'Tiger Stripes': in eigen land gecensureerde coming-of-agehorror
Recensie

'Tiger Stripes': in eigen land gecensureerde coming-of-agehorror (2023)

Maleisische Oscarinzending over meisje dat in een weertijger verandert is hier in zijn geheel te zien.

in Recensies
Leestijd: 3 min 56 sec
Regie: Amanda Nell Eu | Scenario:: Amanda Nell Eu en Samm Haillay | Cast: Zafreen Zairizal (Zaffan), Deena Ezral (Farah), Piqa (Mariam), Shaheizy Sam (Dr. Rahim), June Lojong (Munah), e.a. | Speelduur: 95 minuten | Jaar: 2023

Het zou een droomjaar moeten zijn voor regisseur Amanda Nell Eu. Haar speelfilmdebuut won de hoofdprijs in de Semaine de la Critique, een van de belangrijkste competities van het Cannes Film Festival. Het draaide op talloze andere festivals, werd goed internationaal ontvangen, en werd gekozen als de Oscarinzending voor Maleisië. Maar juist in dat land is alleen een ingekorte versie in de bioscoop te zien.

Eu heeft terecht afstand genomen van deze gecensureerde uitvoering, die regelrecht tegen de boodschap van de film ingaat. Tiger Stripes gaat over de vrijheid en de vreugde van jong zijn.

De elfjarige Zaffan is een enthousiast en uitbundig meisje dat tegen de grenzen van haar strikt religieuze omgeving op botst. Ze bakt niets van haar lessen en haar leraren zien haar als ondeugd. Thuis past haar moeder fysiek geweld toe en haar passieve vader steekt geen vinger uit bij haar opvoeding.

Gelukkig heeft ze haar twee beste vriendinnen, Farah en Mariam, met wie ze TikTok-filmpjes maakt. Het drietal fantaseert erover om te verdwijnen in het nabijgelegen oerwoud en samen in de wildernis te leven. Maar wanneer Zaffan op een nacht wakker wordt door haar eerste ongesteldheid, verandert alles.

Ten eerste mag ze nu niet aan het ochtendgebed deelnemen, iets wat haar totaal niet stoort. Wat wel pijn doet is dat Farah niks meer met haar te maken wil hebben, want daar beneden bloeden is 'vies'. Haar beste vriendinnen keren haar de rug toe en Farah gaat zelfs zo ver om de hele klas tegen haar op te zetten.

Zaffan raakt sociaal geïsoleerd en besluit minder zichzelf te zijn, zich beter te gedragen zodat ze minder opvalt. Maar als het pestgedrag blijft doorgaan en ze ook niet door haar ouders wordt gesteund, merkt ze opeens dat ze steeds meer lichamelijke veranderingen doormaakt.

Tiger Stripes valt binnen een traditie van coming-of-agehorrorfilms over tienermeiden die hun lichaam zien veranderen in iets onmenselijks. Denk aan De Palma's klassieker Carrie. In die film ondergaat Carrie een magische transformatie als ze voor het eerst haar ongesteldheid krijgt, en gebruikt ze haar nieuwe telepathische gaven om haar pestkoppen te grazen te nemen. Hetzelfde gebeurt in Ginger Snaps, waar de nacht van Gingers eerste ongesteldheid samengaat met de beet van een weerwolf.

Ginger en Zaffan gaan allebei een transformatie door, al is dit in het geval van Zaffan een tijger in plaats van een wolf. In hun wanhoop huren Zaffans ouders een spirituele genezer en exorcist in, die belooft dat hij hun dochter kan bevrijden van de demon die haar kwelt. De ironie is natuurlijk dat het de onderdrukkende omgeving is die ervoor zorgt dat Zaffan zich gewelddadig gaat uiten. Er is geen demon, de tijger is een extensie van haarzelf.

Eu's debuut is wat slordig aan de randjes. Zelfs voor de korte speelduur valt de film in herhaling, terwijl sommige personages juist wat meer diepgang konden gebruiken. Sommige special effects zijn zó belachelijk slecht dat het ze juist charmant maakt. Ongetwijfeld een nadeel van het kleine budget, maar voor de genrefanaat zal dit geen probleem zijn. Een afgerukt hoofd dat overduidelijk gewoon van een paspop komt is eigenlijk juist heel leuk. Maar de lage productiekosten zorgen er ook voor dat de film realistisch overkomt, vooral door professionele acteurs, amateurs en beginners met elkaar te laten spelen.

Shaheizy Sam is een ervaren acteur in de Maleisische cinema, en de kwakzalver die hij speelt maakt meteen een geweldige indruk. Hij is veruit het grappigste personage met zijn eindeloze zelfpromotie en absurde geneesmethodes. Nieuwkomer Deena Ezral is verrassend comfortabel voor de camera en zet een klein kreng neer dat je echt gaat haten. En toch brengt ze een nuance mee die laat zien dat haar omgeving haar wereldbeeld al volledig heeft verpest.

De echte ster is Zafreen Zairizal. Haar optreden als Zaffan is zo dapper, los en vrolijk, zij zet de schaamte en de vreugde van tiener zijn perfect neer. Eu mengt dit bekende verhaal van ouder worden met een achtergrond van Maleisische folklore die onbekend zal zijn voor een westers publiek.

Dat een film over de identiteit en de vrijheid van jonge tienermeisjes wordt gecensureerd is misschien niet verrassend, maar wel tragisch. De Maleisische censoren verwijderden scènes met menstruatiebloed en het moment waar Zaffan stiekem aan het dansen is in het oerwoud. Juist die fragmenten laten dingen zien die tieners moeilijk vinden om te delen en waar ze liever geen commentaar van volwassenen over horen. Gelukkig is in Nederland de ongecensureerde versie te zien. Hoewel Eu's film verre van perfect is, valt er over het kijkplezier niet te twisten.