Het door bioscoopsluiting geplaagde filmjaar vroeg veel van ons geduld en aanpassingsvermogen. Releasedata bleken net zo veranderlijk als coronamaatregelen en toen de theaters in juni eindelijk weer open gingen, vergde een bezoekje iets meer planning en voorbereiding dan voorheen. Dat had ook voordelen. Verplichte reservering geeft meer rust en zekerheid ter plekke en de verplichte vrije stoelruimte geeft meer vrijheid en gerief.
Qua aanbod mogen we gelukkig niet klagen. In een half jaar tijd viel meer dan genoeg te genieten, al was het soms van korte duur (House of Gucci, West Side Story en Spider-Man: No Way Home werden de dupe van de recente lockdown). Laten we daarom de streamingdiensten niet vergeten. Ze waren onze trouwe vriend die in tijden van covid en quarantaine nimmer van onze zijde week. Meerdere 'streaming only'-titels hebben de eindlijst gehaald.
Onze hele top twintig biedt een gevarieerd palet aan kwaliteitsfilms die bijna blind zijn aan te raden. Niet voor het eerst (denk aan oud-winnaars zoals Gravity, 1917 en Drive) gooien films die zich kenmerken door visuele krachtpatserij en die bij uitstek zijn gemaakt voor de bioscoop hoge ogen (Dune, The French Dispatch, The Green Knight, West Side Story en Spider-Man). Op het grote witte doek versterken beeld, geluid en verhaal elkaar nou eenmaal beter tot een onvergetelijke totaalervaring dan thuis.
Maar er valt nog veel meer moois te ontdekken. Niet alleen in onze eindlijst, maar ook in de persoonlijke lijsten van onze medewerkers waaruit we de top twintig destilleerden. Neem ze rustig door, noteer wat je nog wilt zien en laat je eens verrassen door wat minder bekende titels. Juist nu is het goed om nieuwe indrukken en ervaringen op te doen, je blik te verruimen en op avontuur te gaan in onbekende werelden. In het echte leven is ons dat momenteel amper gegund.
Ik wens jullie een fantastisch 2022 volgens 3G-beleid: Geweldig, Gezond en Gelukkig!
Remko Mewe
Hoofdredacteur
FILMTOTAAL TOP 20 VAN 2021
1. Dune (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Denis Villeneuve | Cast: Timothée Chalamet, Rebecca Ferguson, Zendaya, Oscar Isaac | Duur: 155 min | Review
Dune is mijn favoriete boek, maar nooit had ik durven dromen dat er een verfilming in zat die zowel hersenen als oogballen stimuleert. Laat het aan meestercineast en Dune-fanaat Denis Villeneuve over om dit toch maar even voor elkaar te krijgen. Villeneuve krijgt hulp van een werkelijk perfecte cast en de geestverruimende muziek van Hans Zimmer. Dune is ontzagwekkend, oogstrelend, ontroerend én spannend. Kortom: alles wat ik in een film hoop te vinden.
Zilko Tarici
2. The Father (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Florian Zeller | Cast: Anthony Hopkins, Olivia Colman, Mark Gatiss, Olivia Williams | Duur: 97 min | Review
Met drieëntachtig jaar verbrak Anthony Hopkins afgelopen februari het record van oudste winnaar van de Oscar voor mannelijke hoofdrol. Met goede reden, want Hopkins draagt The Father op zijn gelauwerde schouders. De film vertelt het verhaal van een dementerende man en zijn bezorgde dochter (Olivia Colman, waardig tegenspeler. Met een sterk script en verwarrende setwisselingen weet The Father de frustraties van een aftakelend geheugen treffend te vertalen naar het witte doek. De tragiek van ouderdom komt niet vaak zó dichtbij.
Hessel de Groot
3. The Power of the Dog (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jane Campion | Cast: Benedict Cumberbatch, Kirsten Dunst, Jesse Plemons, Kodi Smit-McPhee | Duur: 126 min | Review
Met het onweerstaanbare westerndrama The Power of the Dog leidt Jane Campion bijna onopgemerkt een zowel onthaaste als onheilspellende dans. Ook cowboys worstelen met tradities, volwassen worden en het moeten vinden of veroveren van een plek in een vertrouwde omgeving die soms ronduit vijandig is. Het in stilte opgewaaide stof zal blijven neerdwarrelen tot lang na de aftiteling van dit authentieke en wonderschone meesterstuk.
Symen Boersma
4. The French Dispatch (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Wes Anderson | Cast: Benicio Del Toro, Adrien Brody, Tilda Swinton, Léa Seydoux | Duur: 108 min | Review
Wes Anderson maakt met The French Dispatch misschien niet zo'n melancholisch meesterwerk als The Grand Budapest Hotel, maar zijn eerste speelfilm in zeven jaar is wel weer een prachtwerk van een meesterfilmer. Onmiskenbaar een film zoals alleen hij ze maakt, van het eerste tot het laatste shot. Vol met perfect geometrische beeldcomposities, heerlijke details waarvoor je meerdere keren moet kijken, mooie zachte kleuren en typische humor waaronder melancholie en pijn schuilgaan.
Kaj van Zoelen
5. The Green Knight (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: David Lowery | Cast: Dev Patel, Alicia Vikander, Joel Edgerton, Sarita Choudhury | Duur: 130 min | Review
The Green Knight toont een zoektocht naar wat ridderlijkheid betekent. David Lowery brengt de fabelachtige tocht tot leven in beelden vol symboliek. Op esthetisch vlak laat hij niets te wensen over. Kleuren spatten van het scherm en gracieuze camerabewegingen vangen het verstrijken van tijd. Dev Patel als Gawain steelt de show met een gelaagd personage dat breekt met het beeld van de stereotiepe ridder. Kortom perfect voor een magische filmervaring.
Jacoline Maes
6. Spider-Man: No Way Home (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jon Watts | Cast: Benedict Cumberbatch, Zendaya, Marisa Tomei, Tom Holland | Duur: 148 min | Review
Na bijna twintig jaar en zeven Spidey-films komt alles volledig samen in Spider-Man: No Way Home. Geloof de hype nou maar gewoon, want Marvel pakte echt nog nooit zo uit. Actie, humor, verbazing, geweldige personages en een karrevracht aan nostalgie. Wie durft nu nog te zeggen dat superheldenfilms creatieve armoede zijn?
Jan Peter Rook
7. Druk (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Thomas Vinterberg | Cast: Mads Mikkelsen, Thomas Bo Larsen, Magnus Millang, Lars Ranthe | Duur: 117 min | Review
Kijken naar topacteur Mads Mikkelsen blijft een feest, denk alleen al aan Jagten, Casino Royale en de tv-serie Hannibal. Ook in Druk is Mikkelsen in topvorm en voegt hij veel drama en menselijke verwarring toe, maar niet altijd met even veel woorden. De film zelf begint door het vele drankgebruik ronduit hilarisch en na een enorme "kater" is er met een prachtige afsluiting hoop en zicht op een volgend avontuur.
Bram de Groot
8. West Side Story (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Steven Spielberg | Cast: Ansel Elgort, Ansel Elgort, Ariana DeBose, David Alvarez | Duur: 156 min | Review
Stapelverliefd zijn ze, die Tony en Maria. Maar door een verschil in afkomst mogen ze eigenlijk niet samenzijn; hij is een witte Amerikaan, zij een Puerto-Ricaanse immigrante. Toch zoeken ze elkaar stiekem op, 's avonds op de brandtrap. Daar ontspint zich vervolgens een prachtig gezongen duet, een veeg teken voor deze tortelduifjes. Ontroerend, opzwepend, soms groots, dan juist weer klein en intiem; deze musicalfilm van Steven Spielberg bruist van levensenergie. Rita Moreno is de kers op de taart.
Frank Stol
9. Promising Young Woman (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Emerald Fennell | Cast: Carey Mulligan, Bo Burnham, Alison Brie, Clancy Brown | Duur: 113 min | Review
Wraak is even zoet als zuur in deze onweerstaanbare debuutfilm van het Britse multitalent Emerald Fennell. Promising Young Woman wikkelt realisme in een gedurfde en stijlvolle verpakking. Stap voor stap pakt Fennell dit feministische snoepje samen met de kijker uit door continu met verwachtingen te spelen. Haar script is slim geschreven, eigentijds en doordrenkt met zwarte humor. Hoofdrolspeelster Carey Mulligan is de kers op de taart. Dit alles maakt Promising Young Woman een absolute topfilm.
Jeffrey Kouters
10. Riders of Justice (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Anders Thomas Jensen | Cast: Mads Mikkelsen, Nikolaj Lie Kaas, Andrea Heick Gadeberg, Lars Brygmann | Duur: 116 min | Review
Anders Thomas Jensen, de Deense grootmeester van de zwarte komedie, is terug. Net als in zijn vorige films schakelt de scenarist/regisseur moeiteloos tussen absurdisme, lomp geweld en onverwachtse tederheid. Grote troef is alleskunner Mads Mikkelsen, die zich in Riders of Justice mag uitleven als stoïcijnse militair die de dood van zijn vrouw wil wreken. Jensen maakt helaas maar weinig films, maar wat hij maakt, is altijd raak.
Sil Smit
11. A Quiet Place Part II (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: John Krasinski | Cast: Emily Blunt, John Krasinski, Millie Simmonds, Noah Jupe | Duur: 97 min | Review
Wie had ooit gedacht dat Jim van The Office een van de beste regisseurs van het moment zou blijken? Met A Quiet Place Part II levert John Krasinski de perfecte sequel af: de (post-apocalyptische) wereld wordt verder uitgebreid, de spanningsboog verder opgerekt en de effecten zijn nóg beter. De spaarzaam gebruikte, razend effectieve muziek van Marco Beltrami en de fenomenale cast mogen daarbij niet onbenoemd blijven. Een bioscoopervaring om nooit te vergeten!
Zilko Tarici
12. Titane (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Julia Ducournau | Cast: Vincent Lindon, Agathe Rousselle, Garance Marillier, Laïs Salameh | Duur: 108 min | Review
Deze visueel overdonderende dollemansrit kruipt als geen andere film letterlijk onder de huid. Mannelijkheid, vrouwelijkheid, machine, metaal, motorolie, spiermassa, het is allemaal een maakbaar en fluïde onderdeel van het lichaam in de film. De winnaar van de Gouden Palm weet telkens te verrassen en steeds krankzinnigere wegen in te slaan. Onder alle body-horror en andere 'afstotelijke' elementen bevindt zich tegelijkertijd een prachtig verhaal over onvoorwaardelijke liefde.
Tom van der Krieke
13. Palm Springs (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Max Barbakow | Cast: Andy Samberg, Cristin Milioti, J.K. Simmons, Peter Gallagher | Duur: 90 min | Review
Deze film voert het beroemde Groundhog Day-concept (gevangen zitten in een tijdlus van één dag) vrijwel perfect uit. Elke dag blijft spannend en het verhaal slaat niet dood. De grappen zijn af en toe wat cheesy, maar een meesterlijke Andy Samberg en zijn tegenspeler Cristin Milioti komen er prima mee weg. Vooral de bijrollen van J.K. Simmons en Tyler Hoechlin werken heel erg goed. Heerlijke komedie die ook daadwerkelijk wat te melden heeft.
Niels van Arkel
14. Quo vadis, Aida? (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jasmila Zbanic | Cast: Jasna Djuricic, Izudin Bajrovic, Boris Ler, Dino Bajrovic | Duur: 101 min | Review
De focus op de grote menigtes in een kaal Bosnisch landschap schept in Quo Vadis, Aida?, de film over de mislukte VN-missie in Srebrenica, een akelig beklemmende sfeer. De chaos en het gebrek aan orde dragen hier alleen maar aan bij. Generaal Mladic is monsterlijk goed gecast en heeft een bedreigende aanwezigheid tegenover de jonge Nederlandse soldaten in hun lullige korte broekjes. Het claustrofobische gevoel blijft je nog lang bij na afloop van deze confronterende film.
Aram Isaac
15. Petite Maman (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Céline Sciamma | Cast: Nina Meurisse, Stéphane Varupenne, Margot Abascal, Florès Cardo | Duur: 72 min
In nog geen tachtig minuten creëert Céline Sciamma een wereld die kinderlijk eenvoudig lijkt, maar best complex is. De achtjarige Nelly verkent de omgeving waar haar moeder opgroeide. Via een meisje dat ze ontmoet, ontdekt Nelly hoe haar moeder de vrouw is geworden die ze nu is. Petit Maman is een uniek en verfrissend coming-of-ageverhaal. Enerzijds dankzij het integere en intieme karakter van de film, anderzijds vanwege het knappe acteerwerk van de tweelingzusjes Sanz.
Lisa van der Waal
16. Minari (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Lee Isaac Chung | Cast: Steven Yeun, Ye-ri Kim, Ye-ri Kim, Ye-ri Kim | Duur: 115 min | Review
Verhalen over de aanlokkelijke maar immer onbereikbare Amerikaanse droom zijn er volop, maar zelden wist een drama het zo invoelbaar te maken. De meesten zullen Steven Yeun kennen uit The Walking Dead, maar de Koreaanse acteur laat hier een hele andere kant van zichzelf zien als vader van een gezin dat geluksmomenten en hoop afwisselt met tegenslag, noodlot en wanhoop. Een prachtig geacteerd klein immigrantengezinsdrama dat behoedzaam langs elk denkbaar cliché manoeuvreert.
Arjan Welles
17. No Time to Die (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Cary Fukunaga | Cast: Daniel Craig, Ana de Armas, Rami Malek, Léa Seydoux | Duur: 163 min | Review
De (bijna) perfecte afsluiter voor Daniel Craig als 007. Het verhaal neemt uitgebreid zijn tijd om alle losse eindjes van de vorige vier delen aan elkaar te knopen. De actiescènes zien er gelikt uit en de traditionele elementen zijn grotendeels aanwezig. Alleen jammer van de laatste tien minuten en het politiek correcte 'woke/#metoo/Black Lives Matter'-gehalte dat er wel héél erg dik bovenop ligt. Hierdoor is James Bond definitief zijn onschuld verloren...
Arjen Rooseboom
18. First Cow (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Kelly Reichardt | Cast: Alia Shawkat, John Magaro, Dylan Smith, Ryan Findley | Duur: 122 min | Review
Geen filmdier was dit jaar zo schattig als de koe uit First Cow. Twee zonderlinge figuren vinden vriendschap in het nog onherbergzame westen van negentiende-eeuws Amerika: een letterlijke koekenbakker en een Aziaat. Mannelijkheid op zijn tederst, melkdiefstal en meditatieve stilte zijn de sleutelwoorden in dit onontdekte pareltje van Kelly Reichardt. Merkwaardig genoeg moest Filmmuseum EYE deze neo-western in het Previously Unreleased-programma stoppen, anders had hij geeneens op het witte doek gedraaid! Vette schande.
Ruud Vos
19. The Last Duel (2021)
Bekijk de afbeeldingRegie: Ridley Scott | Cast: Matt Damon, Adam Driver, Jodie Comer, Harriet Walter | Duur: 152 min | Review
The Last Duel is zonder twijfel een van Ridley Scotts beste films sinds Gladiator. De beelden zijn prachtig, het acteerwerk is van een hoog niveau en de gevechten zien er fantastisch uit (ook al zijn ze schaars)! Helaas had de film te maken met een groot gebrek aan marketing en hielp de coronacrisis ook niet mee. Hoewel het een geweldige film is, is de kans klein dat we in de toekomst nog getrakteerd zullen worden op soortgelijke, epische verhalen...
Wouter Drummen
20. Nomadland (2020)
Bekijk de afbeeldingRegie: Chloé Zhao | Cast: Frances McDormand, Frances McDormand, Frances McDormand, Linda May | Duur: 108 min
Op papier bevat Nomadland alle elementen voor een gemakzuchtige feelgoodfilm waarin het materiële bestaan moeiteloos de rug toe wordt gekeerd. En dus is het zo'n verademing dat schrijver-regisseur Chloé Zhao daar ver vandaan blijft. Haar indringende drama toont hoe het leven buiten de gebaande paden weliswaar bevrijdend kan zijn, maar tegelijk allesbehalve makkelijk is. De tragiek viert hoogtij, dus pak je als moderne nomade de kleine geluksmomentjes waar je ze kunt vinden.
Thierry Verhoeven
Individuele top tiens
Zilko Tarici
1. Dune
2. A Quiet Place Part II
3. Judas and the Black Messiah
4. Malignant
5. The Power of the Dog
6. The Green Knight
7. Minari
8. Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings
9. Spider-Man: No Way Home
10. The Last Duel
Hessel de Groot
1. The Father
2. Dune
3. The French Dispatch
4. Spider-Man: No Way Home
5. Riders of Justice
6. Annette
7. The Last Duel
8. Minari
9. Quo Vadis, Aida?
10. Druk
Symen Boersma
1. The French Dispatch
2. The Power of the Dog
3. Dune
4. Passing
5. Palm Springs
6. Promising Young Woman
7. Petite Maman
8. House of Gucci
9. The Killing of Two Lovers
10. Oasis Knebworth 1996
Kaj van Zoelen
1. The French Dispatch
2. West Side Story
3. Drijfzand
4. Power of the Dog
5. Petite Maman
6. First Cow
7. Quo Vadis, Aida
8. Rizi
9. Un Monde
10. Bombay Rose
Jacoline Maes
1. Rizi
2. The Green Knight
3. First Cow
4. Undine
5. Petite Maman
6. Beginning
7. The Power of the Dog
8. The Killing of Two Lovers
9. El Perro que No Calla
10. Strawberry Mansion
Jan Peter Rook
1. Druk
2. Palm Springs
3. Spider-Man: No Way Home
4. The Father
5. The Green Knight
6. Last Night in Soho
7. Petite Maman
8. Dune
9. Promising Young Woman
10. Mandibules
Bram de Groot
1. Druk
2. Dune
3. Malignant
4. Spider-Man: No Way Home
5. A Quiet Place Part II
6. Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings
7. Last Night in Soho
8. Cruella
9. No Time to Die
10. Army of the Dead
Frank Stol
1. The Father
2. West Side Story
3. Dune
4. Spider-Man: No Way Home
5. The Mitchells vs. the Machines
6. The Power of the Dog
7. Slalom
8. Judas and the Black Messiah
9. Benedetta
10. Petite Maman
Jeffrey Kouters
1. Promising Young Woman
2. Everybody's Talking About Jamie
3. Cruella
4. De Slag om de Schelde
5. Eternals
6. The Green Knight
7. The Suicide Squad
8. Zack Snyder's Justice League
9. A Quiet Place Part 2
10. Spencer
Sil Smit
1. Riders of Justice
2. Spencer
3. Dune
4. The Lost Daughter
5. Druk
6. Slag om de Schelde
7. Stillwater
8. Les Choses Qu'on Dit, les Choses Qu'on Fait
9. Persona non grata
10. Titane
Tom van der Krieke
1. The French Dispatch
2. Titane
3. Riders of Justice
4. Promising Young Woman
5. The Hand of God
6. American Utopia
7. The Power of the Dog
8. Hoogtijdagen
9. Druk
10. Palm Springs
Niels van Arkel
1. The Father
2. West Side Story
3. Dune
4. Summer of Soul
5. Nomadland
6. CODA
7. Minari
8. Palm Springs
9. Tick, tick... Boom!
10. The Green Knight
Aram Isaac
1. The Father
2. Quo Vadis, Aida?
3. The Green Knight
4. Benedetta
5. Titane
6. Nobody
7. Dune
8. Judas and the Black Messiah
9. Nr. 10
10. The Suicide Squad
Lisa van der Waal
1. Bombay Rose
2. The French Dispatch
3. Quo Vadis Aida
4. Josep
5. Riders of Justice
6. Druk
7. Night of the kings
8. Un Monde
9. Drijfzand
10. Petite Maman
Arjan Welles
1. West Side Story
2. Minari
3. The Father
4. No Time to Die
5. In the Heights
6. Black Widow
7. Wonder Woman 1984
8. Ghostbusters: Afterlife
9. Dune
10. A Quiet Place Part II
Arjen Rooseboom
1. Spider-Man: No Way Home
2. Fast & Furious 9
3. A Quiet Place Part II
4. No Time To Die
5. Halloween Kills
6. Free Guy
7. Red Notice
8. The Tomorrow War
9. Old
10. The Ice Road
Ruud Vos
1. Pig
2. Titane
3. The Green Knight
4. The Power of the Dog
5. First Cow
6. Palm Springs
7. Dune
8. Annette
9. Minari
10. David Byrne's American Utopia
Wouter Drummen
1. Dune
2. The Last Duel
3. The Power of the Dog
4. Nomadland
5. Coda
6. No Time to Die
7. The Father
8. Druk
9. A Quiet Place: Part II
10. The Green Knight
Thierry Verhoeven
1. Promising Young Woman
2. Stillwater
3. Pieces of a Woman
4. Dune
5. De Oost
6. Last Night in Soho
7. The Last Duel
8. Nomadland
9. One Night in Miami
10. Pig
Dune is de opvolger van 1917 (Eindejaarslijst 2020).
Eerder wonnen Parasite (Eindejaarslijst 2019), Mission: Impossible - Fallout (Eindejaarslijst 2018), Dunkirk (Eindejaarslijst 2017), La La Land (Eindejaarslijst 2016), Mad Max: Fury Road (Eindejaarslijst 2015), Nightcrawler] (Eindejaarslijst 2014), Gravity (Eindejaarslijst 2013), Shame (Eindejaarslijst 2012), Drive (Eindejaarslijst 2011), The Social Network (Eindejaarslijst 2010), Let the Right One In (Eindejaarslijst 2009), No Country for Old Men (Eindejaarslijst 2008), 4 Maanden, 3 Weken & 2 Dagen (Eindejaarslijst 2007) en Caché (Eindejaarslijst 2006).