De President
Recensie

De President (2011)

Inhoudsloze satire mikt op een groot publiek, maar blijkt een groot fiasco.

in Recensies
Leestijd: 3 min 18 sec
Regie: Erik de Bruyn | Cast: Achmed Akkabi (Joes), Najib Amhali (Hamid), Charlie Chan Dagelet (Mila), Frank Lammers (Boyko), Matthias Schoenaerts (Krasimir), e.a. | Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2011

In 2000 gooide debuterend regisseur Erik de Bruyn nog hoge ogen met Wilde Mossels. Elf jaar en enkele films later wilde De Bruyn een film maken die een breder publiek zou aanspreken. Dat werd De President.

Toegegeven: op papier spreekt De President een groter publiek aan dan Wilde Mossels, maar De Bruyn onderschat de massa als zijn doelgroep. Hij vertaalt een brede aantrekkingskracht namelijk naar het ontbreken van diepgang of inhoud, maar vergeet dat de ogenschijnlijk eenvoudige formule ‘dommer = leuker’ in de praktijk vaker fout dan goed blijkt uit te pakken. Buiten dat is er verschil tussen domheid persifleren (zie alles met Charlie Chaplin) en simpelweg dom zijn (zie alles met Rob Schneider). De President valt in die laatste categorie. De Bruyn faalt om zijn drol te camoufleren als politiek getinte komedie.

In de basis zit niettemin voldoende voeding voor een politieke film. Nederland is van monarchie hervormd tot republiek. Naar Amerikaans systeem zijn er twee kandidaten in de running om president te worden en hun campagnes gaan gepaard met moddergooien. De ene politicus is een populist (zonder boodschap), de ander een racist (‘alle buitenlanders het land uit’). De Bruyn heeft onze landelijke politiek dus gesimplificeerd tot een inhoudsloze banaliteit. De boodschap die acteur Najib Amhali op het eind van de film rechtstreeks in de camera uitspreekt is daarom pijnlijk wrang: “gewoon lief zijn voor elkaar, dan komt alles goed.” Dat moet de simpelste moraal zijn die ooit zo letterlijk is uitgesproken.

Aan het begin van de film komt de illegale Marokkaanse aspergesteker Joes als speelbal terecht in het spel dat de twee presidentskandidaten spelen. Hij redt een meisje uit een brandende schuur en wordt volksheld. De populist kan zo’n held wel gebruiken voor zijn campagne. Sterker: Joes doet het zo goed in die campagne dat hij uiteindelijk zelf president wordt. Maar hij wil liever het meisje van zijn dromen vinden: de dame die hij uit de schuur redde. Met dit romantische zijspoor komt er tweespalt in de film. Het geringe beetje politieke satire dat te bespeuren was wordt te pas en te onpas opzij geschoven voor deze romance, maar uiteindelijk is er voor beide verhalen te weinig tijd en diepgang. De President verliest al hinkend structuur en inhoud, al blijft het tempo ervan moordend. In precies anderhalf uur zigzaggen we van een presidentiële campagne naar Hongarije en weer terug naar Nederland, niet wetend waar de film uiteindelijk zal belanden.

Gezien het script is het toch lovenswaardig dat De Bruyn zoveel talent wist te strikken. Achmed Akkabi, vooral bekend uit Het Huis Anubis, zette deze zomer nog een sterke rol neer in Rabat. Als Joes weet hij een stempel op deze film te drukken, vooral omdat hij als enige acteur geen typetje speelt. Hij ontsnapt daardoor ook aan de valstrik waarin menig Marokkaans acteur nog wel eens trapt: de rol als eeuwige Shouf Shouf-Marokkaan. Des te vervelender dat Najib Amhali als zijn oom Hamid precies zo’n clichépersonage is, terwijl het juist zo verfrissend zou zijn als een Nederlandse multicultifilm eens niet aan dat stereotype zou voldoen. Frank Lammers en Matthias Schoenaerts, die ook samen te zien zijn in Rundskop en De Bende van Oss, spelen hier een stereotiep Bulgaars duo. Ze zijn dom, praten slecht Nederlands en drinken wodka. Opmerkelijk dat De Bruyn deels beoogt om stereotypen te ontkrachten (niet alle Marokkanen zijn slecht of lui), terwijl hij het met een andere bevolkingsgroep precies omgekeerd doet (alle Bulgaren zijn domme dronkenlappen).

Deze tweestrijd is tekenend voor De President. Is het politieke satire? Een multicultifilm? Een romantische komedie? Uiteindelijk niets van dat alles. Daarvoor is het script te plat. Het is satire zonder inhoud, multiculti gebaseerd op stereotypen en romantisch zonder gedenkwaardig koppel. Een brede doelgroep kan absoluut meer behappen dan deze simpele tegenstellingen en personages. De Bruyn onderschat zijn publiek finaal.