De Vlaming Christophe van Rompaey trakteerde ons in 2008 op zijn regiedebuut Aanrijding in Moscou, waarin een alleenstaande moeder in de Gentse volkswijk Moscou het hof wordt gemaakt door een onbehouwen en veel jongere vrachtwagenchauffeur. De humor in Van Rompaeys eerste lange speelfilm is van het allooi dat alleen de Belgen kunnen bedenken. Ruw, confronterend, direct, uitermate geestig, maar vrijwel altijd gebezigd door toch wel sympathieke personages met het hart op de goede plek. De Belgen hebben wat humor betreft de laatste jaren een flinke voorsprong op ons kaaskoppen genomen, met geslaagde recente titels als Ex Drummer, De Helaasheid der Dingen en Hasta la Vista!.
Voor zijn tweede speelfilm gooit Van Rompaey het echter over een geheel andere boeg. De humor bij Lena moet je zoeken en ligt misschien enigszins verscholen in de tragiek van de hoofdpersoon. Het zit het Poolse immigrantenmeisje Lena op alle denkbare vlakken tegen. Ze doet denken aan een nog treuriger versie van het meisje in Welcome to the Dollhouse van de eigengereide Amerikaan Todd Solondz. De onopvallende, ongelukkige en te dikke Lena heeft er veel voor over om bij haar leeftijdsgenoten - en dan vooral de jongens - in de smaak te vallen. In de openingsscène zien we hoe ze een schoolgenoot aan zijn gerief helpt in het fietsenhok. Jongens zien haar als een object om hun lusten op te botvieren. Verkering of liefkozing zit er niet in.
De thuissituatie van Lena is allesbehalve gelukkig. Haar instabiele moeder heeft regelmatig vreemde mannen over de vloer en communiceert nauwelijks met haar dochter. Lena kan haar ei kwijt in het linedancen en haar stage op een kleuterschool. Het tij lijkt te keren als het stevige meisje bij toeval in contact komt met de populaire Daan. Hij lijkt oprecht in haar geïnteresseerd en de twee beginnen een relatie. Daan heeft een grote invloed op Lena, die binnen afzienbare tijd bij haar nieuwe vriendje en zijn alleenstaande vader Tom intrekt. De vraag is echter of Daan wel de lieve jongen is die hij lijkt te zijn. Hoe lang gaat het duren voor Lena weer teleurgesteld wordt of lukt het haar om eindelijk eens voor zichzelf op te komen?
Ook al is de regie in handen van een Vlaming, Lena is voor een groot deel een Nederlandse productie. Zo werd het scenario ingetikt door de Nederlandse Mieke de Jong en werd Van Rompaeys adolescentendrama opgenomen in en rond Rotterdam. De situatie van de puber is herkenbaar en universeel. Actrice Emma Levie maakt met haar naturelle debuutoptreden een verpletterende indruk. Lena wordt echter nooit zielig. Ook nodigt haar aanwezigheid niet uit tot leedvermaak. Haar vertolking laveert continu tussen schrijnend, aandoenlijk en krachtig. Dit laatste komt sterk naar voren als ze een verbindende rol in het disfunctionele huishouden van Daan en Ton begint te spelen. Ook hierbij loert continu het gevaar, maar de groei die het meisje doormaakt zorgt ervoor dat ze rollen weet om te draaien. Een tegenslag weet ze dan zelfs naar haar hand te zetten.
Lenas ontwikkeling is niet rechtlijnig maar is er een van horten, stoten en terugvallen. De Jongs scenario neemt op de juiste momenten onverwachte wendingen. Het buit de evidente tegenstelling tussen Lenas armzalige achtergrond en het rijkeluisleventjes van Daan niet meer uit dan nodig. De grootste kracht in Van Rompaeys tienerportret zit echter in de herkenbaarheid van de personages, aan wie eigenlijk altijd wel iets scheelt. De beeldtaal vormt de ideale ondersteuning bij dit sociaal realisme. Er wordt verteld en gefilmd vanuit Lena, waarbij gebruik wordt gemaakt van een sobere cameravoering, die zonder opsmuk registreert. De kijker heeft dezelfde informatie als het titelpersonage, waardoor grote betrokkenheid en sympathie worden opgeroepen. Lena is een gekweld, onhandig meisje zoals iedereen ze wel eens tegenkomt. Vol goede moed begint ze weer aan een nieuwe dag, waarop ze hoopt haar hunkering naar liefde, warmte en acceptatie vervuld te zien worden. Ze verdient het allemaal.
