Met de psychologische thriller Get Out leverde komiek Jordan Peele één van de meest geprezen debuutfilms van deze eeuw af. Dat staat echter lang niet altijd garant voor een sterke tweede film. Torenhoge verwachtingen en een vaak overambitieus plot hebben al meerdere getalenteerde filmmakers de das omgedaan. Daar is Peele echter immuun voor, zo blijkt uit het fantastische Us.
Us focust zich op de Wilson-familie, die tijdens hun zomervakantie naar Santa Cruz ruw wordt opgeschrikt door een viertal dubbelgangers. Zij lijken niet alleen precies op hen, maar denken ook hetzelfde en zullen niet rusten tot de Wilsons aan hun einde komen. Bij voorkeur zo bloederig mogelijk. Peele biedt meer dan slechts een originele twist op een redelijk standaard indringersverhaal, maar uit de school klappen zou de ervaring drastisch verpesten. Het beste is om zo ongeïnformeerd mogelijk de film te bekijken. Een mening die gedeeld wordt door Peele en het marketingteam. De promotie was niet voor niets zo mysterieus en kleinschalig.
Het is natuurlijk verleidelijk om Us te vergelijken met diens voorganger, maar dit zou oneerlijk zijn. Peele heeft duidelijk andere ambities dan in zijn debuut, en kiest voor een volledig andere benadering. Het voornaamste verschil is dat Us wel degelijk een pure horror is, waar de regisseur Get Out nog kwalificeerde als thriller. Us draait om de pure doodsangst en chaos die de Wilsons doormaken tijdens de gewelddadige aanval van hun tweelingen. Het verhaal is minder gestructureerd en de kijker wordt voortdurend bestookt met minutenlange scènes die vooral bedoeld zijn om hen de stuipen op het lijf te jagen.
Laat dit nou net het gebied zijn waarop Peele uitblinkt. Hij is een visueel vaardig regisseur en ook zijn schrijfwerk is weer dik in orde. Het draait dit keer vooral om de suspense. Peele is een meester in het scheppen van een ongemakkelijke, spannende sfeer. De kijker is nooit zeker, kan nimmer achteroverleunen en wordt gedwongen om dezelfde martelgangen te doorstaan als de hoofdrolspelers. Peele geniet van het spelen met de verwachtingen van zijn publiek en behandelt deze scènes met dezelfde zorg als John Carpenter en Alfred Hitchcock dat ooit deden.
Gelukkig laat Peele ook zijn humoristische talenten niet onbenut. Er valt genoeg te lachen. Winston Duke verzorgt de meeste komische afleiding. Hij is uitstekend op dreef als één van de meest geweldige horrorvaders uit de geschiedenis van het genre. Hij speelt zijn rol met zichtbaar plezier, maar ook Elizabeth Moss mag haar schermtijd gebruiken om het publiek af te leiden van de constante terreur op het scherm. De echte ster van Us is echter zonder twijfel Lupita Nyong'o, die de rol van haar leven speelt als moeder die bereid is alles te doen voor haar familie, maar ook als de doodenge leider van de kwaadaardige groep dubbelgangers. Nyong'o is intens, ontroerend en ongelooflijk stoer in een rol die niet onderdoet voor die van Toni Collette in Hereditary, nog zo'n fenomenale recente horrorfilm.
Door de toon en het razende tempo gaat wel iets verloren van de subtiliteit die Get Out nog had. Peele heeft opnieuw van alles te zeggen over de wereld om ons heen, maar de symboliek en verwijzingen zijn bijna teveel om in de eerste kijkbeurt mee te krijgen. Hij neemt onvoldoende tijd om zijn thema's goed uit te leggen. Zwaarwegende boodschappen over onderdrukking, valse filantropie en klassenverschillen worden krachtig opgezet, maar lopen elkaar op den duur vooral in de weg. Daardoor is Us misschien niet helemaal geslaagd als sociaal commentaar, maar als horrorfilm is dit één van de beste toevoegingen aan het genre van de laatste jaren. Bovendien bevestigt de film dat Peele het in zich heeft om uit te groeien tot één van de meest invloedrijke en geprezen filmmakers van deze tijd. De verwachtingen zullen er niet minder op worden.
