'The Great American Novel'. Slechts weinige boeken hebben de eer om deze titel te mogen dragen. De term werd in 1868 het leven geroepen door schrijver John William De Forest als eerbetoon aan de romans die op ongenaakbare wijze de essentie van de Amerikaanse zeitgeist wisten te beschrijven. Een prestigieuze lijst met werken als Moby Dick, Huckleberry Finn, The Catcher In The Rye en zo ook The Great Gatsby. Het is dus geen wonder dat F. Scott Fitzgeralds klassieker al meerdere keren tot een verfilming inspireerde. De nieuwste update van deze Great American Novel komt uit de handen van de Australische regisseur Baz Luhrmann.
De laatste en meest bekende versie waarin Gatsby op het witte doek was te bewonderen, stamt alweer uit 1974. De film van regisseur Jack Clayton bevatte grote namen als Robert Redford en Mia Farrow. Als er echter iets aan te merken valt op de versie van Clayton, is het misschien wel dat de verfilming het boek iets te letterlijk volgt, wat het een vrij langdradige kijkbeurt maakt. Een tikkeltje saai zelfs. Het contrast met zijn nieuwe tegenhanger kan haast niet groter zijn. Luhrmann pakt de kijkers gelijk bij hun strot door alle regels aan zijn laars te lappen, de volumeknop vol open te gooien en Jay Gatsby onder begeleiding van opzwepende nummers van rapartiersten Jay-Z en Kanye West de eenentwintigste eeuw in te laten knallen.
Het zal ongetwijfeld als een nachtmerrie in de oren klinken voor de literaire puristen onder ons. Gek genoeg blijft Luhrmanns verfilming nog altijd trouw aan zijn bronmateriaal. Denk de hyperactieve, overgestileerde vormgeving en moderne soundtrack weg en Scott Fitzgeralds roman staat nog altijd overeind. Desondanks is er wel ruimte gemaakt voor een paar kleine aanpassingen aan het verhaal. De film kiest voor een raamvertelling vanuit de ogen van hoofdpersoon Nick Carraway, die op aanraden van zijn therapeut besluit om zijn ervaringen met zijn buurman, de mysterieuze miljonair Jay Gatsby op te schrijven. Aan de hand van Nicks herinneringen worden we geïntroduceerd in Gatsbys extravagante levensstijl vol wilde feestjes en ontrafelen we langzamerhand de geschiedenis en motieven die achter zijn geheimzinnige figuur schuilgaan.
Vrijwel alle rollen worden uitstekend vertolkt. DiCaprio speelt Gatsby met verve in een rol die hem op het lijf geschreven lijkt te zijn. Op sublieme wijze geeft hij alle facetten van het klassieke personage vorm: een neurotische controlefreak, een tragische romanticus, maar bovenal een dromer. Ook de rest van de cast komt goed uit de verf en met name Joel Edgerton weet indruk te maken als de bruuske en pompeuze Tom Buchanan. Daarnaast kan de soundtrack eveneens niet onopgemerkt blijven. Naast eerdergenoemde artiesten komt een aantal schitterende nummers voorbij van onder anderen Lana del Rey, The XX en Jack White, her en der verweven met het typische jazzgeluid uit de Roaring Twenties.
Net als de rest van Luhrmanns filmografie leunt The Great Gatsby sterk op zijn extravagante en theatrale stijl. Deze sluit perfect aan op de inhoud van verhaal, maar zorgt er zo nu en dan wel voor dat Luhrmann af en toe aan zijn doel voorbij schiet. Subtiliteit is vaak afwezig waardoor het grotere plaatje (Scott Fitzgeralds reflectie op de Amerikaanse samenleving anno 1920) helaas gemist wordt. Ook de karakterontwikkeling van hoofdpersoon Nick Carraway wordt steeds meer aan de kant geschoven en blijft helaas onderbelicht. Dit gebrek wordt echter meer dan genoeg gecompenseerd door de geweldige immersieve ervaring die de film met zich meebrengt. Een entertainende achtbaanrit door een van de grootste romans uit de Amerikaanse literatuur, die wellicht de meest verstokte puristen niet tevreden zal stellen, maar wel kans biedt om een breder en jonger publiek aan te spreken.
