Als je als vijfentwintigjarige regisseur maar liefst vijf speelfilms op je naam hebt staan, die stuk voor stuk op festivals als Cannes en Venetië hebben mogen draaien, dan doe je iets goed. Niet gek dus dat Xavier Dolan onder het arthousepubliek al enige jaren bekend staat als wonderkind. Geen verkeerde bijnaam, maar wel een die impliceert dat Dolan nog altijd in een beginnende fase als filmmaker steekt. Met zijn nieuwste film Mommylijkt de definitieve doorbraak van het Frans-Canadese talent naar volwassenheid dan toch te zijn aangebroken. In Cannes werd de film laaiend enthousiast ontvangen en sleepte ook nog eens de (gedeelde) publieksprijs in de wacht.
Wie bekend is met zijn semiautobiografische debuutfilm JAi Tué Ma Mère, weet dat Dolan veel inspiratie weet te putten uit zijn eigen moeizame relatie met zijn moeder. Zoals de titel al doet vermoeden, wordt met Mommy weer uit hetzelfde vaatje getapt. Wanneer de vijftienjarige Steve na het stichten van een brand en het verwonden van een medestudent van zijn kostschool wordt gestuurd, ziet zijn alleenstaande moeder Diane zich gedwongen haar zoon terug in huis te nemen. Dat vergt een flinke dosis geduld en uithoudingsvermogen, aangezien de grofgebekte Steve lijdt aan ADHD en simpelweg zijn medicijnen weigert in te nemen.
Dat zorgt onvermijdelijk voor een aantal stevige botsingen tussen de twee, al is het niet alleen maar ruzie wat de klok slaat. Dolan weet de balans tussen heftig drama en verrassende warmte goed te vinden wanneer onverwachts hulp wordt gevonden bij buurvrouw Kyla. De stotterende lerares helpt Steve met zijn huiswerk en bouwt al snel een band op met de twee, resulterend in een aandoenlijke dansscène. De formule klinkt misschien welbekend, maar dankzij Steves impulsieve karakter en Dolans drang om continu de grenzen in de relatie tussen moeder en zoon op te zoeken wordt het allesbehalve voorspelbaar. Op onverwachte momenten verandert Steve van een ondeugende bengel - de gelijkenis met een jonge Macaulay Culkin nodigt uit tot een schalkse Home Alone-referentie - naar een explosieve en gewelddadige puber.
Het meest in het oog springende aspect van Dolans film is de afwijkende beeldverhouding. Vrijwel de hele film wordt vertoond in een haast verstikkende vierkante 1:1-ratio, waarmee het beklemmende gevoel dat Dolan teweeg wil brengen nog tastbaarder wordt. Misschien niet de meest subtiele metafoor, maar het werkt wel. Langzaam maar zeker word je volledig in de gebeurtenissen op het kleine scherm gezogen, tot dat ene indrukwekkende, haast transcendente moment waarop de barrières in één vloeiende beweging worden doorbroken. Een prachtig shot dat meteen tot een van de hoogtepunten uit Dolans filmografie kan worden gerekend.
Toch is het niet waarschijnlijk dat Dolans grootse, theatrale gebaren elke kijker zal weten aan te spreken. De Instagram-achtige filters en kadrering, de ironische popsongs en vintage outfits; Mommy begeeft zich vaak op het randje van zelfingenomen hipsterigheid. De flamboyante regisseur trekt regelmatig de tijd uit voor fraai geschoten, doch dik aangezette slowmotionsequenties en deinst er zelfs niet voor terug om zichzelf tijdens een dramatisch hoogtepunt schaamteloos in zijn eigen film te monteren. Zeker dat laatste is misschien wel iets teveel van het goede, maar dankzij Dolans zelfverzekerde regie en de fenomenale vertolkingen verliest Mommy nergens haar geloofwaardigheid.
