer moeten bieden dan visuele pracht alleen.
