Het leven in een klein, afgelegen dorp waar verveling, armoede en drugs welig tieren, kan uitzichtloos en hopeloos lijken. Zeker als je geen werk kunt krijgen en een wandeling naar een donutwinkel het hoogtepunt van de week is. Is het dan zo vreemd dat een leven van stagnatie of van uitbuiting van anderen de enige twee opties lijken?
In Red Rocket, de nieuwste film van Sean Baker, kijkt Mikey zo tegen het leven aan. Mikey is een aan lager wal pornoster die na zeventien jaar succes in Californië geen andere optie ziet dan terugkeren naar zijn geboorteplaats Texas City, dat de naam stad niet verdient. Daar moet hij zijn ex Lexi en schoonmoeder Lil smeken om bij hen op de bank te mogen slapen.
Werk kan hij vanwege zijn pornoverleden niet vinden, niemand neemt hem aan zodra hij uitlegt wat hij de afgelopen jaren deed. Dus gaat hij drugs dealen om aan geld te komen. Dan maakt hij een uitstapje naar het lokale donutrestaurant, Donut Hole. Het paars en geel van dat gebouw steekt schril af tegen het grauwe bestaan van de klanten, in beeld gebracht als een oase van licht en kleur.
Het is veelzeggend dat Lexi en Lil dit zien als een hoogtepunt van de week of zelfs maand, en nog veelzeggender dat zij het liefst het 'gat van de donut' eten: het stuk deeg dat uit de donut is geduwd om van een rond stuk deeg een donut te maken. Het vergeten, vaak weggeworpen deel van de donut, dat hier als specialiteit wordt verkocht.
Maar Mikey ziet het vrolijke paars en geel niet, hij heeft alleen oog voor de kleur rood. Van het haar van de zeventienjarige Strawberry, achter de toonbank van de Donut Hole. In haar ziet hij zijn redding. Eerst lijkt hij vooral verliefd, en misschien is zijn liefde oprecht. Maar liefde en seks zijn voor hem vooral een transactie: in het bijna achttienjarige mooie meisje ziet hij een potentiële pornoster, en zijn ticket naar een comeback in Californië als haar manager (en scènepartner).
Is Mikey een walgelijk figuur? In zekere zin wel. Maar Bakers script en Simon Rex' acteerwerk compliceren dat oordeel. Hij is charmant, grappig en soms oprecht liefdevol en zorgzaam. Zijn gladde charme zorgt voor een glans die zijn omgeving niet heeft. Het is niet moeilijk om te zien hoe iedereen om hem heen telkens weer voor zijn façade valt, waar hij zichzelf ook van overtuigd heeft; hij heeft absoluut geen zelfbewustzijn en ziet de schade die hij aanricht niet. Of in ieder geval niet als iets waar hij verantwoordelijkheid voor hoeft te nemen.
Niet toevallig speelt Red Rocket tegen de achtergrond van de presidentsverkiezing van Donald Trump. Mikey is een product van zijn omgeving, van Texas City in kleinere zin en van de Verenigde Staten in grotere zin. Iedereen moet vooral voor zichzelf zorgen. Overleven doe je alleen als je elke kans die op je pad komt met beide handen aanpakt. Ook als dat betekent dat je anderen moet gebruiken, uitbuiten en/of pijn doen, met bedrog en leugens. En waarom niet, als je ziet dat je daarmee het hoogste ambt van het land kan bekleden en aanbeden wordt door miljoenen?
Een ogenschijnlijk simpele scène staat symbool voor zowel Mikeys persoonlijkheid als zijn leefwereld. Hij koopt bij de garage van wat buren kleren voor zichzelf, en ziet een gekleurde glazen asbak die hij als deal voor een dollar bij de kleding koopt. Hij geeft deze cadeau aan Lil, ter vervanging van haar lelijke plastic asbak. In plaats van dat hij die volle asbak leegt bij het vervangen, gooit hij de as en peuken over in de nieuwe asbak.
Het komt niet in hem op om de rotzooi op te ruimen. Het verrotte afval blijft in de kern van de asbak, zoals er ook iets in hem verrot blijft en in de kern van de Amerikaanse samenleving. Maar in plaats van werkelijk naar een oplossing te zoeken en het probleem aan te pakken, is het antwoord een nieuw uiterlijk in de vorm van een materialistisch object. Een mooi gezicht ergens aan geven, zodat de ellende eronder dragelijk wordt en men (tijdelijk) kan doen alsof die er niet is.
Sean Baker zoekt en vindt in zijn films vaak de schoonheid in de vervallen en/of vergeten onderbuik van Amerika. Dat deed hij al met zijn eerste films over immigranten, met zijn doorbraak Tangerine en het voor Oscars genomineerde The Florida Project. Baker doet dit ook met Red Rocket. Wederom presenteert hij zijn personages en hun leefomgeving met liefde en sympathie, maar deze keer schuilt er toch meer cynisme in dan in zijn vorige. Of is het erkenning van iets duisters dat inherent is aan de (Amerikaanse) mens?
