Historische veldslagen op epische Ridley Scott-schaal en een lekker schmierende Joaquin Phoenix die zichzelf niet helemaal legitiem tot keizer kroont. Het lijkt wel of Gadiator-tijden herleven. Er is zelfs al geweeklaag dat het verhaal niet helemaal historisch correct is. En toch is Napoleon anders dan zijn voorganger. Vreemder vooral.
Napoleon kijkt aan het begin van de film toe hoe koningin Marie-Antoinette haar hoofd verliest. De Franse Revolutie is met de Terreur van Robespierre verzandt in excessen, waarin het kleinste probleem wordt opgelost met de guillotine. In dat klimaat vindt de populistische kleine generaal met zijn reusachtige strategische inzicht het kortste pad naar de alleenheerschappij over Frankrijk. Zijn achilleshiel? Dat vrouwlief Joséphine minder van hem houdt dan hij van haar.
Het is een beetje de vraag of regisseur Ridley Scott van tevoren een heel nauwgezet beeld voor zich zag van de persoon Napoleon Bonaparte. Of laat hij hoofdrolspeler Joaquin Phoenix vooral gewoon lekker zijn gang gaan? Want die geeft een acteerprestatie met ondertonen van zijn rollen in Joker en You Were Never Really Here, meer nog dan van Commodus in Gladiator. Tics, eigenaardigheden en grote uithalen, Phoenix maakt er een gekkie van jewelste van. En als Napoleon de keizerskroon uit de handen van de paus rukt om op zijn eigen hoofd te plaatsen, lijkt de acteur zelf zich hiermee tot de keizer van de mafkezen te kronen.
Napoleon volgt zeker de biografie van de titelfiguur, en bevat vele Napoleontische oorlogsscènes die met een schaal en volgbaarheid zijn gefilmd die bijna niemand anders in Hollywood voor elkaar kan krijgen dan Scott. Dus als liefhebber van zulke actie zit je bijna vanzelfsprekend goed. Als je alleen daarvoor komt, moet je alleen wel hopen dat de rare fratsen van Phoenix je genoeg kunnen bekoren. Want als je de humor er niet van inziet, kan het wel eens een lange zit worden.
Het dilemma waar de keizer de hele film voor staat is: welke liefde is groter? Die voor Joséphine of die voor zijn vaderland? En al is dat gegeven alom aanwezig, wanneer bij de Slag van Austerlitz de kanonskogels rondvliegen ben je toch niet heel erg bezig met de contrasterende elementen uit Napoleons privéleven. Napoleon verliest nooit het vermogen om interesse te wekken, maar durft wel zijn balans volledig uit handen te geven tot het weer schikt om die terug te pakken.
Maar dat is het met Ridley Scott steeds vaker: hij verliest zich vrij makkelijk in het bouwen van grote scènes en het schilderen van prachtige plaatjes. Het is je vergeven dat je daardoor geen grip krijgt op het basisidee dat eronder verstopt zit. Maar de zesentachtigjarige filmveteraan stopt die wel in zijn film en die ligt voor het oprapen. Zo niet de eerste keer in de bioscoop, dan misschien die keer dat je Napoleon thuis opnieuw een kans geeft.
Het is sowieso handig, voordat je eraan begint, om tussen je oren te knopen dat deze film raarder is dan je misschien zou verwachten. Ergens tussen Kingdom of Heaven en House of Gucci in. Hoe goed Vanessa Kirby ook tegenwicht geeft als ze in de huid van Joséphine wat macht in de relatie terugpakt, uiteindelijk is het de grote Joaquin-show. Maar wat een show.
