Voor The Danish Girl bedient Tom Hooper zich van dezelfde formule als voor zijn succesverhaal The King's Speech: neem een op feiten berustend relaas over het leven van een met lichamelijke tekortkomingen behept en daardoor beschimpt persoon, plaats het in een fabuleus aangeklede setting en laat de hoofdrollen vertolkt worden door enkele van de beste acteurs van dit moment. Oscar-buzz verzekerd. Dat The Danish Girl zich in het op handen zijnde prijzencircus onder de gedoodverfde kanshebbers zal bevinden, zal inderdaad niet als verrassing komen, want hoofdrolspelers Eddie Redmayne en Alicia Vikander blijken eens te meer op het toppunt van hun kunnen. Ondanks hun uitstekende prestaties schiet Hoopers nieuwste op het dramatische vlak echter helaas tekort.
The Danish Girl opent in 1926, waarin we kunstenaarskoppel Einar en Gerda Wegener in een schijnbaar gelukkig huwelijk zien. Einar viert triomfen met zijn werk, Gerda wat minder met het hare. Wanneer Gerda haar man in vrouwenkleding tooit wegens afwezigheid van een model, is dat het begin van een omwenteling in hun levens. Einar voelt zich namelijk opvallend gemakkelijk als vrouw. Als het paar vervolgens als spel een verklede Einar op een feest introduceert als diens nicht Lili, is het hek van de dam en begint Einars lange weg naar de geslachtsverandering die hij onbewust altijd al begeerde. Hij is Einar niet, maar hij is Lili en Lili wenst niet langer verkleed als Einar te leven. Gerda gaat met opvallend veel acceptatie mee, mede gestimuleerd door het onverwachte succes dat zij nu boekt met portretten van Lili. Die acceptatie houdt de hele film stand, hoewel de kijker al snel inziet dat dit huwelijk realistisch gezien niet lang houdbaar kan zijn. Lili's identiteitsvorming neemt al snel dusdanig obsessieve vormen aan dat het een raadsel is dat Gerda het bij haar uithoudt. De status van de echte Gerda Wegener als openlijk lesbisch had een goede verklaring kunnen vormen, maar wordt hier genegeerd, evenals de onvermijdelijke scheiding van het historische duo. De film is namelijk geen historisch portret, maar een adaptatie van een succesroman.
Auteur David Ebershoff baseerde zich op de geschiedenis van de beroemde Deense kunstenaar en transgender Einar Wegener, maar nam in zijn werk dikwijls een loopje met de feiten voor de gebruikelijke dramatische doeleinden. De film neemt die aanpassingen klakkeloos over, dus een verantwoorde biopic over Wegener kan hij niet genoemd worden. The Danish Girl placht desondanks een lans te breken voor de transgendergemeenschap, zoals Brokeback Mountain dat een decennium geleden voor homoseksuelen deed. Het inhaken op dergelijke controversiële thema's is immers altijd goed om in de spotlichten van de Oscars te raken. Aan historische onjuistheid zal de LGBT-gemeenschap zich niet zozeer storen, sympathieke publiciteit is altijd mooi meegenomen. De mate van sympathie die The Danish Girl voor Wegeners situatie aan de dag legt, moet echter met een korrel zout genomen worden, want zijn drang naar een radicale identiteitsverandering gaat met zeker voor die tijd opvallend weinig sociale tegenwerking gepaard. Dat conflicteert toch wel een beetje met die honderden jaren onbegrip en vervolging waarmee transgenders zich geconfronteerd zagen, en vaak ook nu nog zien. Een scène met starre dokters die Lili als geestesziek willen laten opnemen mikt meer op de lach dan dat het de harde realiteit eerbiedigt. Een afranseling door seksistische bullebakken op straat, dat is nog het ergst wat Lili te verduren krijgt.
Wat overblijft is een lang uitgesponnen melodrama waarin Lili worstelt met haar identiteit en Gerda getrouw aan haar zijde blijft. Hierbij vloeien vooral veel tranen over hun misère, maar emotioneel beklijven doet het niet. Aan de acteurs ligt het niet, dus moeten we verhaal halen bij regisseur en scenarist, die er niet in slagen het drama van het juiste gewicht te voorzien om het ook emotioneel meeslepend te maken. Lili's levensverhaal komt niet over als dat van een gekwelde ziel op zoek naar lichamelijke verlossing, maar als van een egoïste wier obsessie het huwelijksleven van haar overdadig begripvolle vrouw sloopt. Toch moet gezegd worden dat Redmayne en Vikander hun uiterste best doen The Danish Girl naar een hoger plan te tillen. Dankzij hun chemie en voortreffelijke spel weet de film toch de aandacht vast te houden. Redmayne is uitmuntend in zijn weergave van onderhuids lichamelijke spanning rond zijn anderszijn, terwijl Vikander prima tegengas geeft als de inmiddels succesvolle vrouw die haar echtgenoot in al het leed terzijde wil staan, ook als dat haar eigen leven benadeelt. Oscarnominaties voor allebei zouden geheel terecht zijn.
Ook de afdeling design verdient een pluim, want de film oogt fantastisch. Blikvanger daarbij vormen de idyllische shots van Deense landschappen en stadsgezichten, die niet toevallig veel weg hebben van de schilderkunst van Wegener zelf. Dat is een goede zet, want Wegener de kunstenaar wordt al snel door Lili naar de achtergrond gedrukt. Desondanks kan ook de aankleding niet verhullen dat The Danish Girl zich hoofdzakelijk bedient van hol melodrama, gecamoufleerd door geweldige acteurs. Maar toch zal niemand een verliezer blijken. De toeschouwer wordt uitstekend acteerwerk voorgeschoteld, de transgenders krijgen een cinematische representatie die begrip voor hun zaak op zal wekken bij een groot publiek en de producenten zullen vast de nodige lof oogsten bij het aankomende prijzencircus.
