Vele mensen willen er hun vingers liever niet aan branden: de website 4chan, een broedplaats voor extreme memes, depressie en, klaarblijkelijk, QAnon. In The Antisocial Network: Memes to Mayhem komen de mensen aan het woord, die aan de wieg stonden van het internetfenomeen. Netjes wordt op een rijtje gezet hoe de anarchistische oase over twintig jaar heen veranderde in een misinformatiefabriek, die de fundamenten onder de Amerikaanse democratie weghakte "for the lulz".
Netflix pompt er de laatste jaren snelle en behapbare documentaires uit, die licht werpen op de vele gevaren van hackers (Cyberbunker: The Criminal Underworld), cryptozwendel (Trust No One: The Hunt for the Crypto King) en afpersing (Cyber Hell: Exposing an Internet Horror). In de variant The Antisocial Network: Memes to Mayhem wordt de recente internetgeschiedenis op heldere wijze geduid, met in de hoofdrol de website 4chan. Het verval van 4chan's normen en waarden, met vergaande maatschappelijke gevolgen, vormt de rode draad. Met vertakkingen naar verschillende internethypes als rickrolling en invasies van Habbo Hotel.
In 2003 maakte de gebruiker moot een kopie van de Japanse website 2chan en lanceerde hij de Amerikaanse variant 4chan. Als ontmoetingsplek voor buitenbeentjes en Japanse animeliefhebbers werd de site al gauw volgestouwd met video's, cartoons en wat zou uitgroeien tot een bepalende stijl van subversieve memes. Niks was de gebruikers te grof, veilig afgesloten van de wereld achter hun computerschermen. De geïnterviewden doen de vroege jaren af als de escapades van een lollige subcultuur die niets kwaads in de zin hadden. Toch waren Hitlergroeten, misogynie en andere giftige uitingen toen al aan de orde van de dag.
Pas toen duizenden mensen de straat op gingen na een oproep de Church of Scientology te boycotten, daalde het besef in wat wereldwijde mobilisatie via virtuele subculturen teweeg kon brengen. Via cyberaanvallen begon het platform naar activisme te neigen, waarvoor de geïnterviewde hackers de eer opstrijken. Zelf werden ze achter Guy Hawkes-maskers actief binnen verschillende bewegingen, waaronder Occupy Wall Street. De FBI was daar niet al te blij mee, en na de arrestatie van één van hun kopstukken verdwenen de geïnterviewden ook gauw weer hun garages en kelders in.
Heroïsch keren de reddende hackers terug om zich te verzetten tegen de fusie van 4chan met de Amerikaanse alt-right, gericht tegen de zogeheten "deep state" in de VS. Oldschool memes van 4chan worden de voedingsbodem voor serieuze verdenkingen van overheden, politici en de pers. Het kabinet van Trump maakte er dankbaar gebruik van, met als causaal gevolg de bestorming van het Capitool toen Trump verkiezingsfraude verkondigde in 2021. De infiltratie van 4chan's medialogica in het dagelijks leven komt over als een vergaande aanname, maar de ontmaskering van de samenzweringstheorie QAnon als geëscaleerde internetgrap heeft wel het gewenste waarschuwingseffect.
The Antisocial Network: Memes to Mayhem maakt kristalhelder wat er gebeurt als maatschappelijke normen verdwijnen op het internet, met het opblazen van de Amerikaanse democratie als vuurwerk om twaalf uur. Maar de documentairemakers trappen in dezelfde valstrik als degenen die ze veroordelen. Met weinig variatie in perspectieven wordt er een simplistische en eenzijdige geschiedenis geconstrueerd, waarin 4chan het midden van de wereld vormt. Internetgebruikers leven erin als domme trollen, geleid door basale emoties. Zo slaagt de documentaire er slecht in om meer te doen dan een late waarschuwing van de daken schreeuwen. Het vinden van toenadering was praktischer geweest.
The Antisocial Network: Memes to Mayhem is te zien bij Netflix.
