De puurste vorm van sociaal-realisme is wellicht de documentaire, al is dit een discipline waarin door voice-overs en montage nog flink gemanipuleerd kan worden. Een stapje lager komen fictiefilms die zo natuurlijk en echt overkomen dat je dikwijls denkt dat je met een documentaire te maken hebt. Entre les Murs over een Parijse schoolklas was een ijzersterk voorbeeld. Het Slavische An Episode in the Life of an Iron Picker lijkt aanvankelijk een documentaire over het simpele leven van een eenvoudige schroothandelaar van Roma-afkomst, zijn zwangere vrouw en hun twee dochters. Totdat het noodlot toeslaat. Geen enkele documentairemaker kan zo'n (on)gelukkige timing hebben om precies op het juiste moment getuige te zijn van een dramatische omslag.
Het is armoe troef in het gezin van Nazif en Senada. In een vervallen huis ergens in Bosnië proberen ze met man en macht hun hoofd boven water te houden en de eindjes aan elkaar te knopen. Terwijl de derde op komst is probeert Senada het huishouden te bestieren. Nazif verdient de schamele kost met het bij elkaar scharrelen en verkopen van oud ijzer. Hij vindt hierbij ondersteuning van zijn broer die tevens zijn buurman is. Dan slaat de ware ellende toe. Senada krijgt ernstige buikklachten en moet eigenlijk met loeiende sirenes naar het ziekenhuis. Tot overmaat van ramp begeeft Nazifs auto het ook nog eens. Eenmaal in het ziekenhuis krijgt het jonge gezin slecht nieuws. Senada kan geopereerd worden, maar het is voor haar en Nazif onmogelijk om het enorme bedrag voor de operatie op te hoesten.
An Episode in the Life of an Iron Picker is van de hand van Danic Tanović, die ruim tien jaar geleden Oscarwinnaar No Man's Land afleverde. De filmmaker was geïntrigeerd door een krantenbericht dat hij eind 2011 las over de moeizame strijd van Nazif en Senada. Na het checken van het verhaal nam Tanovic contact op met het stel. Ze vertelden over hun ervaringen en namen Tanovic' bod aan om hun eigen leven te reconstrueren. Naast de bitter armoe waar het gezin mee te kampen heeft, gaat het ook over vele vooroordelen en discriminatie van autochtone Bosniërs. Een verzoek om de operatie in termijnen te betalen, wordt door de ziekenhuisdirecteur al vlot van de hand gewezen. De man neemt niet eens de moeite om Nazif en zijn vrouw te woord te staan en laat het vuile werk opknappen door de arts. Maar wellicht heeft de arts wel niet eens de moeite genomen om haar directeur te consulteren.
Aanvankelijk lijkt het erop dat het enorme drama dat het gezin overkomt centraal staat. Tanović (of eigenlijk de geschiedenis) maakt echter al snel een einde aan hun lijden, om het op te laten volgen door een nieuw probleem. Dan wordt duidelijk dat An Episode... niet zozeer gaat over wat het gezin heeft meegemaakt, maar naast de discriminatie die hen treft vooral gaat over existentiële zaken. En over het oprukkende individualisme, waar ook een land dat vijftien jaar geleden nog zuchtte onder een burgeroorlog mee te maken heeft. Tanović weet het ongelooflijke in zijn amateuracteurs naar boven te krijgen. Zij hebben een ongekende mate van zelfreflectie bereikt en weten bovendien de gepaste emotionele afstand te houden om te voorkomen dat dit een tranentrekker zou worden. Dat Tanović' ervaringen als documentairemaker hieraan hebben bijgedragen staat buiten kijf. Hij betoogt met verve dat strijd niet alleen plaats vindt tussen bevolkingsgroepen, maar ook tussen verschillende sociale klassen en binnen jezelf.
