in Recensies
Update:
De nieuwe film van Abderrahmane Sissako is cinematografisch een groot feest voor het oog. Het visuele medium komt in Black Tea volledig tot zijn recht. Vrijwel elk beeld is indrukwekkend genoeg om in te lijsten. De film is strak gestileerd en de personages spatten van het scherm. Nina Melo schittert als de klassieke, stoere Aya en ziet er beeldschoon uit. De sterke schaduwen zijn spannend. De kleuren zijn prachtig. Black Tea heeft een rustig tempo en dat zorgt in combinatie met de zeer verzorgde beelden voor een betoverende sfeer met een verstilde rust en een stevig onderliggend spanningsveld.
De film begint met een veelbelovend vleugje humor. In Ivoorkust heeft de hele familie zich verzameld voor Aya's bruiloft, iedereen zit verwachtingsvol klaar. Aya ziet er prachtig uit, maar als ze naar haar toekomstige man kijkt heeft ze duidelijk een innerlijk conflict. Je ziet haar denken: "Moet ik mijn toekomstige jaren slijten als zorgzame vrouw voor deze zakkenwasser?" Ze krijgt het beslissende woord niet over haar lippen en wandelt in haar bruidsjurk zo de bruisende en bontgekleurde markt op, de aanwezigen blijven achter in een staat van totale verwarring. Deze humor vervliegt helaas in de rest van de film. Vanaf het moment dat ze in China aankomt wordt de toon gewichtig.
De rol die thee in de film speelt, is waarschijnlijk niet wat de gemiddelde Simon Lévelt-liefhebber of Pickwick-theeleut zou verwachten. De kijker is geen getuige van Aya's voorliefde voor thee of haar eerste ontmoeting met de mysterieuze Chinese theekoning Cal. We volgen niet haar ontdekking van zijn theewinkel of zijn jarenlange ervaring en vakmanschap in de theehandel. De theewinkel is er opeens. Je tuimelt halsoverkop in hun eerste theeceremonie na sluitingstijd.
In tegenstelling tot wat de titel suggereert, heeft de thee een bijrol als verbinder van prille geliefden uit verschillende culturen. De theescènes in de donkere kelder zijn sensueel maar werken helaas een beetje op de lachspieren door de enorme eerbied die Aya voor de theeblaadjes aan de dag legt. Voor de theeminnende medemens is er maar één scene die zich in het daglicht op een theeplantage afspeelt en ook daar is de thee onderdeel van een paringsdans. Dat de theeceremonies onderdeel van een opbloeiende en geheime liefde worden is lichtelijk komisch - thee laat zich niet bij uitstek lenen als het onderwerp van een verboden liefde - en samen stiekem kopjes thee drinken wordt gewoon niet echt stout.
De kunst van het theezetten wordt niet uitgebreid belicht. Dit zou een welkome afwisseling van de dialogen zijn geweest, want vele daarvan zijn overbodig. De serieuze en sensuele toon staat de daadwerkelijke viering van thee als meest gedronken drank ter wereld eerder in de weg.
Black Tea roept vooral interessante vraagstukken op rondom familiedynamiek. Wat betekent het om verder te gaan na een gestrand huwelijk? Wat zijn de consequenties voor je gezin? Gebroken families zijn complex en zeker als iedereen zo tactisch mogelijk probeert te blijven, wordt de situatie snel drijfzand. Zo is er een mooi moment waarin de puberzoon van Can de theewinkel uitstormt met de kernachtige boodschap dat alleen de waarheid hem kan beschermen. Dat besef begint langzaam bij Aya in te dalen en blijft lange tijd onuitgesproken. De film weet de verwondering goed vast te houden.
Tegelijkertijd heeft Black Tea iets klinisch en brengt een klassieke Murakami-achtige bevreemding teweeg door diezelfde gestileerde settingen. De rauwheid en rommeligheid zijn eruit gefilterd op plekken waar ze wel horen, zoals op de markt en in een drukbezochte kapperszaak. De collega's doen regelmatig hun klusjes in de theewinkel maar er zijn nooit klanten. Zijn klanten irrelevant voor het verhaal en daarom doelbewust weggelaten of loopt de theewinkel slecht?
De film herinnert je voortdurend aan het feit dat het maar een film is. Hoewel alles steeds dromeriger wordt, zak je nooit diep weg in het verhaal. Dit is jammer, want de vraag of je culturele verschillen kunt overbruggen en in een nieuw land kunt wortelen, is zeker interessant. Wat is 'thuis' precies? En hoe verhoud je je tot een omgeving die je behandelt als tweederangsburger? Je kunt je lang blijven afvragen of Black Tea een optimistische of pessimistische film is. Het afsluitende familiediner roept van alles op; onuitgesproken zaken komen tot een hoogtepunt en zetten iedereen voor het blok. Het plot neemt hier enkele subtiele, onverwachte, maar aangenaam verrassende wendingen.
Black Tea lijkt een aanrader voor iedereen die houdt van een betoverende, magisch-realistische sfeer met theeceremonies, maar draait eigenlijk vooral om de vraag: vertrekken of blijven?
