Dégradé
Recensie

Dégradé (2015)

Een schoonheidssalon in de Gazastrook is het toneel van geroddel en beslommeringen van een groep vrouwen. De explosieve buitenwereld wil niet echt doordringen.

in Recensies
Leestijd: 3 min 7 sec
Regie: Arab Nasser en Tarzan Nasser | Cast: Hiam Abbass (Eftikhar), Victoria Balitska (Christine), Mana Awad (Safia), Mirna Sakhla (Zeinab), e.a. | Speelduur: 85 minuten | Jaar: 2015

Het toneel is een schoonheidssalon in Gaza. Een groep vrouwen vecht in de snikhete zomer niet alleen tegen de temperaturen, maar ook met hun eigenwaarde, elkaar en de mannen die hen het leven zuur maken. De salon wordt gerund door Russische immigrante Christine, die zich er helemaal thuis lijkt te voelen, ook al ligt haar zaak in bezet gebied. De vrouwen roddelen en kissebissen wat af. Over een overspelige echtgenoot die ze proberen kaal te plukken met behulp van een advocaat, over de schoonfamilie van een toekomstige bruid en over een gewapende bullebak die met een aangelijnde leeuwin buiten wacht, in de hoop zijn vriendin die binnen zit terug te krijgen. Als ze geluk hebben, hebben ze de hele dag stroom, maar stromend water en elektriciteit kunnen zo maar uitvallen als de regering het bepaalt. Veel van de vrouwen zijn het leven in Gaza zat, omdat het zo kansloos en uitzichtloos is. Maar ze hebben elkaar. Buiten is het gevaarlijk. De schoonheidssalon wordt een fort als de onrust op straat verder escaleert.

“Hamas heeft een heel land te bevrijden, maar ze maken zich druk om een leeuw,” verzucht één van de vrouwen in de salon, “ze hebben kennelijk niets beters te doen.” “Het zijn criminelen,” antwoordt een andere klant verbeten. Het blijft lange tijd onduidelijk waarom de situatie buiten zo explosief is. Dit toneelmatig opgetuigde, met Frans geld gemaakt drama van de broers Arab en Tarzan Nasser, speelt zich vrijwel binnen één ruimte af. Twee kapsters en tien klanten vormen de belangrijkste personages. Er wordt slechts sporadisch een blik op de buitenwereld geworpen, waardoor er een versnipperd beeld ontstaat van de onrust die voor de Palestijnse vrouwen aan de orde van de dag is. Ze zijn niet anders gewend dan dat er altijd tumult en een oorlogsdreiging is. Ze hebben geleerd hun mannetje te staan en zich zeker niet de les te laten lezen door de kerels die er een potje van maken en haantjesgedrag vertonen. Deze vrouwen vertrouwen mannen niet, maar het valt ook nog maar te bezien of ze elkaar wel vertrouwen.

Het is wel lastig om de kern van Dégradé te doorgronden. Voor een film geregisseerd en geschreven door twee mannen wordt er opvallend veel over koetjes en kalfjes gesproken. De broers ondernemen pogingen om de vrouwen meerdere dimensies te geven, maar de eerste helft van dit drama wordt toch vooral gedomineerd door gepraat over triviale zaken. Tussen de regels door valt weliswaar de echte tragiek te lezen, maar het geroddel van de dames staat te veel op de voorgrond. Bovendien valt de vrouwelijke cast op te delen in drie gradaties: de vrouwen die op de voorgrond staan, zoals de kapster en de bedrogen echtgenote (een wederom betoverende Hiam Abbas die al jaren internationale bekendheid geniet), de bijfiguren die af en toe op de voorgrond treden en de wachtende dames op stoelen en banken die zo af en toe van zich laten horen. Het lastig hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden. De Nassers weten hierdoor de aandacht te laten verslappen, wat hen onvoldoende houvast en betrokkenheid geeft om de kar van de tweede helft waarin zaken uit de hand lopen te kunnen trekken.

Dégradé houdt zich te veel bezig met bijzaken en zet de vrouwen in een uitzichtloze situatie neer, zonder ze sterk van elkaar te laten contrasteren. Het heeft een hoog kabbelgehalte, waardoor het maar moeilijk tot de kern komt. Eigenlijk laten de broers Abbas hun muzen in de steek door ze zo ééndimensionaal en eenzijdig in te vullen. Er zijn beter drama’s gemaakt die het leven in de Gazastrook krachtiger en emotioneler verbeelden.