Net zoals vele andere filmklassiekers werd Mulholland Drive onlangs met een 4K-restauratie opgepoetst, een (terechte) reden voor de distributeurs om de film opnieuw in de bioscoopzalen te brengen. Qua promotie kreeg de release de afgelopen weken een onverwacht steuntje in de rug, helaas deels door het onverwachte overlijden van componist Angelo Badalamenti maar ook door de achtste plaats in de meest recente top honderd van Sight & Sound te veroveren, een lijst die werd samengesteld door meer dan duizend vooraanstaande internationale filmdeskundigen.
Of Mulholland Drive het allerbeste werk van Lynch is of niet hangt af van ieders persoonlijke smaak. Sommige gaan eerder voor het rechtlijnige karakter van The Straight Story, anderen gaan overstag voor het experimentele van Eraserhad, nostalgici zweren dan weer bij Twin Peaks en anderen verkiezen Mulholland Drive.
Het meesterwerk werd op de valreep opgepikt, want het was de bedoeling van tv-studio ABC om na het gigantische succes van Twin Peaks de excentrieke sprookjesverteller weer een serie te laten maken, wat dus Mulholland Drive had moeten worden. Door allerlei redenen krabbelde men terug en bleef de pilotaflevering onafgewerkt op het schap liggen. Het was de Franse producer Alain Sarde die ervoor zorgde dat het project niet bij het vuilnis belandde. Onder zijn impuls kwam er een film en wel één die het twintig jaar later tot één van de beste titels van de hedendaagse cinema zou schoppen.
Kwade tongen beweren wel eens dat je merkt dat Mulholland Drive een onafgewerkte televisieserie is, maar ze vergeten aan die flauwe opmerking een belangrijke komma toe te voegen. Namelijk dat je een surrealistisch sprookje van Lynch nooit honderd procent kan begrijpen. De filmmagie schuilt hem in het feit dat dit kunstwerk op verschillende manieren te interpreteren valt en waarin je na iedere kijkbeurt iets nieuws kan ontdekken. Lynchiaans is niet zonder toeval één van de meest gebruikte adjectieven in filmrecensies.
Het bizarre verhaaltje waarin het Hollywood-systeem een veeg uit de pan krijgt, speelt zich af in de schaduw van Mulholland Drive, de beroemde laan die zich in de buurt van het wereldberoemde Hollywood-logo bevindt. Zoals vele vrouwen droomt ook Betty Elms ervan om het in de filmwereld te maken. Wie dat wil, kan niet anders dan zich in Hollywood te nestelen. Ze neemt haar intrek in een poepchique villa op Sunset Boulevard, maar bij haar aankomst verschuilt een verwarde jonge vrouw zich op haar kamer.
De raadselachtige vrouw weet niet meer wie ze is, en heeft een tas vol geld en een vreemde blauwe sleutel bij zich. De ietwat naiëve Betty wordt verliefd op haar en besluit haar te helpen om uit te zoeken wie ze is. Het wordt het begin van een surrealistische trip waar niets is wat het lijkt en Lynch meermaals je handje loslaat zodat je niet weet welke richting je moet volgen.
Mulholland Drive is zeker geen gemakkelijke rit, en na afloop voel je je een beetje als dat kind dat weliswaar zijn puzzel netjes heeft afgewerkt maar snel tot de vaststelling komt dat er nog een paar stukjes ontbreken. Telkens als je de puzzel opnieuw begint kom je tot een ander resultaat, maar zonder het plaatje te vervolledigen. En dat is net wat Mulholland Drive zo uniek maakt.
Voor filmfans die alles kant-en-klaar willen kan dit tot frustraties leiden, en wie weet tot afkeer, maar toch is Mulholland Drive een meesterwerk dat meermaals refereert aan de film noir. Behalve door de eigen filmtaal is de film monumentaal geworden door de vertolking van Naomi Watts. Zoals Hitchcock ook zo goed kon, herschept Lynch haar tot een onweerstaanbare filmdiva die met iedere beweging van het witte doek spat. De achtste plaats in de top honderd aller tijden is dan ook meer dan verdiend, en misschien niet eens hoog genoeg.
