in Recensies
Update:
Een personage in Eureka stelt dat tijd een menselijke uitvinding is en in feite niet bestaat. Zelden heb je zo het gevoel van tijd ervaren als in deze prachtig gefotografeerde arthousefilm van Lisandro Alonso. De Argentijnse regisseur amuseert zich met lang aangehouden shots van mensen die niets doen of repetitief gedrag vertonen, vooral in de tweede helft van de film. Sommige toeschouwers zullen hierdoor in vervoering geraken, maar deze aanpak maakt de film minder aantrekkelijk voor een breder publiek.
Fans van Viggo Mortensen willen deze prent zeker bekijken. Maar ze zullen teleurgesteld zijn, want Viggo heeft slechts vijfentwintig minuten schermtijd. Hij duikt op in de eerste van drie narratieven die Alonso aan elkaar rijgt. Viggo vertolkt een cowboy die in een dorpje vol bordelen, schietgrage idioten en stomdronken uitschot naar zijn dochter zoekt. Qua genre gaat het om een western die vanwege de zwart-witfotografie doet denken aan Dead Man van Jim Jarmusch. Maar nog voor de climax tot afronding komt, schakelt Alonzo plots over naar een ander verhaal.
Het tweede narratief zou je kunnen vergelijken met een geënsceneerde documentaire. We volgen eerst een indiaanse agente in Oglala Lakota County in South Dakota die onder meer een dronken vrouw arresteert en een Franse actrice met motorpech uit de brand helpt. Zodra de agente uit beeld verdwijnt, wordt haar nichtje Sadie de protagonist. Het meisje voelt zich zo gedesillusioneerd over het leven in het reservaat dat ze een uitweg zoekt bij haar grootvader.
Via een reuzenooievaar treden we het derde verhaal binnen, maar dat verlaat het rechtlijnige van de eerste twee. Sommige shots hebben niets meer met de vertelling te maken of lijken op een flashforward. De verhaallijn begint met leden van een Braziliaanse indianenstam uit 1974 die hun dromen vertellen aan een stamoudste. Dit evolueert in een zeer traag voortkabbelend drama van een man die na een crimineel feit goud zoekt voor een Portugees in het Amazonewoud. De dromerige cinema van Apichatpong Weerasethakul is hier niet veraf. Je verlangen naar je bed ook niet.
Wat de drie verhalen verbindt, zijn de eindes zonder ontknoping, enkele details en de inheemse bevolking. In het eerste verhaal met Viggo zijn amper indianen te zien, maar in de meeste westerns zie je die ook weinig, tenzij als wilden. Ze schitteren door afwezigheid. Het werkt als contrast met het tweede verhaal waarbij je met je neus op de problematische omstandigheden van de indianen in het Pine Ridge Reservation gedrukt wordt. Wat Alonso hier toont, is het meest authentieke en interessante van de hele film. Maar de Argentijn moest zo nodig zijn kunstenaarsziel openbaren.
Door tergend trage shots toe te voegen, verliest hij al snel een deel van het publiek dat best wel geïnteresseerd is in hoe het er in zo'n reservaat aan toegaat. En dan krijgen we nog een uur trage cinema die meer vertelt over koortsdromen dan over de realiteit. Waardoor de film afklokt op bijna tweeënhalf uur. Trage films kunnen een heel specifieke sfeer oproepen, waardoor je als het ware gehypnotiseerd wordt. Maar soms werkt vertraging alle inleving tegen en verlies je de essentie. Dat is in Eureka het geval.
