Disney, Disney en nog eens Disney. In 2019 domineerde Walt Disney. Hun jaaropbrengst van ruim tien miljard dollar is bijna niet te bevatten. Maar liefst zes films passeerden de magische grens van het miljard en een zevende volgt binnenkort. Avengers: End Game harkte zelfs bijna het drievoudige binnen en brak het record aller tijden van Avatar. Van de tien succesvolste films van het jaar kwamen er zeven, waaronder de volledige top drie, uit de koker van de machtigste studio ter wereld. Disney-te-geloven.
Zagen we dat terug op FilmTotaal? Jazeker, het nieuws was bijna niet aan te slepen. Sommigen noemden ons gekscherend Marvel- of DisneyTotaal, en daar had het inderdaad veel van weg af en toe, maar we konden er niet omheen. Disney heeft sinds dit jaar Marvel, Pixar, Lucasfilm én 21st Century Fox in handen, maakte controversiële remakes van zijn eigen klassiekers, brak het ene na het andere record en begon ook nog eens een eigen streamingdienst. Neem het ons dus vooral niet kwalijk daar hoogfrequent over te berichten. Bovendien vond het nieuws gretig aftrek onder onze lezers en daar zijn wij natuurlijk niet ongevoelig voor. Ook voor harde pegels niet trouwens, maar Disney heeft ons nog niet benaderd voor een miljardenovername. Ik droom er wel eens van, maar het verlies van onze onafhankelijkheid draait altijd uit op een nachtmerrie.
Zien we Disneys alleenheerschappij ook terug in onze top twintig van het jaar? Nou nee, dat niet. Avengers heeft de eindlijst nog wel gehaald en Ad Astra mag je sinds maart ook Disney noemen, maar verder schittert de studio door afwezigheid. De enige miljardenklapper naast Endgame is Joker, de eerste R-rated film die zo'n bedrag in het laatje wist te brengen. Dat is misschien nog wel de grootste verrassing van het jaar, want ondanks de immense populariteit van het personage, leek de productie te artistiek en in zichzelf gekeerd om een groot publiek aan te spreken. Niets bleek minder waar.
Toch stak één film uit boven de rest. Parasite wist ons dermate te amuseren en te verrassen dat hij terug te vinden is op maar liefst elf van onze zestien lijstjes. Drie keer prijkt hij bovenaan. De originaliteit, onvoorspelbaarheid en eigenzinnigheid van deze messcherpe satire (slechts één van de labels die je eraan kunt hangen) spraken dit jaar het meest tot onze verbeelding. Die eigenschappen blijken de grootste gemene deler van onze hele eindlijst, want op het superheldeneindspel na zit er geen enkele sequel-, prequel-, reboot- of franchisetitel tussen. Hoewel we daar net zo goed van kunnen genieten, raken de films die iets te zeggen hebben, een andere weg in slaan of een oorspronkelijk verhaal vertellen ons kennelijk het allermeest.
Onbekend maakt onbemind, maar laten we die uitdrukking massaal ontkrachten komend jaar. Omarm de films die anders zijn dan je gewend bent en ontdek onverwachte nieuwe pareltjes. En het oude vertrouwde? Dat kijk je er natuurlijk gewoon nog naast.
Een geweldig 2020 gewenst!
Remko Mewe
Hoofdredacteur
1. Parasite (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Joon-ho Bong | Cast: Kang-ho Song, Seon-gyun Lee, Yeo-jeong Jo, Woo-sik Choi | Duur: 132 min | Recensie
Waar je voor sommige regisseurs blind een bioscoopkaartje kunt kopen, is dat in het geval van Bong Joon Ho zelfs de gewenste uitgangspositie. De Zuid-Koreaanse regisseur wisselt zo soepel van genres, dat hij inmiddels een genre op zichzelf is geworden. Parasite vormt hierop geen uitzondering: wat begint als een satirische klucht over klassenverschillen, slaat naadloos om in onverwacht duistere en aangrijpende richtingen, waarin de onderbuik van de maatschappij op gelaagde wijze wordt blootgelegd. Terechte winnaar van de Gouden Palm.
Jelle Fastenau
2. Joker (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Todd Phillips | Cast: Joaquin Phoenix, Robert De Niro, Zazie Beetz, Frances Conroy | Duur: 121 min | Recensie
Todd Phillips levert met Joker een waanzinnige film af, die werkt als karakterstudie, stripverfilming, blockbuster én hommage aan filmklassiekers van de heren Scorsese en Lumet. Het is echter Joaquin Phoenix die de film maakt wat hij is. Zijn verbluffende, ijzingwekkende vertolking is van hetzelfde torenhoge niveau als Heath Ledgers legendarische rol in The Dark Knight. Aanvullende hulde is op zijn plaats voor Robert De Niro en de krachtige muziek van Hildur Guðnadóttir.
Zilko Tarici
3. Once Upon a Time in... Hollywood (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Quentin Tarantino | Cast: Leonardo DiCaprio, Brad Pitt, Margot Robbie, Emile Hirsch | Duur: 161 min | Recensie
Wanneer iemand als Tarantino zegt een film te gaan maken over een gevoelig onderwerp zoals Sharon Tate en de Manson Family, gaat iedereen op het puntje van zijn stoel zitten. Als absolute zwaargewichten DiCaprio en Pitt dan de hoofdrollen vertolken, is het helemaal feest. Tarantino stelde niet teleur en wist van één van zijn vermoedelijk laatste films een eigentijds tijdloze klassieker te maken die veel belooft voor het slot van zijn carrière.
Symen Boersma
4. The Irishman (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Martin Scorsese | Cast: Robert De Niro, Al Pacino, Jesse Plemons, Anna Paquin | Duur: 208 min | Recensie
The Irishman is een van de meest indrukwekkende en aangrijpende films uit het imposante oeuvre van Martin Scorsese. Het zes decennia omspannende, drieënhalf uur durende The Irishman is een groots epos, maar vertelt uiteindelijk een bijzonder persoonlijk verhaal over spijt, vergankelijkheid, eenzaamheid en schuldgevoel. Ontzagwekkend camerawerk en fantastisch acteerwerk, met als uitblinker Joe Pesci, zorgen ervoor dat dit een onvergetelijke film is die nog lang in het hoofd blijft rondspoken.
Tom van der Krieke
5. The Favourite (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Giorgos Lanthimos | Cast: Olivia Colman, Rachel Weisz, Emma Stone, Faye Daveney | Duur: 119 min | Recensie
Verrukkelijk, sadistisch, charmant, wreed, bloedjemooi, smerig, lekker, doortrapt en onvergetelijk. The Favourite is het allemaal. En het enige dat The Lobster-regisseur Yorgos Lanthimos nodig had om een strijd om de koninklijke lieveling zo weergaloos en Oscarwinnend te maken, zijn drie actrices die het onderste uit de gouden kan halen. Genieten van een kostuumdrama is heel lang niet zo dramatisch lekker geweest.
Roel Jansen
6. Midsommar (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Ari Aster | Cast: Florence Pugh, Jack Reynor, Vilhelm Blomgren, William Jackson Harper | Duur: 147 min | Recensie
Wat is de beste remedie tegen een familietrauma? Midsommar vieren met je nieuwe Zweedse matties natuurlijk! Een schlemielige commune blijkt er duistere gewoontes op na te houden. Mensen verdwijnen en hoofden veranderen in een moesachtige substantie. Florence Pugh is misschien wel op haar aantrekkelijkst als ze iemand speelt die kapot is vanbinnen. Opmerkelijk ook hoe grappig de folkhorror van Midsommar tussen de schokkende scènes door is. Misschien wel de beste komedie van 2019.
Ruud Vos
7. Portrait de la Jeune Fille en Feu (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Céline Sciamma | Cast: Noémie Merlant, Adele Haenel, Luàna Bajrami, Valeria Golino | Duur: 119 min | Recensie
Wat La Vie d'Adèle en Call Me by Your Name mij niet konden bieden, kreeg ik dit jaar alsnog met Portrait de la Jeune Fille en Feu: een meeslepende doch toekomstloze romance, waarin verlangen, hoop en realiteitszin steeds om voorrang strijden. Even prachtig gefilmd als geacteerd. Ik verwacht niet dat ik ooit nog naar Vivaldi's 'De Vier Jaargetijden' zal kunnen luisteren zonder te moeten terugdenken aan dat indrukwekkende eindshot.
Thierry Verhoeven
8. Marriage Story (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Noah Baumbach | Cast: Scarlett Johansson, Adam Driver, Merritt Wever, Laura Dern | Duur: 136 min | Recensie
Scarlett Johannson en Adam Driver op de toppen van hun kunnen in een echtscheidingsdrama dat hilarische en hartverscheurende scènes moeiteloos afwisselt. Regisseur Noah Baumbach maakte al een handvol aardige films, maar Marriage Story is zijn eerste meesterwerk. De beste echtscheidingsfilm sinds Kramer vs. Kramer.
Sil Smit
9. Eighth Grade (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Bo Burnham | Cast: Elsie Fisher, Josh Hamilton, Emily Robinson, Jake Ryan | Duur: 93 min | Recensie
We zijn allemaal een keer dertien geweest en dat besef je pas goed als je naar Eighth Grade kijkt. De onzekerheden van het tiener zijn worden op zo'n herkenbare en eerlijke manier in beeld gebracht, dat het soms pijnlijk is om naar te kijken. Tegelijkertijd zijn de belevenissen van de onzekere Kayla, inclusief haar rommelige vlogs en de bijzondere band met haar vader, zo ontzettend aandoenlijk dat je geen moment van haar zijde wilt wijken.
Jan-Peter Rook
10. Avengers: Endgame (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Anthony Russo, Joe Russo | Cast: Brie Larson, Linda Cardellini, Scarlett Johansson, Karen Gillan | Duur: 181 min | Recensie
Hoewel Avengers: Endgame niet zo sterk is als zijn voorganger, was het sluitstuk een onmisbare bioscoopervaring. Het is voornamelijk de laatste akte waar de fans al die jaren naar toegeleefd hebben. Alle verhalen komen bij elkaar in een zinderende finale vol spetterende actie. Niet alle helden komen ongeschonden uit de strijd, wat de film extra emotionele lading geeft. We hebben immers jaren met deze mensen doorgebracht. Fat Thor vergeten we dan maar even...
Timothy van Damme
11. They Shall Not Grow Old (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Peter Jackson | Cast: Britse soldaten in de Eerste Wereldoorlog | Duur: 99 min | Recensie
Je moet even geduld hebben, maar het wachten wordt meer dan beloond. Zodra het beeldkader oprekt en de digitale kleuren in de honderd jaar oude zwart-witbeelden vloeien, komt de Eerste Wereldoorlog tot leven. Peter Jackson maakt van zijn documentaire een huiveringwekkende en aangrijpende belevenis: hij plaatst de kijker midden in de loopgraven, tussen de jonge soldaten - degenen die de strijd (of beter gezegd: de slachting) overleven, doen hun verhaal in de voice-overs. Niet te missen!
Frank Stol
12. Long Day's Journey Into Night (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Gan Bi | Cast: Wei Tang, Jue Huang, Sylvia Chang, Hong-Chi Lee | Duur: 133 min | Recensie
Long Day's Journey Into Night is een visueel indrukwekkende film vol lang aangehouden, dromerige beelden waarin zich langzaamaan een filmnoir-achtig plot ontrolt. Maar dat verhaal is ondergeschikt aan hoe de dromerige sfeer, die door de stijl wordt gecreëerd, je daarin meezuigt. En dan begint de droom pas echt, als je halverwege je 3D-bril moet opzetten voor het laatste uur: één lange take waarin de camera door een droom of het hiernamaals zweeft. Subliem.
Kaj van Zoelen
13. High Life (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Claire Denis | Cast: Robert Pattinson, Juliette Binoche, André Benjamin, Mia Goth | Duur: 110 min | Recensie
In High Life koerst een ruimteschip richting het diepste en meest donkerste zwart van de kosmos. Aan boord vinden we geen hoogopgeleide astronauten met fijn gekamde haartjes, maar een groep gedetineerden die in naam van de wetenschap energie proberen te winnen uit zwarte gaten. Daarboven is het leven fascinerend maar vooral beangstigend. Met dit existentiële ruimtedrama prikkelt regisseur Claire Denis zowel lichaam als geest.
Sam Duijf
14. Us (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jordan Peele | Cast: Lupita Nyong'o, Winston Duke, Elisabeth Moss, Tim Heidecker | Duur: 116 min | Recensie
Net als bij voorganger Get Out zit er in Jordan Peeles tweede speelfilm meer verborgen dan je in eerste instantie denkt. Door de onderliggende thema's zou je in de titel Us zelfs een metafoor voor de hedendaagse Verenigde Staten kunnen zien. Peele confronteert een gezin met hun terroriserende dubbelgangers en legt een sinister overheidscomplot bloot. Een ander, net iets te gelukt wit gezin wordt op weergaloze te grazen genomen in hun eigen decadente villa.
Arjan Welles
15. Green Book (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Peter Farrelly | Cast: Viggo Mortensen, Mahershalalhashbaz Ali, Linda Cardellini, Sebastian Maniscalco | Duur: 130 min | Recensie
Green Book is een bijzonder verhaal over twee contrasterende personages die voortdurend met elkaar in de clinch liggen, maar elkaar tegelijkertijd opmerkelijk aanvullen. Met een van de emotioneelste eindes van dit jaar is dit een van de meest terechte Oscarwinnaars van de laatste jaren.
Niels van Arkel
16. Thunder Road (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jim Cummings | Cast: Jim Cummings, Kendal Farr, Nican Robinson, Jocelyn DeBoer | Duur: 92 min | Recensie
Volstrekt eigenzinnige tragikomedie over een politieagent die emotioneel een hoop te verstouwen krijgt als zijn moeder overlijdt én zijn vrouw van hem wil scheiden. Waar je bij de meeste films al gauw ziet welke toon, stijl of sfeer de makers beogen, val je bij Thunder Road van de ene verbazing in de andere. Houd regisseur/scenarist/hoofdrolspeler Jim Cummings in de gaten!
Sil Smit
17. Knives Out (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Rian Johnson | Cast: Daniel Craig, Chris Evans, Ana de Armas, Jamie Lee Curtis | Duur: 130 min | Recensie
Neem een familie die gevarieerder is dan de Adams Family en die duidelijk nooit Disneys Inside Out heeft gekeken. Zet die familie in een huis dat het midden houdt tussen het kasteel van Belle en het Beest en het Bates Motel. Voeg vervolgens een moord toe die wel of niet een zelfmoord is en je hebt een uiterst klassieke, maar vooral magische formule voor een heerlijke wie-is-de-daderavond. Met een bevrijdend on-Bondiaanse Daniel Craig als privédetective is Knives Out een keiharde toptwintigfilm.
Roel Jansen
18. Ad Astra (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: James Gray | Cast: Brad Pitt, Liv Tyler, Ruth Negga, Tommy Lee Jones | Duur: 122 min | Recensie
Hoewel een scifi-thriller die zwaar leunt op natuurkundige verschijnselen en maatschappelijke dilemma's dit jaar geen nieuw fenomeen was, was de traagheid waarmee Ad Astra zich door het heelal manoeuvreerde wel terra incognita. Het zorgde voor een prachtige sereniteit, waarin een nog niet eerder vertoonde ingetogenheid van Brad Pitt haast letterlijk alle ruimte kreeg. De persoonlijke thema's over erfelijke verantwoordelijkheid en generatieconflicten gingen naadloos over in de overkoepelende hedendaagse thema's zonder daarbij belerend te worden.
Symen Boersma
19. Werk ohne Autor (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Florian Henckel von Donnersmarck | Cast: Tom Schilling, Sebastian Koch, Paula Beer, Saskia Rosendahl | Duur: 188 min | Recensie
Bijna een jaar geleden zat ik in het Filmhuis in Alkmaar helemaal rechts vooraan in de zaal. Ik wist amper iets over Werk Ohne Autor en vermaakte me ondanks de continue scheve nek met de vele mooi uitgewerkte personages, de wisselingen in de tijd, de dramatische ontwikkelingen en de kunstige setting in zowel Oost- als West-Duitsland. Al met al zeer meeslepend gebracht. Het waren voor mij de drie beste filmuren van het jaar.
Bram de Groot
20. Climax (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Gaspar Noé | Cast: Sofia Boutella, Romain Guillermic, Souheila Yacoub, Kiddy Smile | Duur: 95 min | Recensie
Sommige films kijk je niet, die onderga je. Alleen al de intense dansscène aan het begin van Climax moet je ervaren om die te geloven, en daarna blijkt er lsd in de sangria te zijn gemieterd. Een hel op aarde opent de deuren en verwelkomt je. Elke keer dat je denkt dat de nachtmerrietrip niet verder kan escaleren, gooit regisseur Gaspard Noë er een schepje bovenop. Dingen zullen nooit meer hetzelfde zijn.
Ruud Vos
Individuele toptiens
Jelle Fastenau
1.Parasite
2.The Favourite
3.Midsommar
4.If Beale Street Could Talk
5.Once Upon a Time in... Hollywood
6.High Life
7.Eighth Grade
8.They Shall Not Grow Old
9.Can You Ever Forgive Me?
10.Booksmart
Thierry Verhoeven
1.Portrait de la Jeune Fille en Feu
2.Eighth Grade
3.The Favourite
4.Midsommar
5.Creed II
6.Parasite
7.De Patrick
8.Marriage Story
9.The Farewell
10.Can You Ever Forgive Me?
Ruud Vos
1.Parasite
2.Midsommar
3.Portrait de la Jeune Fille en Feu
4.Sorry to Bother You
5.Avengers: Endgame
6.Nocturne
7.Climax
8.Eighth Grade
9.De Patrick
10.In Fabric
Sil Smit
1.Marriage Story
2.Midsommar
3.Thunder Road
4.Once Upon a Time in... Hollywood
5.Queen of Hearts
6.Mid 90s
7.Ruben Brandt, Collector
8.In Fabric
9.Vox Lux
10.De Libi
Bram de Groot
1. Werk Ohne Autor
2. Once Upon a Time in... Hollywood
3. Parasite
4. Joker
5. Us
6. Avengers: Endgame
7. The Beach Bum
8. Ad Astra
9. The Irishman
10. Crawl
Kaj van Zoelen
1.Long Day's Journey Into Night
2.Ash Is Purest White
3.Portrait de la Jeune Fille en Feu
4.The Irishman
5.Shadow
6.An Elephant Sitting Still
7.Parasite
8.A Shaun the Sheep Movie: Farmageddon
9.Funan
10.The Third Wife
Arjan Welles
1.Joker
2.The Irishman
3.Midsommar
4.Us
5.Le Jeune Ahmed
6.Das Schweigende Klassenzimmer
7.Knives Out
8.Once Upon a Time in... Hollywood
9.The Swallows of Kabul
10.Star Wars: The Rise of Skywalker
Niels van Arkel
1.Parasite
2.Green Book
3.Marriage Story
4.Knives Out
5.Avengers: Endgame
6.Joker
7.The Rise of Skywalker
8.The Irishman
9.Toy Story 4
10.Klaus
Roel Jansen
1.The Favourite
2.Joker
3.Mi Vida
4.Once Upon a Time in... Hollywood
5.They Shall Not Grow old
6.Two Popes
7.Instinct
8.J'Ai Perdu Mon Corps
9.Knives Out
10.Klaus
Sam Duijf
1.High Life
2.The Favourite
3.A Rainy Day in New York
4.Parasite
5.Marriage Story
6.Thunder Road
7.Amazing Grace
8.Sorry We Missed You
9.Take Me Somewhere Nice
10.De Patrick
Jan-Peter Rook
1.Once upon a Time in... Hollywood
2.Eighth Grade
3.Long Day's Journey Into Night
4.The Favourite
5.Parasite
6.De belofte van Pisa
7.The Irishman
8.Joker
9.Ben Is Back
10.Star Wars: The Rise of Skywalker
Frank Stol
1.Joker
2.Once Upon a Time in... Hollywood
3.They Shall Not Grow Old
4.The Irishman
5.Climax
6.Green Book
7.Spider-Man: Far From Home
8.Instinct
9.Marriage Story
10.Mid90s
Timothy van Damme
1.Joker
2.The Irishman
3.Tigers Are Not Afraid
4.Hotel Mumbai
5.Klaus
6.Toy Story 4
7.Polar
8.El Camino - A Breaking Bad Movie
9.Triple Frontier
10.Avengers: Endgame
Symen Boersma
1.Joker
2.Once Upon a Time in... Hollywood
3.Ad Astra
4.Parasite
5.The Irishman
6.They Shall Not Grow Old
7.King of the Cruise
8.Yesterday
9.John Wick 3
10.Iron Sky 2
Zilko Tarici
1.Joker
2.The Irishman
3.Once Upon a Time in... Hollywood
4.Parasite
5.John Wick Chapter 3
6.Avengers: Endgame
7.Le Mans '66
8.Us
9.Doctor Sleep
10.Midsommar
Tom van der Krieke
1.Portrait de la Jeune Fille en Feu
2.Parasite
3.The Favourite
4.Marriage Story
5.Sorry We Missed You
6.Once Upon a Time in... Hollywood
7.Dolor y Gloria
8.The Irishman
9.Eighth Grade
10.High Life
Parasite is de opvolger van Mission: Impossible - Fallout (jaarlijst 2018).
Eerder wonnen Dunkirk (jaarlijst 2017), La La Land (jaarlijst 2016), Mad Max: Fury Road (jaarlijst 2015), Nightcrawler] (jaarlijst 2014), Gravity (jaarlijst 2013), Shame (jaarlijst 2012), Drive (jaarlijst 2011), The Social Network (jaarlijst 2010), Let the Right One In (jaarlijst 2009), No Country for Old Men (jaarlijst 2008), 4 Maanden, 3 Weken & 2 Dagen (jaarlijst 2007) en Caché (jaarlijst 2006).
Zagen we dat terug op FilmTotaal? Jazeker, het nieuws was bijna niet aan te slepen. Sommigen noemden ons gekscherend Marvel- of DisneyTotaal, en daar had het inderdaad veel van weg af en toe, maar we konden er niet omheen. Disney heeft sinds dit jaar Marvel, Pixar, Lucasfilm én 21st Century Fox in handen, maakte controversiële remakes van zijn eigen klassiekers, brak het ene na het andere record en begon ook nog eens een eigen streamingdienst. Neem het ons dus vooral niet kwalijk daar hoogfrequent over te berichten. Bovendien vond het nieuws gretig aftrek onder onze lezers en daar zijn wij natuurlijk niet ongevoelig voor. Ook voor harde pegels niet trouwens, maar Disney heeft ons nog niet benaderd voor een miljardenovername. Ik droom er wel eens van, maar het verlies van onze onafhankelijkheid draait altijd uit op een nachtmerrie.
Zien we Disneys alleenheerschappij ook terug in onze top twintig van het jaar? Nou nee, dat niet. Avengers heeft de eindlijst nog wel gehaald en Ad Astra mag je sinds maart ook Disney noemen, maar verder schittert de studio door afwezigheid. De enige miljardenklapper naast Endgame is Joker, de eerste R-rated film die zo'n bedrag in het laatje wist te brengen. Dat is misschien nog wel de grootste verrassing van het jaar, want ondanks de immense populariteit van het personage, leek de productie te artistiek en in zichzelf gekeerd om een groot publiek aan te spreken. Niets bleek minder waar.
Toch stak één film uit boven de rest. Parasite wist ons dermate te amuseren en te verrassen dat hij terug te vinden is op maar liefst elf van onze zestien lijstjes. Drie keer prijkt hij bovenaan. De originaliteit, onvoorspelbaarheid en eigenzinnigheid van deze messcherpe satire (slechts één van de labels die je eraan kunt hangen) spraken dit jaar het meest tot onze verbeelding. Die eigenschappen blijken de grootste gemene deler van onze hele eindlijst, want op het superheldeneindspel na zit er geen enkele sequel-, prequel-, reboot- of franchisetitel tussen. Hoewel we daar net zo goed van kunnen genieten, raken de films die iets te zeggen hebben, een andere weg in slaan of een oorspronkelijk verhaal vertellen ons kennelijk het allermeest.
Onbekend maakt onbemind, maar laten we die uitdrukking massaal ontkrachten komend jaar. Omarm de films die anders zijn dan je gewend bent en ontdek onverwachte nieuwe pareltjes. En het oude vertrouwde? Dat kijk je er natuurlijk gewoon nog naast.
Een geweldig 2020 gewenst!
Remko Mewe
Hoofdredacteur
1. Parasite (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Joon-ho Bong | Cast: Kang-ho Song, Seon-gyun Lee, Yeo-jeong Jo, Woo-sik Choi | Duur: 132 min | Recensie
Waar je voor sommige regisseurs blind een bioscoopkaartje kunt kopen, is dat in het geval van Bong Joon Ho zelfs de gewenste uitgangspositie. De Zuid-Koreaanse regisseur wisselt zo soepel van genres, dat hij inmiddels een genre op zichzelf is geworden. Parasite vormt hierop geen uitzondering: wat begint als een satirische klucht over klassenverschillen, slaat naadloos om in onverwacht duistere en aangrijpende richtingen, waarin de onderbuik van de maatschappij op gelaagde wijze wordt blootgelegd. Terechte winnaar van de Gouden Palm.
Jelle Fastenau
2. Joker (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Todd Phillips | Cast: Joaquin Phoenix, Robert De Niro, Zazie Beetz, Frances Conroy | Duur: 121 min | Recensie
Todd Phillips levert met Joker een waanzinnige film af, die werkt als karakterstudie, stripverfilming, blockbuster én hommage aan filmklassiekers van de heren Scorsese en Lumet. Het is echter Joaquin Phoenix die de film maakt wat hij is. Zijn verbluffende, ijzingwekkende vertolking is van hetzelfde torenhoge niveau als Heath Ledgers legendarische rol in The Dark Knight. Aanvullende hulde is op zijn plaats voor Robert De Niro en de krachtige muziek van Hildur Guðnadóttir.
Zilko Tarici
3. Once Upon a Time in... Hollywood (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Quentin Tarantino | Cast: Leonardo DiCaprio, Brad Pitt, Margot Robbie, Emile Hirsch | Duur: 161 min | Recensie
Wanneer iemand als Tarantino zegt een film te gaan maken over een gevoelig onderwerp zoals Sharon Tate en de Manson Family, gaat iedereen op het puntje van zijn stoel zitten. Als absolute zwaargewichten DiCaprio en Pitt dan de hoofdrollen vertolken, is het helemaal feest. Tarantino stelde niet teleur en wist van één van zijn vermoedelijk laatste films een eigentijds tijdloze klassieker te maken die veel belooft voor het slot van zijn carrière.
Symen Boersma
4. The Irishman (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Martin Scorsese | Cast: Robert De Niro, Al Pacino, Jesse Plemons, Anna Paquin | Duur: 208 min | Recensie
The Irishman is een van de meest indrukwekkende en aangrijpende films uit het imposante oeuvre van Martin Scorsese. Het zes decennia omspannende, drieënhalf uur durende The Irishman is een groots epos, maar vertelt uiteindelijk een bijzonder persoonlijk verhaal over spijt, vergankelijkheid, eenzaamheid en schuldgevoel. Ontzagwekkend camerawerk en fantastisch acteerwerk, met als uitblinker Joe Pesci, zorgen ervoor dat dit een onvergetelijke film is die nog lang in het hoofd blijft rondspoken.
Tom van der Krieke
5. The Favourite (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Giorgos Lanthimos | Cast: Olivia Colman, Rachel Weisz, Emma Stone, Faye Daveney | Duur: 119 min | Recensie
Verrukkelijk, sadistisch, charmant, wreed, bloedjemooi, smerig, lekker, doortrapt en onvergetelijk. The Favourite is het allemaal. En het enige dat The Lobster-regisseur Yorgos Lanthimos nodig had om een strijd om de koninklijke lieveling zo weergaloos en Oscarwinnend te maken, zijn drie actrices die het onderste uit de gouden kan halen. Genieten van een kostuumdrama is heel lang niet zo dramatisch lekker geweest.
Roel Jansen
6. Midsommar (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Ari Aster | Cast: Florence Pugh, Jack Reynor, Vilhelm Blomgren, William Jackson Harper | Duur: 147 min | Recensie
Wat is de beste remedie tegen een familietrauma? Midsommar vieren met je nieuwe Zweedse matties natuurlijk! Een schlemielige commune blijkt er duistere gewoontes op na te houden. Mensen verdwijnen en hoofden veranderen in een moesachtige substantie. Florence Pugh is misschien wel op haar aantrekkelijkst als ze iemand speelt die kapot is vanbinnen. Opmerkelijk ook hoe grappig de folkhorror van Midsommar tussen de schokkende scènes door is. Misschien wel de beste komedie van 2019.
Ruud Vos
7. Portrait de la Jeune Fille en Feu (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Céline Sciamma | Cast: Noémie Merlant, Adele Haenel, Luàna Bajrami, Valeria Golino | Duur: 119 min | Recensie
Wat La Vie d'Adèle en Call Me by Your Name mij niet konden bieden, kreeg ik dit jaar alsnog met Portrait de la Jeune Fille en Feu: een meeslepende doch toekomstloze romance, waarin verlangen, hoop en realiteitszin steeds om voorrang strijden. Even prachtig gefilmd als geacteerd. Ik verwacht niet dat ik ooit nog naar Vivaldi's 'De Vier Jaargetijden' zal kunnen luisteren zonder te moeten terugdenken aan dat indrukwekkende eindshot.
Thierry Verhoeven
8. Marriage Story (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Noah Baumbach | Cast: Scarlett Johansson, Adam Driver, Merritt Wever, Laura Dern | Duur: 136 min | Recensie
Scarlett Johannson en Adam Driver op de toppen van hun kunnen in een echtscheidingsdrama dat hilarische en hartverscheurende scènes moeiteloos afwisselt. Regisseur Noah Baumbach maakte al een handvol aardige films, maar Marriage Story is zijn eerste meesterwerk. De beste echtscheidingsfilm sinds Kramer vs. Kramer.
Sil Smit
9. Eighth Grade (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Bo Burnham | Cast: Elsie Fisher, Josh Hamilton, Emily Robinson, Jake Ryan | Duur: 93 min | Recensie
We zijn allemaal een keer dertien geweest en dat besef je pas goed als je naar Eighth Grade kijkt. De onzekerheden van het tiener zijn worden op zo'n herkenbare en eerlijke manier in beeld gebracht, dat het soms pijnlijk is om naar te kijken. Tegelijkertijd zijn de belevenissen van de onzekere Kayla, inclusief haar rommelige vlogs en de bijzondere band met haar vader, zo ontzettend aandoenlijk dat je geen moment van haar zijde wilt wijken.
Jan-Peter Rook
10. Avengers: Endgame (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Anthony Russo, Joe Russo | Cast: Brie Larson, Linda Cardellini, Scarlett Johansson, Karen Gillan | Duur: 181 min | Recensie
Hoewel Avengers: Endgame niet zo sterk is als zijn voorganger, was het sluitstuk een onmisbare bioscoopervaring. Het is voornamelijk de laatste akte waar de fans al die jaren naar toegeleefd hebben. Alle verhalen komen bij elkaar in een zinderende finale vol spetterende actie. Niet alle helden komen ongeschonden uit de strijd, wat de film extra emotionele lading geeft. We hebben immers jaren met deze mensen doorgebracht. Fat Thor vergeten we dan maar even...
Timothy van Damme
11. They Shall Not Grow Old (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Peter Jackson | Cast: Britse soldaten in de Eerste Wereldoorlog | Duur: 99 min | Recensie
Je moet even geduld hebben, maar het wachten wordt meer dan beloond. Zodra het beeldkader oprekt en de digitale kleuren in de honderd jaar oude zwart-witbeelden vloeien, komt de Eerste Wereldoorlog tot leven. Peter Jackson maakt van zijn documentaire een huiveringwekkende en aangrijpende belevenis: hij plaatst de kijker midden in de loopgraven, tussen de jonge soldaten - degenen die de strijd (of beter gezegd: de slachting) overleven, doen hun verhaal in de voice-overs. Niet te missen!
Frank Stol
12. Long Day's Journey Into Night (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Gan Bi | Cast: Wei Tang, Jue Huang, Sylvia Chang, Hong-Chi Lee | Duur: 133 min | Recensie
Long Day's Journey Into Night is een visueel indrukwekkende film vol lang aangehouden, dromerige beelden waarin zich langzaamaan een filmnoir-achtig plot ontrolt. Maar dat verhaal is ondergeschikt aan hoe de dromerige sfeer, die door de stijl wordt gecreëerd, je daarin meezuigt. En dan begint de droom pas echt, als je halverwege je 3D-bril moet opzetten voor het laatste uur: één lange take waarin de camera door een droom of het hiernamaals zweeft. Subliem.
Kaj van Zoelen
13. High Life (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Claire Denis | Cast: Robert Pattinson, Juliette Binoche, André Benjamin, Mia Goth | Duur: 110 min | Recensie
In High Life koerst een ruimteschip richting het diepste en meest donkerste zwart van de kosmos. Aan boord vinden we geen hoogopgeleide astronauten met fijn gekamde haartjes, maar een groep gedetineerden die in naam van de wetenschap energie proberen te winnen uit zwarte gaten. Daarboven is het leven fascinerend maar vooral beangstigend. Met dit existentiële ruimtedrama prikkelt regisseur Claire Denis zowel lichaam als geest.
Sam Duijf
14. Us (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jordan Peele | Cast: Lupita Nyong'o, Winston Duke, Elisabeth Moss, Tim Heidecker | Duur: 116 min | Recensie
Net als bij voorganger Get Out zit er in Jordan Peeles tweede speelfilm meer verborgen dan je in eerste instantie denkt. Door de onderliggende thema's zou je in de titel Us zelfs een metafoor voor de hedendaagse Verenigde Staten kunnen zien. Peele confronteert een gezin met hun terroriserende dubbelgangers en legt een sinister overheidscomplot bloot. Een ander, net iets te gelukt wit gezin wordt op weergaloze te grazen genomen in hun eigen decadente villa.
Arjan Welles
15. Green Book (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Peter Farrelly | Cast: Viggo Mortensen, Mahershalalhashbaz Ali, Linda Cardellini, Sebastian Maniscalco | Duur: 130 min | Recensie
Green Book is een bijzonder verhaal over twee contrasterende personages die voortdurend met elkaar in de clinch liggen, maar elkaar tegelijkertijd opmerkelijk aanvullen. Met een van de emotioneelste eindes van dit jaar is dit een van de meest terechte Oscarwinnaars van de laatste jaren.
Niels van Arkel
16. Thunder Road (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Jim Cummings | Cast: Jim Cummings, Kendal Farr, Nican Robinson, Jocelyn DeBoer | Duur: 92 min | Recensie
Volstrekt eigenzinnige tragikomedie over een politieagent die emotioneel een hoop te verstouwen krijgt als zijn moeder overlijdt én zijn vrouw van hem wil scheiden. Waar je bij de meeste films al gauw ziet welke toon, stijl of sfeer de makers beogen, val je bij Thunder Road van de ene verbazing in de andere. Houd regisseur/scenarist/hoofdrolspeler Jim Cummings in de gaten!
Sil Smit
17. Knives Out (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: Rian Johnson | Cast: Daniel Craig, Chris Evans, Ana de Armas, Jamie Lee Curtis | Duur: 130 min | Recensie
Neem een familie die gevarieerder is dan de Adams Family en die duidelijk nooit Disneys Inside Out heeft gekeken. Zet die familie in een huis dat het midden houdt tussen het kasteel van Belle en het Beest en het Bates Motel. Voeg vervolgens een moord toe die wel of niet een zelfmoord is en je hebt een uiterst klassieke, maar vooral magische formule voor een heerlijke wie-is-de-daderavond. Met een bevrijdend on-Bondiaanse Daniel Craig als privédetective is Knives Out een keiharde toptwintigfilm.
Roel Jansen
18. Ad Astra (2019)
Bekijk de afbeeldingRegie: James Gray | Cast: Brad Pitt, Liv Tyler, Ruth Negga, Tommy Lee Jones | Duur: 122 min | Recensie
Hoewel een scifi-thriller die zwaar leunt op natuurkundige verschijnselen en maatschappelijke dilemma's dit jaar geen nieuw fenomeen was, was de traagheid waarmee Ad Astra zich door het heelal manoeuvreerde wel terra incognita. Het zorgde voor een prachtige sereniteit, waarin een nog niet eerder vertoonde ingetogenheid van Brad Pitt haast letterlijk alle ruimte kreeg. De persoonlijke thema's over erfelijke verantwoordelijkheid en generatieconflicten gingen naadloos over in de overkoepelende hedendaagse thema's zonder daarbij belerend te worden.
Symen Boersma
19. Werk ohne Autor (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Florian Henckel von Donnersmarck | Cast: Tom Schilling, Sebastian Koch, Paula Beer, Saskia Rosendahl | Duur: 188 min | Recensie
Bijna een jaar geleden zat ik in het Filmhuis in Alkmaar helemaal rechts vooraan in de zaal. Ik wist amper iets over Werk Ohne Autor en vermaakte me ondanks de continue scheve nek met de vele mooi uitgewerkte personages, de wisselingen in de tijd, de dramatische ontwikkelingen en de kunstige setting in zowel Oost- als West-Duitsland. Al met al zeer meeslepend gebracht. Het waren voor mij de drie beste filmuren van het jaar.
Bram de Groot
20. Climax (2018)
Bekijk de afbeeldingRegie: Gaspar Noé | Cast: Sofia Boutella, Romain Guillermic, Souheila Yacoub, Kiddy Smile | Duur: 95 min | Recensie
Sommige films kijk je niet, die onderga je. Alleen al de intense dansscène aan het begin van Climax moet je ervaren om die te geloven, en daarna blijkt er lsd in de sangria te zijn gemieterd. Een hel op aarde opent de deuren en verwelkomt je. Elke keer dat je denkt dat de nachtmerrietrip niet verder kan escaleren, gooit regisseur Gaspard Noë er een schepje bovenop. Dingen zullen nooit meer hetzelfde zijn.
Ruud Vos
Individuele toptiens
Jelle Fastenau
1.Parasite
2.The Favourite
3.Midsommar
4.If Beale Street Could Talk
5.Once Upon a Time in... Hollywood
6.High Life
7.Eighth Grade
8.They Shall Not Grow Old
9.Can You Ever Forgive Me?
10.Booksmart
Thierry Verhoeven
1.Portrait de la Jeune Fille en Feu
2.Eighth Grade
3.The Favourite
4.Midsommar
5.Creed II
6.Parasite
7.De Patrick
8.Marriage Story
9.The Farewell
10.Can You Ever Forgive Me?
Ruud Vos
1.Parasite
2.Midsommar
3.Portrait de la Jeune Fille en Feu
4.Sorry to Bother You
5.Avengers: Endgame
6.Nocturne
7.Climax
8.Eighth Grade
9.De Patrick
10.In Fabric
Sil Smit
1.Marriage Story
2.Midsommar
3.Thunder Road
4.Once Upon a Time in... Hollywood
5.Queen of Hearts
6.Mid 90s
7.Ruben Brandt, Collector
8.In Fabric
9.Vox Lux
10.De Libi
Bram de Groot
1. Werk Ohne Autor
2. Once Upon a Time in... Hollywood
3. Parasite
4. Joker
5. Us
6. Avengers: Endgame
7. The Beach Bum
8. Ad Astra
9. The Irishman
10. Crawl
Kaj van Zoelen
1.Long Day's Journey Into Night
2.Ash Is Purest White
3.Portrait de la Jeune Fille en Feu
4.The Irishman
5.Shadow
6.An Elephant Sitting Still
7.Parasite
8.A Shaun the Sheep Movie: Farmageddon
9.Funan
10.The Third Wife
Arjan Welles
1.Joker
2.The Irishman
3.Midsommar
4.Us
5.Le Jeune Ahmed
6.Das Schweigende Klassenzimmer
7.Knives Out
8.Once Upon a Time in... Hollywood
9.The Swallows of Kabul
10.Star Wars: The Rise of Skywalker
Niels van Arkel
1.Parasite
2.Green Book
3.Marriage Story
4.Knives Out
5.Avengers: Endgame
6.Joker
7.The Rise of Skywalker
8.The Irishman
9.Toy Story 4
10.Klaus
Roel Jansen
1.The Favourite
2.Joker
3.Mi Vida
4.Once Upon a Time in... Hollywood
5.They Shall Not Grow old
6.Two Popes
7.Instinct
8.J'Ai Perdu Mon Corps
9.Knives Out
10.Klaus
Sam Duijf
1.High Life
2.The Favourite
3.A Rainy Day in New York
4.Parasite
5.Marriage Story
6.Thunder Road
7.Amazing Grace
8.Sorry We Missed You
9.Take Me Somewhere Nice
10.De Patrick
Jan-Peter Rook
1.Once upon a Time in... Hollywood
2.Eighth Grade
3.Long Day's Journey Into Night
4.The Favourite
5.Parasite
6.De belofte van Pisa
7.The Irishman
8.Joker
9.Ben Is Back
10.Star Wars: The Rise of Skywalker
Frank Stol
1.Joker
2.Once Upon a Time in... Hollywood
3.They Shall Not Grow Old
4.The Irishman
5.Climax
6.Green Book
7.Spider-Man: Far From Home
8.Instinct
9.Marriage Story
10.Mid90s
Timothy van Damme
1.Joker
2.The Irishman
3.Tigers Are Not Afraid
4.Hotel Mumbai
5.Klaus
6.Toy Story 4
7.Polar
8.El Camino - A Breaking Bad Movie
9.Triple Frontier
10.Avengers: Endgame
Symen Boersma
1.Joker
2.Once Upon a Time in... Hollywood
3.Ad Astra
4.Parasite
5.The Irishman
6.They Shall Not Grow Old
7.King of the Cruise
8.Yesterday
9.John Wick 3
10.Iron Sky 2
Zilko Tarici
1.Joker
2.The Irishman
3.Once Upon a Time in... Hollywood
4.Parasite
5.John Wick Chapter 3
6.Avengers: Endgame
7.Le Mans '66
8.Us
9.Doctor Sleep
10.Midsommar
Tom van der Krieke
1.Portrait de la Jeune Fille en Feu
2.Parasite
3.The Favourite
4.Marriage Story
5.Sorry We Missed You
6.Once Upon a Time in... Hollywood
7.Dolor y Gloria
8.The Irishman
9.Eighth Grade
10.High Life
Parasite is de opvolger van Mission: Impossible - Fallout (jaarlijst 2018).
Eerder wonnen Dunkirk (jaarlijst 2017), La La Land (jaarlijst 2016), Mad Max: Fury Road (jaarlijst 2015), Nightcrawler] (jaarlijst 2014), Gravity (jaarlijst 2013), Shame (jaarlijst 2012), Drive (jaarlijst 2011), The Social Network (jaarlijst 2010), Let the Right One In (jaarlijst 2009), No Country for Old Men (jaarlijst 2008), 4 Maanden, 3 Weken & 2 Dagen (jaarlijst 2007) en Caché (jaarlijst 2006).
