Silent Ones
Recensie

Silent Ones (2013)

Surrealistische trip van een jonge vrouw die zoekt naar haar verdwenen broertje en balanceert tussen leven en dood.

in Recensies
Leestijd: 2 min 45 sec
Regie: Ricky Rijneke | Cast: Orsi Tóth (Csilla), Fatih Dervisoglu (Isti), Roland Rába (Gábor), e.a.| Speelduur: 97 minuten | Jaar: 2013

Sommige filosofen, doem- of doordenkers omschrijven het leven als één grote zoektocht. In het geval van de Oost-Europese Csilla valt deze gedachte op twee manieren uit te leggen, namelijk letterlijk en figuurlijk. De Hongaarse is een dolende ziel die balanceert tussen leven en dood. Ze is op zoek naar zingeving en lijkt in een eeuwigdurend en een tergend limbo te verkeren. Het leven is voor haar een grote wazige vlek, waardoor haar perceptie van werkelijkheid en fantasie totaal vertroebeld is geraakt. Aan de andere kant is de jonge vrouw heel concreet op zoek naar haar broertje Isti die onder mysterieuze omstandigheden van haar verwijderd is geraakt. Is hij nog in leven en zo ja, waar is Csilla’s broertje dan?

De Nederlandse Ricky Rijneke heeft zich om het lot van de Hongaarse hoofdpersoon bekommerd. Maar hoe goedbedoelend en liefdevol de filmmaakster haar armen ook om Csilla heenslaat, ze blijft toch moederziel alleen in een kille wereld die haar maar niet wil begrijpen en die zij niet kán begrijpen. Een belangrijk deel van haar zoektocht speelt zich af aan boord van een schip, waar de mannen haast nog onbetrouwbaarder en onpeilbaarder zijn dan daarbuiten. De onbetrouwbaarheid wordt belichaamd door zakenman Gábor die allerlei moois belooft. Naar het hoe en waarom van Isti’s verdwijning blijft het enkel gissen. Het openingsshot toont Csilla die uit een gecrashte auto kruipt. Later wordt deze scène uitgebreider belicht, maar of we er veel wijzer van worden valt te bezien.

Silent Ones is het Hongaars-Nederlandse speelfilmdebuut van Rijneke en maakte een zegetocht langs de internationale filmfestivals. Csilla’s motivatie wordt ingegeven door een belofte die ze aan haar zoekgeraakte broertje deed. Het drama dat haar overkomt is een surrealistische zoektocht met een introvert karakter. De gedachten van de hoofdpersoon worden fluisterend geopenbaard. Haar missie is een klaagzang van anderhalf uur waarvan een onmetelijke fascinatie uitgaat. Rijneke is niet van plan antwoorden te geven, laat staan ons een eenduidige reconstructie voor te schotelen van Isti’s verdwijning. Droom en werkelijkheid lopen door elkaar heen, waarbij Csilla zich soms herenigd waant met haar verloren familielid en een seconde later weer wanhopig haar zoektocht voortzet. Als een geest verschijnt en verdwijnt ze. Wordt ze wel gezien of gehoord?

De beeldvoering van Rijneke is sober, op het deprimerende af. Csilla zoekt verlossing en antwoorden in het Westen, maar verzuipt in het moeras van haar nieuwe omgeving. Een grote sfeerbepaler is het geluidsontwerp van de Rus Andrey Dergachev, die ook verantwoordelijk was voor de klanken van The Return en het recente Leviathan. Zijn brommende composities sluiten naadloos aan bij Rijnekes mistroostige beeldenbrij en het treffend desperate spel van hoofdrolspeelster Tóth. Silent Ones is geen eenvoudige kost, maar wel een investering en poging waard. Rijnekes lef om niet alles uit te leggen en de onconventionele invulling van Csilla’s belevingswereld verdienen lof, maar het gebrek aan verlossing voelt wat onbevredigend. Dat laatste komt vooral omdat de fysieke verdwijning van Isti één van de twee pijlers is van Silent Ones en Rijneke op dat punt nu juist verstek laat gaan. De tweede pijler, namelijk Csilla’s geestelijke toestand is weliswaar net zo ongrijpbaar, maar biedt veel interessantere gezichtspunten.