Algemeen bezien gaan vrouwen prat op het werk van Jane Austen, maar kunnen hun mannelijke partners er weinig mee. Het werk van Austen appelleert nu eenmaal meer aan vrouwen dan aan mannen. Het gaat wat ver te stellen dat kostuumdramas over het algemeen meer aan vrouwen dan mannen besteed zijn. Dat een kostuumdrama overgoten kan zijn met overdreven kleffe thematiek en bevolkt worden door personages die je het liefst achter het behang zou willen plakken, bewijst de vierde speelfilm van de vermaarde Liv Ullman. De Noorse actrice, die bekend staat om haar samenwerking met Ingmar Bergman, nam een toneelstuk van de Zweed August Strindberg onder handen. Ruim twee tergend langzame uren liggen voor de moedige filmganger in het verschiet. Een poging om de geest van Austen te volgen, strandt hopeloos.
Ullmans eerste en voornaamste vreemde keuze is het verplaatsen van het strijdtoneel van Zweden naar Ierland. De hoofdpersonen, de dochter van een graaf gespeeld door Jessica Chastain en haar knecht vertolkt door Collin Farrell, halen een midzomernacht door waarbij de duisternis achterwege blijft. In Ierland komt dit fenomeen niet voor omdat het nog niet eens in de buurt van de poolcirkel ligt. Toch best kwalijk voor een toneelverfilming die juist op de gedachte van een zonovergoten nacht stoelt. Het zal het gebrek aan slaap wel zijn dat ervoor zorgt dat de twee in een oeverloos gesmeek, gesmacht en een keur aan andere psychopathische uitingen verzanden, die eerder op de lachspieren dan op het gevoel werken. Als aanschouwende derde wordt een kokkin, belichaamd door Samantha Morton ten tonele gevoerd. Miss Julie, genoemd naar de vrouwelijke hoofdpersoon, is een aaneenschakeling van ergernissen en onvolkomenheden dat bovenal wordt gedomineerd door twee geliefden die binnen één enkele scène het vermogen hebben wel tien keer van gedachte en emotie te veranderen. Een gemiddelde televisiesoap is er met deze twijfelkonten niets bij.
Ullman nam het scenario zelf voor haar rekening. Strindberg schreef zijn stuk aan het einde van de negentiende eeuw waarin het verhaal zich ook afspeelt. Ullman krijgt haar publiek niet mee, wat vooral komt door het archaïsche en uiterst formele taalgebruik dat ze hanteert. Nu kan het best zo zijn dat er in de adellijke kringen zo met elkaar werd omgesprongen in die tijd, maar de regisseuse vertikt het om het haar publiek ook maar enigszins gerieflijk te maken. Het is, zoals Shakespeare het al eens verwoordde, vooral heel veel gedoe om niets. De slotscène doet je afvragen waar je in godsnaam al die tijd naar hebt zitten kijken. Geabstraheerd van de overdaad aan franje blijft een mager verhaaltje over dat draait om twee nare, naar elkaars liefde hunkerende mensen die tegen een muur van misverstanden en klassenverschillen oplopen. Het resulteert in een continu aantrekken en afstoten onder het toeziend oog van de zichtbaar lijdende kokkin. Voor Ullmans publiek is het een eindeloos gezever dat raakt aan sadomasochisme van twee verliefde zielen die donders goed weten wat ze van elkaar willen, maar die kennelijk liever omslachtige wegen bewandelen in plaats van te zeggen waar het op staat. Zij maken van hun hart haast letterlijk een moordkuil. Dat werkt wellicht prima bij Austen of Shakespeare, maar hier wekt het vooral ongeloof op en een onvoorstelbare bak irritatie.
Het is ongelooflijk lastig om bij Miss Julie de primaire reflex te onderdrukken om naar het scherm te gaan schreeuwen en zo de personages tot redelijkheid te manen. Deze afgrijselijke liefdesellende speelt zich af tegen de wetenschap dat Julies vader, de graaf, van huis is maar elk moment weer een voet binnen kan zetten. Het is een gegeven waar weinig mee uitgehaald wordt en enkel als potentiële dreiging op de achtergrond meespeelt. Toch wacht je als kijker innig op zijn komst om een einde aan de wanen van zijn dochter en haar onderknuppel te maken. Het dramatische hoogtepunt van deze poppenkast bevindt zich helemaal op het einde. Het leidt tot een eindeloos gezever en de genoemde emotiewisselingen waar werkelijk geen eind aan lijkt te komen. Deze toneelbewerking bewijst maar weer eens dat je als regisseur de crème de la crème van de acteurspopulatie in huis kunt halen, maar met een zwalkend scenario hopeloos verloren bent. Het gebrek aan slaap in de nacht waarin alles samenkomt, mondt uit in een twee uur durend delier.
