We zouden in onze moderne gehaaste maatschappij haast vergeten waar het leven daadwerkelijk om draait. Dan is het wel eens prettig, maar ook confronterend, om een spiegel voorgehouden te krijgen. Maar zaligmakend zijn culturen die amper bekend zijn met de druk van wat wij de moderne samenleving noemen nou ook weer niet. Dat bewijst de indringende documentaire El Eco wel, waar de lokale bevolking problemen kent waar wij wellicht onze schouders bij zouden ophalen.
Het is onmogelijk om een antropologisch document zoals deze zesde film van documentairemaker Tatiana Huezo te bezien zonder onze westerse bril af te zetten. Referentiekaders zijn nou eenmaal essentieel in het beleven van documentaires. Maar de beste documentaires leren de kijker uiteindelijk om deze bril voorzichtig af te zetten en de wereld met andere ogen te bekijken. Het klinkt wellicht hoogdravend, maar dit besef dringt bij El Eco wel geleidelijk binnen.
Het vergt enige moeite om je over te kunnen geven aan het plotarme verhaal. Het tempo ligt behoorlijk laag, tergend laag in de beleving van sommigen. Huezo filmde de bevolking van het dorpje El Eco in de Mexicaanse staat El Pueblo. Het afgelegen dorp ligt niet eens zo heel ver van hoofdstad Mexico Stad. Het is dan ook niet verwonderlijk dat met name de jonge dorpelingen overwegen hun heil in de grote stad te zoeken.
Maar de bevolking van het dorp groeit nog steeds. Generaties hebben zichzelf de verplichting opgelegd om goed voor elkaar te zorgen. Vooral binnen de vrouwelijke generaties is deze zorgplicht groot. De kinderen krijgen van hun ouders grote levenslessen mee, waarbij respect voor de oudere generatie van essentieel belang is. Als er iets met oma aan de hand is dan is het vanzelfsprekend dat het haar aan niets ontbreekt.
De inwoners van El Eco, die voornamelijk van de veeteelt leven, lijken zich nauwelijks bewust van de camera's van Huezo. Hun handelingen in hun alledaagsheid worden geruisloos gadegeslagen, waarbij ook een bepaald ongemak ontstaat. Maar wacht: zitten we hier nou alleen maar naar een documentaire te kijken, of heeft Huezo zoals de meeste documentairefilmers een vinger in de pap gehad bij de totstandkoming van de belevenissen en gevoelens van de dorpelingen?
El Eco valt onder de noemer van de 'docufictie', waarin documentaire is verweven met fictieve elementen. Het valt op dat de inwoners van El Eco wel heel goed uit hun woorden komen en elementaire gesprekken met elkaar voeren. Het is te gemakkelijk om je door Huezo's aanpak bedonderd te voelen, maar ze weet de kijker wel degelijk een fundamentele boodschap mee te geven.
Deze deels gefictionaliseerde docu is het sluitstuk van een trilogie over trauma en pijn. Ook al zien we hier niet de documentaire in de puurste vorm, voor zover dit al bestaat, het levert wel degelijk intieme inzichten op. Enige duiding over de aanpak en waar we nou precies naar zitten te kijken had echter niet misstaan.
