Regie: Marilyn Agrelo | Speelduur: 107 minuten | Jaar: 2021

Eind jaren zestig waren er in de VS mensen die op het warme en menselijke idee kwamen om televisie te gebruiken om kinderen iets te leren. Er kwam bijvoorbeeld Mr. Rogers Neighborhood, dat belangrijke levenslessen leerde en kinderen een goed gevoel over zichzelf gaf. Maar die serie was afhankelijk van zijn charismatische hoofdpersoon, Fred Rogers, dus dat concept kon niet makkelijk over de grens. Sesame Street gelukkig wel, zelfs naar Nederland, waar we onze eigen figuren kregen zoals Tommie en Ieniemienie. De documentaire Street Gang: How We Got to Sesame Street laat zien hoe het allemaal begon.

Street Gang: How We Got to Sesame Street toont het ontstaan, de ontwikkeling en het resultaat van het originele Sesamstraat in de VS in 1969. Er stonden drie mensen aan de wieg, die allemaal de intentie hadden om de kracht van de beeldbuis op een positieve manier te benutten. Er ging zelfs heel wat psychologisch onderzoek vooraf aan de uitzending van de eerste aflevering op de Amerikaanse publieke omroep. Het programma sloeg in als een bom. De documentaire barst ook van beeldmateriaal van achter de schermen, waar de sfeer zeer prettig was.

Waarom ontstond Sesame Street? Omdat het Amerikaanse schoolsysteem toen vele malen slechter was dan het nu is: kinderen uit een arme zwarte wijk konden het schudden, want veel overheidsgeld werd daar niet aan besteed. Dus dan maar alvast wat thuisscholing voor kinderen vanaf drie jaar, die via de televisie het alfabet en tellen kunnen leren.

Daarom ziet de originele Amerikaanse Sesamstraat er uit als een straat in The Bronx, zwarte kinderen moesten zich erin thuis voelen. Alleen pratende mensen zou de aandacht van kinderen niet kunnen vasthouden, dus dan maar de toevoeging van wat poppen. Jim Henson kwam net kijken, die bezig was met wezentjes die hij 'muppets' noemde, kwam dat even goed uit. Dankzij de reacties van het testpubliek hebben de poppen interactie met de mensen; oorspronkelijk zouden dat gescheiden segmenten zijn.

Uiteraard was het een succes, want het programma is sindsdien niet van de buis verdwenen. In eerste instantie weigerde de staat Mississippi het uit te zenden. Dat zou echt niks te maken met dat er zwarte mensen te zien waren. Echt niet, hoor. Maar Sesame Street was ook daar niet te stoppen. De documentaire rept geen woord over hoe het format in meer dan 30 landen is overgenomen, het gaat puur over de Amerikaanse versie. Niet erg educatief van de makers.

Aan de andere kant, ze laten ook niks zien van al de beroemde sterren die op bezoek zijn geweest. Het gaat om hoe de show tot stand kwam (vrij makkelijk omdat een van de bedenkers al een producent was en omdat ze geld kregen van de overheid) en hoe die evolueerde. Dat laatste neemt het leeuwendeel in beslag, en is ook ontzettend interessant.

Er kwam op een gegeven moment een pop die overduidelijk gebaseerd was op een zwart iemand, en dat vonden de Amerikaanse kijkers maar niks. Volgens sommigen te radicaal en politiek, volgens anderen juist een racistisch stereotype. Dus die ging weg en de bedenker van die pop, een 'bewoner' van Sesame Street, vertrok. Bij het zien van de beelden is het vandaag moeilijk te begrijpen waar de kijkers over vielen.

Een verandering die wel slaagde, was het programma aantrekkelijker maken voor volwassenen. Want iedereen die Sesamstraat heeft gekeken, weet dat er humor in zit die echt niet is gericht op driejarigen. Dit ontstond nadat uit onderzoek bleek dat kinderen nog aandachtiger keken en de informatie behielden als een van hun ouders meekeek.

Maar waar de documentaire echt mee is doorspekt van begin tot einde, is het plezier waarmee iedereen aan het programma heeft gewerkt, en hoe prettig de opnames altijd waren. Ondanks dat werken met poppen (soms in geïmproviseerde interactie met kinderen) zijn uitdagingen kende. De weg van Sesame Street eindigt voor deze film dan ook met de dood van Jim Henson.

Het is een korte bijna-twee uur kijken naar warme mensen met goede bedoelingen, en zien hoe hun gerealiseerde ideeën vruchten afwerpen. Daar kan de Nederlandse publieke omroep wat van leren, die zo respectloos met Sesamstraat zijn omgegaan dat het een stille dood is gestorven. Er worden al sinds 2018 geen nieuwe afleveringen meer gemaakt, en lang daarvoor was het al verbannen naar hun digitale tak waar de herhalingen minder dan 2% van de kijkers trekt als vroeger. Volgens berichten gaat het in Nederland hard achteruit met begrijpend lezen. Waar zou dat toch aan liggen?

Street Gang: How We Got to Sesame Street is te zien bij Prime Video.