in Recensies
Update:
De welbekende astronaut André Kuipers heeft als een van de weinige mensen onze planeet vanuit de ruimte gezien. Tijdens zijn ruimtereis in 2012 verbleef hij in het ruimtestation ISS meer dan een halfjaar tussen de sterren. Dat dit een levensveranderende ervaring moet zijn geweest staat vast. Hij maakte prachtige beelden vanuit de ruimte en nodigt het publiek met zijn Beyond, Ode to the Earth uit om de aarde nog eens samen met hem te bewonderen, veilig vanaf de grond.
Hiervoor gebruikte hij de muziek van de in 2022 overleden Griekse componist Vangelis, die onder meer bekend is van zijn soundtracks voor Chariots of Fire, Blade Runner en 1482: Conquest of Paradise, waarvan het thema destijds meermaals per dag op de radio te horen was. Dj Armin van Buuren creëerde voor de documentaire een nieuwe versie van 'Pulstar'.
André Kuipers begint met een korte maar krachtige introductie over zijn project. Hij vertelt dat hij een fijne samenwerking met zijn vriend Vangelis heeft gehad, wiens muziek hij zorgvuldig aan de beelden heeft toegevoegd. Vangelis heeft nog een aantal bewerkingen van Beyond, Ode to the Earth gezien voor zijn dood. Kuipers vraagt de kijker om zich niet steeds af te vragen wat er precies gebeurt, maar om zich simpelweg mee te laten voeren.
Wie even vergeten was dat je niet alleen over een superslim hoofd, atletisch lichaam en stalen zenuwen moet beschikken, maar ook knettergek moet zijn om astronaut te worden, herinnert zich dat weer als astronauten van verschillende landen naast elkaar in de raket klaarliggen om te worden gelanceerd. Ze vertrekken naar het internationale ruimtestation ISS. Als titeltrack had niets anders beter gepast bij het begin van de vlucht dan het meeslepende en spannende 'Conquest of Paradise'.
De vraag die hierop volgt is eigenlijk: is de aarde, die grote blauwe en zuurstofrijke planeet, spannend om langdurig van een afstand te zien? Het komt allemaal betrekkelijk rustig en kalm over. Sommige gebieden, de grote (hoofd)steden, hebben aanzienlijk meer lichtjes. De koraalriffen fluoresceren vanuit de zee. Er zijn grote bergachtige en ruige gebieden. De dansende groene gordijnen van het noorderlicht. Een zonsondergang vanuit de ruimte is vreemd. Om de aarde zo rotsvast en rustig om haar eigen as te zien draaien in ons sterrenstelsel, met miljoenen sterren op de achtergrond, is naast duizelingwekkend zeker betoverend om te zien.
Het enige wat de documentaire moeilijk maakt is het gebrek aan plot. De vraag waar je nu precies naar kijkt, moet de gemiddelde google-maps-getrainde mens grotendeels loslaten. De beelden worden spaarzaam afgewisseld met clips van de astronauten die sporten en technische werkzaamheden uitvoeren (de pluizige staarten van de vrouwen zweven vrolijk alle kanten op), maar dit hadden er meer kunnen zijn. De muziek is bovendien soms te overheersend en te dominant voor de beelden: dat onze planeet bijzonder is hoeft niet zo sterk door synthesizers te worden benadrukt. De begeleidende stem van Kuipers zou, al was het maar met tussenpozen, zeker welkom zijn geweest.
Misschien is de kracht van deze documentaire juist wel dat er geen geruststellende vertelstem is. Niemand vertelt je wat je erover moet denken of hoe je je erover moet voelen. Je kunt je mee laten voeren op de muzikale ruimtereis. Het roept honderd-en-een vragen op waar je alleen over mag mijmeren. Hoe lang gaat dit nog goed zo, met de klimaatverandering? Zijn we wel zuinig genoeg? Hoe is het eigenlijk met de zon? Zijn we echt alleen met zoveel sterrenstelsels, maar woont daar verder niemand dan? Hoeveel sterren zie je wel niet om de aarde fonkelen? Hoeveel zouden het er zijn? Wil ik dat weten? Zit er een einde aan het heelal? De zwaartekracht blijft het wel doen toch? Ik woon daar op die blauwe bol met groene stukken en witte wolken. We weten allemaal niet beter. Ik kan nergens anders wonen. Ik wil ook nergens anders wonen. Straks zitten we in Interstellar omdat we de aarde zo gretig hebben leeggeroofd. Help.
