Welke ongebruikte woorden kun je nog verzinnen voor een recensie over Jaws, de moeder aller zomerblockbusters? Je kunt geen filmboek openslaan zonder iets te lezen over de witte haai die de Amerikanen in de zomer van 1975 zo'n grote angst aanjoeg dat heel wat zonnebaders niet eens een voet in zee durfden te zetten. De reden dat wij het over deze baanbrekende klassieker hebben is dat hij voor het eerst te zien is in IMAX-theaters.
Hoewel deze monsterfilm met een opbrengst van honderd miljoen dollar één van de grootste bioscoopsuccessen aller tijden is, lagen de kaarten er bij aanvang toch wat anders bij. Het mag een klein wonder heten dat Spielberg als regisseur werd aangewezen want zijn debuutfilm The Sugarland Express werd maar zeer matig onthaald. Spielberg had gelukkig ook nog Duel op zak, een ijzingwekkende televisiefilm waarin een man achtervolgd wordt door een moordende truck. Volgens Spielberg was het dan ook niet zo moeilijk om het gevaar van een truck te vervangen door een sinistere witte haai.
Hoewel Universal volop in de kracht van de roman van Peter Benchley geloofde, dreigde alles een fiasco te worden toen op de set het mechanische beest maar zelden bleek te werken. Bovendien kreeg Spielberg vrij vlug spijt van zijn enthousiasme en probeerde hij meermaals om uit het project te stappen, maar de studio wist hem gelukkig aan boord te houden door hem te beloven dat hij bij zijn volgende film volledig zijn zin zou krijgen.
De studio besteedde bijna twee miljoen dollar aan de marketing waaronder heel wat reclamespots op televisie waarbij de beklijvende soundtrack van John Williams werd gebruikt. Daarnaast was er nog een fantastische filmposter die zijn werk deed, alsook een overdaad aan Jaws-prullaria die ervoor zorgden dat vooral het Amerikaanse publiek massaal naar de bioscoop trok om deze geniale thriller te gaan zien. Daarmee was in 1975 de naam Steven Spielberg een begrip geworden, alsmede de term zomerblockbuster.
Spielberg deed in feite niks nieuws want zijn film was niet meer dan een variatie op de creature feature-films uit de jaren vijftig en zestig waarin heldhaftige mannen het moesten opnemen tegen één of ander bloeddorstig beest, in dit geval dus een haai die de toeristen van de badplaats Amity Island wil oppeuzelen. Spielberg had het pientere idee bedacht om aan dit doordeweekse verhaal een Hitchcock-achtig tintje te geven waardoor Jaws één van de meest invloedrijke films werd en nadien tot vervelens toe herhaald werd. Dat deed men in de Jaws-sequels en ontelbare copycats die één voor één een flauw aftreksel waren. Men veranderde gewoon de haai in een moordende orka bijvoorbeeld.
Nooit werd het niveau van dit meesterwerk geëvenaard, ook al krijg je pas na vijftig minuten voor het eerst een glimp van de witte haai te zien, terwijl daarvoor het sluipende gevaar gecreëerd wordt door de magistrale score van John Williams die een filmpersonage op zichzelf is. Hoewel Jaws meer dan twee uur duurt verveelt de film geen seconde dankzij het genie van Spielberg maar ook van de ijzersterke cast.
Roy Scheider als de rebellerende kustwachter die alle kritiek over zich heen krijgt, Richard Dreyfuss als wetenschapper die het alarmerende vingertje bovenhaalt en Robert Shaw als de roekeloze Quinten die de twee mannen mee in zijn gammele bootje neemt om op volle zee het zeemonster in pure Moby Dick-stijl een kopje kleiner te maken. Aan de andere kant van de lijn staat de bijna karikaturale burgemeester die weigert om gehoor te geven aan de waarschuwingen en voor de economische belangen van zijn stad kiest.
Zelfs al heb je Jaws al verschillende keren gezien blijft de film een klassieker die nooit gaat vervelen. Een blockbuster die zo vakkundig gemaakt is dat je er steeds iets nieuws in ontdekt en die terecht alle filmboeken haalt onder de noemer van 'niet te missen klassieker'. En dat dus nu in IMAX.
